Op donderdag 15 september organiseerde INNOVATE de Nacht van de Ruimte. In Openluchttheater de Goffert in Nijmegen kwamen verschillende sprekers aan het woord over de ruimtevaart. De avond bevatte muzikale intermezzo’s en werd afgesloten met een ongemakkelijk panelgesprek.
Rond acht uur ‘s avonds begon het Openluchttheater vol te lopen voor de eerste editie van de Nacht van de Ruimte. Het event was georganiseerd door het platform INNOVATE in samenwerking met de Radboud Universiteit (RU). Tijdens deze avond stond de vraag welke impact de ruimtevaart op onze uitdagingen op aarde heeft centraal. In de vorm van lezingen van onder andere hoogleraar Heino Falcke en ruimtevaartcorrespondent Marjolijn van Heemstra werd antwoord gegeven op deze vraag. Verder waren er muzikale intermezzo’s in het teken van ruimtevaart die de sfeer luchtig te hielden. Op de ietwat frisse avond verzamelde het diverse publiek zich onder het overdekte deel van het theater om hiervan te genieten. De laatkomers moesten in de open lucht zitten en waren genoodzaakt om later op de avond een paar druppels te incasseren.
Kleine jongensdromen
De avond werd afgetrapt door Mark Spijker, oprichter van INNOVATE, en John Bron, wethouder van Nijmegen, die uitleg gaven over de Nacht van de Ruimte. Spijker vertelde dat hij het onderwerp ruimtevaart had gekozen omdat het een grote impact heeft op de wereld en een sector is waar veel innovatie plaatsvindt. Bron poogde uit te leggen waarom het event in Nijmegen werd georganiseerd, maar leek het zelf ook niet helemaal te weten. Na een aantal keer te hebben gezegd dat er ‘veel plannen en waanzinnige ideeën’ zijn in Nijmegen hield hij het voor gezien. De Nijmeegs-Arnhemse band The Hubschrauber, waar in 2017 een plaat van naar de maan is gestuurd, namen het podium over om de eerste gastspreker muzikaal te introduceren.
Als je tien emmers water in een zwart gat gooit, kan je Nederland een jaar voorzien van energie.
Na de muzikale introductie betrad Heino Falcke, hoogleraar Astrodeeltjesfysica en radioastronomie aan de RU, het podium. In zijn lezing stonden zwarte gaten centraal. Om het publiek grip te geven op de kracht van zwarte gaten gaf hij een voorbeeld: als je tien emmers water in een zwart gat gooit, kan je Nederland voor een jaar voorzien van energie. Falcke hoort bij het Nijmeegse team dat de eerste foto van het zwarte gat in 2019 mede mogelijk maakte. Hij liet de foto vol trots zien. ‘Misschien een beetje lelijk, maar voor mij zo mooi en wonderbaarlijk. Een droom die werkelijkheid wordt’, zei hij met een twinkeling in zijn ogen. Ondanks dat de inhoud van zijn lezing de hersencapaciteit van het publiek soms te boven dreigde te gaan, maakte Falcke’s zichtbare passie voor zwarte gaten dat het publiek aan zijn lippen hing.
Diezelfde passie was zichtbaar bij astronoom Marc Klein Wolt, directeur van het Radboud Radio Lab. Hij slaagde er in 2017 in om een Nijmeegse radiotelescoop met een Chinese satelliet mee naar de maan te sturen, samen met de plaat van The Hubschrauber. Zijn droom is om een netwerk van telescopen op de achterkant van de maan te bouwen. Daar kan namelijk een stuk radiostraling worden opgevangen dat ons iets kan vertellen over het ontstaan van de eerste sterren. Het verhaal van Klein Wolt ging vooral over lef en het stellen van dit soort ambitieuze doelen. ‘Niet omdat het makkelijk is, maar moeilijk’, is het motto dat hij net vijf keer te veel herhaalde.
Kritisch geluid
De avond bestond niet enkel uit mooie verhalen, maar ook uit nodige kritiek na de verfrissende lezing van Marjolijn van Heemstra. Ze werd per ongeluk geïntroduceerd als uitvaartcorrespondent, maar groef met haar rake opmerkingen ook daadwerkelijk het graf van een aantal mensen. Zo benoemde ze dat ze als enige vrouw van de avond twee minuten minder spreektijd had. De presentator probeerde het tevergeefs na de lezing goed te maken door haar een minuut extra te geven op het podium om een vraag te beantwoorden.
Van Heemstra begon met een foto van de raket van Jeff Bezos die vorig jaar met vier passagiers de lucht in ging. Ze stelde de vraag waarom wij als doodgewone aardbewoners ons druk zouden moeten maken om het kleine groepje uitzonderlijk rijke mensen die de commerciële schil om de aarde in handen hebben. ‘De ruimte controleren is de aarde controleren’, zei Van Heemstra. Ze spreekt over de kolonisatie van de ruimte door een minuscuul groepje dat bepaalt hoe de ruimte er uit ziet. ‘Herhaalt de geschiedenis zich nu niet buiten de dampkring?’
Ze wilde weten of al die geniale koppen niet beter de problemen op aarde kunnen oplossen.
Naast kritiek van Van Heemstra kwam er ook kritiek vanuit het publiek. Met behulp van een zogenaamde catchbox, een gooibare microfoon, konden mensen in het publiek een vraag stellen. Nadat de box meermaals een gezicht had geraakt en uiteindelijk bovenop het theater belandde, moesten vragen vanuit het publiek worden geschreeuwd. Dat was geen probleem voor een vrouw die de hele avond haar woede leek te hebben opgekropt. Ze wilde weten of we met al die geniale koppen niet beter de problemen op aarde kunnen oplossen in plaats van te vluchten naar een andere planeet.
Ko(s)misch panelgesprek
Eenzelfde vraag werd onder andere gesteld tijdens het panelgesprek met Van Heemstra, Klein Wolt, hoogleraar ethiek Marc Davidson en Olivier Daemen, de jongen die op 18-jarige leeftijd mee ging met de raket van Bezos. De stelling die het gezelschap kreeg voorgeschoteld was als volgt: de mensheid moet zich voorbereiden op een strategie om de aarde te verlaten. De meningen hierover waren verdeeld, maar het publiek betuigde massaal steun aan Davidson toen hij zei dat ruimtevaart ons niet mag afleiden om klimaatverandering aan te pakken. Daemen benoemde ironisch genoeg dat klimaatverandering inderdaad moet worden aangepakt en er nu te veel raketten de lucht in gaan die niet nodig zijn.
Al met al was het een interessante avond waar de serieuze onderwerpen goed werden afgewisseld met luchtige elementen. Daarnaast werden verschillende perspectieven belicht. Van spannende verhalen over de mysterieuze ruimte tot kritische opmerkingen over de duistere kant van de ruimtevaart. Iedereen kon daardoor naar huis met voldoende stof om na te denken.
Wil je meer recensies van evenementen lezen? Je vindt ze hier.