In een wereld waar vrouwenrechten opnieuw onder druk komen te staan, herrijst actiegroep Dolle Mina uit haar as in verschillende steden, zo ook in Nijmegen. Tijdens de Heksennacht liet de beweging haar geluid horen: ‘Het is weer zoals in de jaren zeventig.’
Afgelopen vrijdag liepen rond de 450 mensen mee met de zogeheten Heksennacht, die elk jaar wordt georganiseerd om te protesteren tegen straatintimidatie. Deze editie werd niet alleen georganiseerd door initiatiefnemer Catcalls of Nimma, maar ook door LGBTQI+-organisatie FLINTA* én Dolle Nimma.
Die laatste is een modern, Nijmeegs vervolg op de feministische actiegroep Dolle Mina, die vanaf de jaren zeventig met haar radicale acties geregeld de nationale krantenkoppen haalde. Van korsetverbrandingen tot pogingen om een zetel in de gemeenteraad te bemachtigen: het behoorde allemaal tot de gereedschapskist van Dolle Mina. Het Nijmeegse equivalent strijdt anno 2025 voor de bescherming van juist die rechten die haar voorgangers dachten te hebben veiliggesteld.
Spreuken van stoepkrijt
De Heksennacht vormde de aftrap van de Dolle Nimma en bracht een pijnlijke boodschap over. ‘Het is treurig dat we hier na vijftig jaar nog steeds moeten staan om de straten veilig te maken’, aldus gemeenteraadslid voor GroenLinks en spreker op het protest, Marieke Smit. Desondanks was de sfeer op het protest allesbehalve weemoedig. Na het voorprogramma struinde de menigte al stoepkrijtend af naar onder andere de Molenstraat en het Joris Ivensplein om de straten van strijdvaardige credo’s en andere boodschappen te voorzien.
Medeorganisator en communicatiestrateeg bij Dolle Nimma, Conny Liebregts (31), kijkt trots terug op de actie, waarin feministische krachten gebundeld werden. Met de protestborden nog in haar handen vertelt ze enthousiast hoe het collectief heeft bijgedragen aan de actie. ‘Ik denk dat we in ieder geval een goede eerste stap hebben gemaakt in hoe we het als Dolle Nimma doen.’ Afgelopen Internationale Vrouwendag was de aanleiding voor de heroprichting van Dolle Mina in verschillende steden. In Nijmegen bleek er ook veel animo te zijn. ‘Via via zaten er opeens tweehonderd mensen in onze Signalgroep’, vertelt Liebregts. Uit die levendige chaos is een kernteam ontstaan dat achter de schermen het geheel draaiende houdt. Dolle Nimma is niet alleen regionaal betrokken, maar staat ook in nauw contact met haar zustercommittés in steden als Amsterdam en Utrecht. ‘We zijn lokaal betrokken, maar er zijn ook landelijke onderwerpen, zoals zelfbeschikking, die we op nationaal niveau willen aansnijden.’
Gen-Z-Mina’s
Feministe van het eerste uur, Hedy D’Ancona, pleitte eerder in ANS voor een wederopleving van een gezamenlijk geluid van verontwaardiging over hedendaagse ontwikkelingen. De hernieuwing van Dolle Mina in Nederland lijkt een eerste stap in de richting van de bewerkstelliging van een grote, collectieve beweging. Het recht op zelfbeschikking vormt daarbij het fundament van Dolle Nimma, vertelt Liebregts. ‘Dat betekent voor ons dat je zelf mag kiezen hoe je je leven leidt en dus zelf beslist wat je met je lichaam doet. Ons uiteindelijke doel is gelijkwaardigheid bevorderen.’ Dit hoopt de groep te bereiken door een zo breed mogelijk publiek te betrekken, van Gen-Z tot de oorspronkelijke Mina’s.
‘Waar veel bewegingen op stuklopen is onderling gekibbel. We moeten focussen op hoe we elkaar kunnen vinden op datgene wat ons verbindt.’
Meningsverschillen binnen de groep mogen bestaan en worden aangemoedigd, maar ze zouden niet het gezamenlijke doel moeten overschaduwen. ‘Waar veel bewegingen op stuklopen is onderling gekibbel’, vertelt Liebregts. ‘We moeten focussen op hoe we elkaar kunnen vinden op datgene wat ons verbindt. Jouw activisme mag er anders uitzien dan dat van mij, maar we hebben wel hetzelfde doel voor ogen.’ Dat activisme mag er op verschillende manieren uitzien, volgens Dolle Nimma. ‘Dat kan variëren van het ophangen van een poster zijn tot je seksistische collega aanspreken bij het koffiezetapparaat.’ Die houding klinkt aanzienlijk anders dan die in de jaren zeventig, toen het opzoeken van de grenzen een doelbewuste strategie was. De actiegroep deinsde destijds bijvoorbeeld niet terug voor een bezetting van Kasteel Nijenrode, waar alleen mannen toegelaten werden tot de academie.
Radicale gezelligheid
Het radicale karakter van Dolle Mina in de jaren zeventig vormt een inspiratie voor Dolle Nimma, al willen ze het ook gemoedelijk houden. ‘Wij vinden het heel belangrijk om gesprekken aan te gaan, maar er zullen ook momenten zijn waarop we echt pissig zijn en ons punt willen maken’, vertelt Liebregts vastberaden. De stemming tijdens de Heksennacht evenaarde die van de jaren zeventig. Emmy (67), die de vorige vrouwenbeweging heeft meegemaakt en ook nu weer meeloopt, bevestigt dit ook: ‘Zo groot als nu heb ik het al heel lang niet gezien, het doet een beetje denken aan de jaren zeventig. Al werden er toen wel meer radicale leuzen gezongen.’ Steeds luidere conservatieve geluiden halen de activist in de feministe weer naar boven. Ook Roos (23), die met twee vrienden meeloopt in de mars, haalt moed uit de beweging in roerige tijden: ‘Gelukkig ontstaat er een tegenbeweging als reactie op wat er nu gaande is in de wereld.’
Daarnaast zijn er volgens deelnemers ook nieuwe punten waar de beweging zich op zou moeten focussen. Mannen zijn eigenlijk nog te veel vergeten in het verhaal van emancipatie, vindt Roos. ‘Zij worden ook onderdrukt door het patriarchaat, want ze mogen niet huilen, moeten voetbal leuk vinden en bier drinken. Maar wat als zij ook die zachtaardige vader zijn, die minder wil werken?’ Ook hoopt ze dat de feministische beweging inclusiever wordt dan vroeger: ‘Als je vroeger actief was in de feministische beweging en je was niet lesbisch, dan was dat raar. Ik heb nu nooit het gevoel dat je op vrouwen moet vallen om feminist te zijn.’ Liebregts onderschrijft het belang van inclusie binnen de beweging: ‘Het mag nog veel diverser. We vinden het belangrijk om allerlei verschillende mensen binnen de samenleving in de groep te hebben.’
Er is dus werk aan de winkel voor Dolle Nimma. Stilzitten zal de groep dan ook zeker niet. Liebregts vertelt strijdlustig: ‘Deze zomer hebben we verschillende plannen in de agenda en er zal beslist veel moois volgen’.
Dolle Nimma heeft laten weten dat er tijdens de Heksennacht een heftig incident van seksueel geweld is voorgevallen. Aanstaande vrijdag zal er een steunprotest georganiseerd worden voor degene die is aangevallen en ieder ander die te maken heeft gehad met seksueel geweld. Meer informatie over deze steunactie zal volgen op de Instagrampagina van Dolle Nimma.