Vorige week woensdagavond speelden violist Merel Vercammen en pianist Dina Ivanova het eerste concert in de reeks van de Nijmeegse Stichting voor Kamermuziek (NSvK). Met hun passievolle klanken en expressieve bewegingen wisten zij het publiek in De Vereeniging mee te sleuren.
Een ruim halfuur van tevoren stroomde de zaal vol. Het publiek was niet alleen netjes op tijd, maar ook netjes gekleed. Vijf minuten voor aanvang had iedereen zijn plekje gevonden en geroezemoes vulde de ruimte. Toen de lichten dimden en de voorzitter van de NSvK op het podium verscheen, stopte het geklets en gekuch geleidelijk. Hij begon zijn praatje door zijn blijdschap over de volle concertzaal van De Vereeniging te delen. Helaas ging dit snel over in een promotiepraatje voor het aanschaffen van abonnementen. Desalniettemin bracht hij dit op vriendelijke toon en kreeg na afloop groot applaus.
Emotionele klanken
Zodra de muzikanten het podium op kwamen lopen, was de zaal goed gestemd. Gekleed in mooie, lange galajurken namen de twee plaats. Vercammen legde haar viool in haar nek en Ivanova bewoog zich naar de pianokruk. Zonder iets te zeggen, zetten de twee het eerste stuk in. De klanken waren zuiver en zacht, wat ervoor zorgde dat je langzaamaan de muziek in werd gezogen. Zo nu en dan ging dit over in harde expressieve tonen. Waar de luisteraar bij het ene stuk de overgang van zacht naar hard goed voelde aankomen, waren de overgangen in andere stukken abrupt. Niet enkel die dynamiek binnen een stuk was afwisselend, ook was er een verschil merkbaar tussen de zes stukken die ze speelden. Zo vertelde Vercammen zelf: ‘Het ene stuk was wat meer ingetogen, terwijl het andere stuk vrolijk en snel was. Bij elk stuk probeerde ik dan ook een andere emotie over te brengen.’
Deze emotie was daarnaast te zien in hun bewegingen. Bij alle composities werden de toetsen van de piano namelijk met passie en beleid geraakt. Met ofwel sierlijke ofwel schokkende armbewegingen speelde Ivanova de muziek. Vercammen focuste op haar strijkstok en bewoog deze expressief heen en weer. Doordat ze bijna dansten op het podium kwamen de stukken nog beter aan bij de toeschouwers.
Interactie
Op het podium stond Vercammen voor Ivanova. ‘Tijdens een klassiek optreden, staan we altijd zo omdat we elkaar dan optimaal kunnen horen’, legt Vercammen uit. Toch deed dit wat af aan het visuele optreden omdat het publiek vaak enkel Vercammen kon zien. De violist was meestal gekeerd naar haar bladmuziek, wat begrijpelijk was vanwege de moeilijkheidsgraad van de stukken. Af en toe draaide Vercammen open naar het publiek. Ivanova was daarentegen helemaal niet gericht op het publiek. Zij focuste zich enkel op haar bladmuziek, die werd omgeslagen door een man die het hele concert naast haar zat op een plastic stoeltje. Zo nu en dan keek ze wel naar Vercammen, die blikken terug wierp. De luisteraar in de zaal kon hierdoor merken dat ze goed op elkaar waren ingespeeld.
De zaal kon merken dat ze goed op elkaar waren ingespeeld.
Tussen de stukken door kreeg het publiek wel aandacht van de muzikanten. Vercammen vertelde op die momenten over de achtergrond van de muziekstukken. ‘Ik deed dit ten eerste om iedereen in de zaal op zijn gemak te laten voelen’, zei ze. ‘Ten tweede bood ik een een handvat om op een andere manier naar de muziek te kunnen luisteren’, aldus de violist. De stukken gingen over het levensverhaal van de Franse zusjes Lili en Nadia Boulanger. ‘Zij hebben veel invloed gehad op de klassieke muziek omdat ze veel stukken hebben gecomponeerd’, vertelde Vercammen. Naast de compositie van deze zusjes speelden de musici composities van een paar leerlingen van Nadia Boulanger. ‘Je kan namelijk haar invloed terughoren in de muziek van haar leerlingen’, lichtte Vercammen toe.
Omroep MAX-publiek
Het publiek leek een ongeschreven regel te hebben over wanneer ze wel en niet klapten. In de tussenpozen van de muziek bleef het namelijk muisstil en wachtte men af totdat er nieuwe noten werden ingezet. Voor de bezoeker die niet vaak bij een klassiek concert is te vinden, leverde dit de ongemakkelijke situatie op van een eenzame klap die door de zaal galmde. Het grootste deel van het publiek wist echter precies wanneer ze geluid konden maken.
‘Veel jongeren ervaren drempels voor het bezoeken van zo’n concert, maar deze zijn makkelijk te verlagen.’
De zaal zat namelijk vol ouderen die duidelijk vaker dit soort concerten bijwonen. Aan de ene kant was dit precies wat je verwachtte, maar aan de andere kant deed de NSvK haar best om jongeren te trekken middels een studententarief. Ook Vercammen zelf heeft onderzoek gedaan naar de beweegreden van twintigers om klassieke concerten te bezoeken. ‘Veel jongeren ervaren drempels voor het bezoeken van zo’n concert, maar deze zijn makkelijk te verlagen’, stelde ze overtuigd. Vercammen legde uit: ‘Jongeren hebben vaak een vooroordeel dat het concert uren zal duren, waardoor ze besluiten om niet te gaan. Dit kan je oplossen door simpelweg op de website te zetten hoe lang het concert zal duren.’ Helaas was de Stichting niet van op de hoogte van deze oplossing.
Kortom, het concert had prachtige klanken en een goede sfeer vanwege de interactie met het publiek. Dit droeg echter niet bij aan het trekken van jongere toeschouwers, waardoor de gemiddelde student zich verdwaald zou kunnen voelen in de grote zaal met ouderen.