Vorige week is een actie van Nijmegen for Palestine, waarbij zo’n vijftien studenten zich in het Erasmusgebouw hadden gebarricadeerd, door de Mobiele Eenheid (ME) beëindigd. ANS sprak een van hen over die veelbewogen 27 mei en over de beweegredenen om mee te doen. ‘Het feit dat ik bereid ben om me te laten arresteren, komt doordat ik zo boos en wanhopig ben.’
‘You are not alone! You are not alone!’ Het zijn de aanmoedigende leuzen van de steundemonstratie, bedoeld voor de pro-Palestijnse studenten die het Erasmusgebouw hebben bezet. Rond middernacht worden ze één voor één door de ME van hun universiteitscampus gesleept. De bezetting was een nieuwe poging van de actiegroep om hun eisen te laten inwilligen: de Radboud Universiteit (RU), wegens de genocide in Gaza, moet alle banden met Israëlische partneruniversiteiten verbreken. Een van deze protesterende studenten is Willem*. Hij bracht de afgelopen weken op het tentenkamp op de campus door en bevond zich vorige week maandag achter de barricades tijdens de bezetting. In dit interview vertelt de activist over zijn motivatie om zich voor de Palestijnen in te zetten, het verloop van de bezetting en de conclusies die de actiegroep trekt uit de ME-inzet op het universiteitsterrein.
Hoe beleef je het actievoeren van de afgelopen weken?
‘Fysiek is het ontzettend vermoeiend. Er waren momenten dat ik zo moe was, dat ik thuis onder de douche stond en echt begon te schudden. Ik kon me niet overeind houden. Het demonstreren is tegelijkertijd ook ontzettend inspirerend. Hoe belangrijk andere studenten dit vinden, geeft heel veel energie. Je voelt dat dit een grote studentenbeweging is, misschien wel de grootste sinds de studentenprotesten van 1968.’
Waarom zet jij je in voor de Palestijnen?
‘Dat bestaat uit twee delen. Enerzijds is er een direct gevoel van onrechtvaardigheid als ik zie wat er in Palestina gebeurt, ook vóór 7 oktober. Om het een beeld te geven: Gaza is ongeveer even groot als de gemeente Cuijk, alleen wonen er in Gaza twee miljoen mensen. Mensen die alleen buiten dat gebied mogen op bevel van Israël en in die zin geen zeggenschap hebben over hun levens. Dat was al afschuwelijk, maar wat er de afgelopen maanden gebeurt kan ik alleen omschrijven als een genocide. Ik heb veel gehuild om de foto’s en filmpjes van ouders die met hun dode kinderen in de armen lopen. Nu maakt het me vooral ontzettend woest.
‘Een gebouw binnenkomen is meestal niet zo lastig. Deze keer hebben we zelfs pech gehad.’
‘Anderzijds doe ik dit vanuit een soort internationale verwantschap. Het Westers kapitaal dat onze levens dicteert, gaat ook naar de wapensystemen die Israël gebruikt tegen de Palestijnen. Ik wil mijn studieschuld niet vergelijken met iemand wiens broers en zussen dood zijn, maar we hebben wel dezelfde vijand. Het feit dat ik bereid ben om me te laten arresteren wordt natuurlijk niet bepaald door zo’n rationeel, theoretisch argument. Dat komt doordat ik zo boos en wanhopig ben, en ik daar iets mee wil doen.’
Waarom richten jullie je met het protest op de universiteit?
‘Door de banden met Israël in stand te houden, legitimeert de Radboud de genocide die daar plaats vindt. De universiteit is daarmee een medeplichtig instituut. Het uiteindelijke doel is een complete stop van wapenleveringen en het financieel steunen van de onderdrukking en de afslachting van Palestijnen. Als alle Westerse universiteiten hun banden zouden verbreken, zou dat echt een stoot zijn voor Israël. Met het verbreken van de academische banden zouden we één dominosteen omduwen. De universiteit is dan ook een logische plek om daarmee te beginnen: hier zijn studenten en studenten komen in opstand.’
Vorige week maandag kreeg deze opstand een nieuwe vorm met de bezetting van de tweede verdieping van het Erasmusgebouw. Hoe is dat gelukt?
‘Een gebouw binnenkomen is meestal niet zo lastig. Deze keer hebben we zelfs pech gehad, doordat de beveiliging drie van ons had tegengehouden. We hebben de studenten die op dat moment daar waren, gevraagd om weg te gaan. De mensen die bleven wezen we erop dat ze medeplichtig zouden worden aan lokaalvredebreuk, waarna iedereen zonder tegenstribbelen is gegaan. Best veel mensen wensten ons zelfs nog succes toe terwijl ze naar buiten liepen.’
Jullie hebben daar twaalf uur gezeten. Hoe was het daarbinnen?
‘In het begin was er heel veel stress, zeker doordat er een paar mensen waren tegengehouden. Snel nadat we binnen waren, zijn er barricades gebouwd.’ Willem voegt hier, met het oog op de hogere straf die staat op barricaderen, aan toe dat hij niet weet wie dit deed, en dat hij het zelf in ieder geval niet was. ‘Nadat de adrenaline van het eerste half uur verdween, belandden we in een energiedip. We hadden ook het idee dat niemand op de universiteit doorhad wat er gaande was. Achteraf kwamen we erachter dat dat gevoel zeker niet klopte, maar in de eerste uren dat we daar zaten overheerste de frustratie en de verveling.
