Vanmiddag vond de opening van het honderdste academisch jaar van de Radboud Universiteit (RU) plaats in Concertgebouw De Vereeniging. Kernthema van dit jaar was ‘van betekenis’, dat de rode draad vormde door de toespraken van onder andere demissionair minister Ernst Kuipers en verscheidene ‘culturele intermezzo’s’.
Na een optreden van de studentenbigband en het cortège van de hoogleraren – de een wat plechtiger dan de ander – begon rector magnificus Han van Krieken als eerste spreker. ‘Het is een bijzonder academisch jaar, omdat we dit jaar ons eeuwfeest vieren.’ Hij noemde een lijst van thema’s op waarin de wetenschap ‘van betekenis’ kan zijn: van ongelijkheid en klimaat tot rampenbestrijding en Parkinson.
Van Krieken onderstreepte hoe ‘van betekenis’ zijn ten grondslag ligt aan de strategie van de RU, die als missie heeft bij te dragen aan een gezonde en vrije wereld met kansen voor iedereen. Zodoende nam de rector hiermee expliciet stelling in de voortdurende discussie over de ‘neutraliteit’ van de wetenschap: wetenschap is er om ‘van betekenis’ te zijn in de samenleving.
Daarnaast riep hij de zaal op tot nadenken over de grenzen van academische vrijheid: ‘Mogen alle appels van de boom der kennis geplukt worden? Misschien hebben jullie de film Oppenheimer gezien, ook dat is wetenschap.’ Het debat hierover aanmoedigend benoemde Van Krieken het belang van een veilige omgeving, waarin naar elkaar geluisterd wordt. ‘Als zwijgen goud is, dan alleen als het gebruikt wordt om te luisteren.’
‘I would like to extend a warm welcome to all internationals’, benoemde de rector expliciet in zijn openingstoespraak. Hoewel het programma vrijwel uitsluitend in het Nederlands was, hoefden internationals niet te treuren: met speciale koptelefoons, op te halen bij de entree, was te luisteren naar een real-time Engelse vertaling.
‘Van Betekenis’
Eenzelfde boodschap als die van Van Krieken werd ook naar voren gebracht door Ernst Kuipers, demissionair Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, die benoemde dat het toegeven van onzekerheden belangrijk is in een maatschappij waar luisteren lastig lijkt. Ook kwam hij met een bemoedigende boodschap voor het handjevol aanwezige studenten: ‘Laat je nooit ontmoedigen, fouten maken is menselijk.’ Daarnaast drukte hij hen op het hart: ‘Laat je doelen en dromen je drijfveer zijn.’ Inspirerende woorden die iedereen die zich een extra collegejaar kan veroorloven ter harte kan nemen.
Ook studenten kwamen aan het woord om invulling te geven aan het thema van dit jaar. Voormalig campusdichter Derk Wijkamp ging met het thema aan de slag en gaf een persoonlijke draai aan ‘van betekenis’, waarbij hij in zelfgeschreven gedichten onder andere aandacht vroeg voor eenzaamheid onder studenten.
Prijzenregen
Tussen de toespraken door werden er verscheidene prijzen en penningen overhandigd. Niet alleen de zeven studieprijzen voor de studenten met een uitblinkende scriptie, maar ook een Studentonderscheiding, twee universiteitspenningen en de Team Science Award werden uitgereikt. Allen werden gefeliciteerd met een interview en een handdruk op het podium, behalve het grote team dat de Team Science Award had gewonnen. Na een gelikt filmpje over hun inspanningen mocht dat ‘gezien de tijd’ alleen even opstaan voor een applaus.
Een unicum op de opening van het academisch jaar: de universiteitspenning in zilver werd pas voor de zesde keer in het honderdjarig bestaan van de universiteit uitgereikt. Peter Hagoort mocht hem voor zijn verdiensten, waaronder de oprichting van het Donders Instituut, in ontvangst nemen.
Dare to doubt?
Het programma begon met het Radboudlied Dare to doubt en eindigde met een jazz-fusionuitvoering van hetzelfde lied. Ondanks de liedtekst ‘We all dare to doubt, even whether we are proud to be Radboud’, was zelfreflectie vanmiddag ver te zoeken. Vooral het belang van de ontzagwekkende universiteit werd benadrukt. ‘Universiteiten zijn belangrijker dan ooit, durf ik te stellen’, vertelde minister Kuipers. ‘De uitdagingen zijn complexer dan voorheen: klimaatverandering, gezondheidsvraagstukken, AI, digitalisering. Ze grijpen allemaal in elkaar.’ De universiteit is volgens hem essentieel om die problemen aan te pakken.
Hoogtepunt van de middag en een welkome afwisseling was BOYBAND, de literaire boyband, die hun eigen, alternatieve invulling hadden van het kernthema van deze opening van het academisch jaar. ‘Wij zijn BOYBAND, de literaire boyband en alles wat wij doen heeft betekenis, want alles wat wij doen is oprecht.’ Zo kun je het ook bekijken. ‘Zijn er nog studenten in de zaal?!’ Een klein gejoel volgt. Er zaten veel boomers in het publiek, tot wie de absurdistische teksten van de boyband zichtbaar niet doordrongen.
Spijt dat je dit spektakel hebt gemist? Rond vier uur – een halfuur na de geplande eindtijd – kwam de rector met een geruststellende boodschap. ‘Iedereen is welkom bij de Diesviering in oktober.’