In de Lindenberg vindt tussen 26 januari en 25 februari de gratis tentoonstelling Afghan Woman Taboo Breaker plaats. Dit is een foto-expositie van de Afghaanse prijswinnende fotograaf Nilofar Niekpor Zamani, waarin zij door middel van haar foto’s een ander beeld van Afghaanse vrouwen probeert te schetsen.
Op een koude, regenachtige februariavond word je verwelkomd door een baken van licht. Deze felverlichte ruimte biedt onderdak aan de expositie van Nilofar Niekpor Zamani. In Afghanistan fotografeerde zij voor verschillende internationale nieuwsmedia zoals de BBC, zo valt te lezen op het A4’tje met informatie op de deur. Haar werk werd onuitvoerbaar door de komst van de Taliban en daarom vluchtte Zamani naar Nederland. Hier kwam ze terecht in het Nijmeegse Heumensoord.

Dappere vrouwen
De foto’s van Zamani zijn kleurrijk en tonen vaak vrolijke taferelen. Zo zie je bijvoorbeeld dansende vrouwen en een enthousiast fotografieklasje afgebeeld. Toch verschuilt Zamani achter deze leuke foto’s de narigheid in Afghanistan niet. Onder iedere foto hangt een korte begeleidende tekst, waarin wordt vermeld wat er zo bijzonder is aan het afgebeelde tafereel. De fietsende en zwemmende vrouw doorbreken bijvoorbeeld een taboe door een sport te doen die voor mannen is bedoeld. Zo blijkt Shurika Gholami de eerste Afghaanse vrouw die andere vrouwen zwemles geeft. In Nederland is het zo vanzelfsprekend dat een sport als zwemmen ook door vrouwen wordt beoefend, dat het treurig is om te lezen dat dit in Afghanistan als taboedoorbrekend wordt beschouwd. Ook de oorlog wordt niet geschuwd. Bij een kleurrijke afbeelding van een Afghaanse arts valt te lezen dat zij haar been verloor tijdens een raketaanval op haar huis. Ondanks deze gruwelijke gebeurtenis heeft ze haar geneeskundeopleiding toch afgerond.



De expositie heeft een tweeledig doel. Zamani wil niet alleen taboebrekers laten zien, ook wil ze zelf met haar foto’s ook iets doorbreken. Door Afghaanse vrouwen te laten zien die vrolijk voetballen, dansen of zelfs tatoeëren toont Zamani een andere kant van Afghanistan, niet gedomineerd door oorlog of het onderdrukken van vrouwen. Het is interessant om als bezoeker een nieuw perspectief op het leven van Afghaanse vrouwen te leren kennen. De tentoonstelling toont sowieso enkele beelden die de meeste bezoekers niet vaak gezien zullen hebben. Hoe vaak zie je bijvoorbeeld een reisbureau gerund door alleen maar vrouwen?
Hoewel de foto’s uit 2019 vrij recent zijn, is de situatie in Afghanistan het afgelopen jaar drastisch veranderd. Daarom was het interessant geweest om ook wat uitleg te zien over de huidige situatie. Hoe gaat het nu met de zwemlessen van Shukria Gholami? Gaat ze daar nog altijd mee door, of kan zij dit door de komst van de Taliban niet meer doen? Zamani zelf moest haar werk immers neerleggen en besloot zelfs haar land te ontvluchten. Het is jammer dat je als bezoeker met deze vragen achter blijft.
Doe-het-zelf
De fototentoonstelling van Zamani is onderdeel van doe-het-zelf, een project van de Lindenberg om zelf iets creatiefs te kunnen programmeren. De expositie heeft ook wel een doe-het-zelfuitstraling. Zo zijn de begeleidende teksten bij de foto’s opgeplakte papiertjes waarop het ‘knip hier’-stippellijntje nog te zien is. Het doet een beetje denken aan een haastig georganiseerde tentoonstelling van een schoolklasje, waarbij alleen de trotse docent beeldende vorming mist die glaasjes goedkope jus d’orange uitdeelt. Deze sfeer wordt vergroot doordat de ruimte zelfs lijkt op een verouderd lokaal op de middelbare school: de grijze radiators hebben hun beste tijd gehad, de TL-bakken hangen aan het systeemplafond en de vloer is eenvoudig schoon te houden.

Qua drukte heeft het dan weer weinig weg van een middelbare school. Het kan aan het aan het regenachtige weer liggen, maar de expositie is uitgestorven. Dat is jammer, want het is een kleurrijke, blikverruimende expositie, al had deze qua uitvoering wat wel meer aandacht verdiend. Met slechts dertien afbeeldingen is het een makkelijk uitstapje om even tussen andere verplichtingen door te doen.