‘Ze kondigden aan dat ze ons pijn zouden doen totdat we ons zouden losmaken.’
‘Rond negen uur kregen we te horen dat we spoedig ontruimd zouden worden. Toen hebben een aantal, waaronder ik, zich in lock-ons (ijzeren buizen, waarmee actievoerders zich aan elkaar vastketenen, red.) bevestigd. Vanaf toen ging de tijd heel snel. We hebben er nog drie uur gezeten, maar het voelde als vijftien minuten.’
Hoe verliep de ontruiming?
‘Nadat de barricade omver was geworpen, werd er geroepen of iemand vrijwillig naar buiten wilde lopen. Een onzinvraag, dat weet de politie natuurlijk ook, maar daarna werd aangekondigd dat ze geweld zouden gebruiken. De mensen buiten de lock-ons werden individueel afgezonderd en hardhandig gepord met wapenstokken. Wat mij opviel is dat de enige persoon in onze groep met een hijab hardhandiger werd aangepakt dan de anderen. Alhoewel ze aangaf mee te willen lopen, hebben ze haar hard tegen de grond geduwd. De witte mensen die meeliepen werden niet op die manier behandeld.
‘Bij de mensen die niet wilden meelopen, voerde de politie ‘bokkenpootjes’ uit, het naar voor en achter ombuigen van de handen. Dat doet heel veel pijn. Toen ze bij de lock-ons aankwamen, begonnen ze heel hard te trekken aan de persoon naast mij. Dat was heel pijnlijk, en die persoon maakte zich op een gegeven moment los uit de lock-on. Vanaf dat punt had de politie door dat we dat zelf konden doen. Ze kondigden aan dat ze ons pijn zouden doen totdat we ons zouden losmaken. In dat proces ben ik een paar keer heel hard tegen een pilaar aangeduwd, wat zo pijnlijk was dat ik me uit de lock-on verwijderde.’
Wat vind je ervan dat de universiteit de ME op haar eigen studenten afstuurde?
‘Ik vind het schandalig. Het College van Bestuur (CvB) gaf aan dat ze de ME op ons afstuurde omdat ze onze veiligheid ‘s nachts in het gebouw niet konden waarborgen. Het is compleet absurd, want door de ME op ons af te sturen werd onze veiligheid direct in gevaar gebracht. Uiteindelijk is het punt dat ze niet met ons in gesprek willen over de inhoud van die banden met Israël. Dus sturen ze mensen met stokken en schilden die ons er hardhandig uit moeten gooien, om te voorkomen dat ze met ons in gesprek moeten. Tot maandag pretendeerde het CvB het met gesprekken te willen oplossen. Achter de schermen was het ons altijd al duidelijk dat als het erop aan zou komen, de universiteit liever de ME op ons afstuurt dan daadwerkelijk te reflecteren op hun rol in de massamoord. Elke keer dat we met het CvB in gesprek waren, werd dat al duidelijk. Ze zeggen dan dingen als: “We moeten de lijnen openhouden, juist zodat we ze erop kunnen aanspreken.” Maar of ze dat al ooit hebben gedaan? Nee. Hetzelfde zien we terug in de ethische commissie die ze willen oprichten om de banden met Israël tegen het licht te houden. Aan de Radboud zijn gewoon meerdere Palestina-experts werkzaam, maar die mochten allemaal niet in de commissie.’
Wat hebben de gebeurtenissen van maandag met jou persoonlijk gedaan?
‘Ik heb me nooit al te verbonden gevoeld met het College van Bestuur. Het verbaast me ook niet dat de mensen met macht niet sympathiek reageren wanneer je een probleem aan de kaak stelt. Maar de studenten, de docenten en de wetenschap die hier wordt uitgevoerd vind ik echt heel vet. Allemaal medestudenten en docenten riepen dat ze trots op ons zijn terwijl we werden weggevoerd, of kwamen de dag erna op het tentenkamp langs om ons een hart onder de riem te steken. Eigenlijk is mijn positieve gevoel over de universitaire gemeenschap sinds maandag alleen maar versterkt.’
Reacties van de Radboud Universiteit en van de politie
De Radboud Universiteit en de politie zijn de mogelijkheid gegeven om, op basis van het principe van wederhoor, te reageren op de uitspraken die in dit interview zijn gedaan. De Radboud Universiteit laat weten middels het statement van vorige week op de website van de RU te willen reageren.
De reactie van de politie Oost-Nederland:
‘De politie is maandagavond 27 mei opgeroepen omdat demonstranten in het Erasmusgebouw waren gevorderd om het gebouw te verlaten en hier na herhaaldelijk verzoek niet aan wilden voldoen. De politie heeft rond 23.30 uur deze vordering aan de aanwezigen herhaald. Een eerste groep aanwezigen toonde zich na gesprek direct meewerkend en heeft het pand zelfstandig verlaten. Twee andere kleinere groepen gaven na gesprek geen gehoor aan de vordering en zijn door agenten uit het pand verwijderd. Vanwege blijvend passief verzet door deze demonstranten is daarbij wat proportioneel duw- en trekwerk noodzakelijk geweest. Het pand is vervolgens weer overgedragen aan de beveiliging. De dertien demonstranten uit de twee kleinere groepen zijn met een bus vervoerd naar station Nijmegen Dukenburg waarna zij weer hun eigen weg konden gaan. Er zijn geen arrestaties verricht tijdens deze actie.’
*De volledige naam van Willem is bekend bij de redactie.