De Zwolse raplegende Sticks ging dit voorjaar voor het eerst in zes jaar de Nederlandse poppodia af. Vrijdag 26 mei stond hij in Doornroosje. In de grote zaal kwamen ruim duizend hiphopliefhebbers bij elkaar voor een avond vol perfect gearticuleerde bars. Sticks maakte zijn iconische status waar, maar een climax bleef uit.
Dé outfit voor een Sticks-optreden: grijze hoodie, Carhartt-broek en een 5 panel cap. Ze dragen het bijna allemaal, de mannelijke dertigers en veertigers die al ver voor aanvang enthousiast in de rij staan te praten over wat komen gaat. De naam ‘Sticks’ gaat rond alsof het een mythisch figuur betreft, en niet zonder reden. In de Nederlandse hiphopgeschiedenis duikt de artiestennaam van Junte Uiterwijk keer op keer op. Hij was lid van drie vooroplopende collectieven, waarvan Opgezwolle, de formatie die hij samen met rapper Phreako Rico begon, de bekendste is. Daarnaast bracht hij al tien solo- en duoalbums uit. Jarenlang toerde hij het hele land door, tot hij in 2018 besloot te stoppen met shows. In een 101Barz-documentaire liet hij weten waarom: hij had het gevoel een kunstje keer op keer opnieuw te doen en wilde zich focussen op andere creatieve uitingen.
Fast forward naar 2023, en het zenuwachtige enthousiasme van het publiek valt goed te begrijpen. Voor de meesten is dit de eerste keer dat ze Sticks weer zien optreden in zes jaar. Terwijl de zaal volloopt biedt de supportact een voorproefje op het hoofdgerecht, NESS rapt foutloos en met veel plezier zijn Zwolse teksten. De kwaliteit is hoog en het publiek is op slag fan. Als hij het podiumverlaat is de verwachtingsvolle energie in de zaal bijna voelbaar. Zelfs de vele meegesleepte vriendinnen gaan op hun tenen staan om te kijken of er iets staat te gebeuren. Het gekke is: op het podium gebeurt eigenlijk niks. De draaitafel die NESS heeft gebruikt blijft staan en er worden geen extra decorstukken toegevoegd. Dan komt er een doorsnee uitziende man rustig het podium op lopen. Pas als hij de eerste zinnen in de mic rapt, besef je dat het Sticky Steez is.
Vakmanschap
De show weerspiegelt het karakter van de artiest. Hij zingt niet en de invloeden van andere genres in zijn muziek zijn minimaal. Zijn stijl, geïnspireerd door grote Amerikaanse namen als Nas en Snoop Dogg, is rauw en eerlijk. Geen poespas. Hij staat in een zwarte outfit, inclusief bucket hat, op de rand van het podium zijn longen uit zijn lijf te rijmen. De enige andere performer is Kubus, de vaste producer. Een trouwe vriend van Sticks die hij al kent vanaf het prille begin. Hij staat rustig op het ritme te bewegen achter zijn sobere dj-tafel. Hoewel Sticks een nonchalante houding aanneemt tussen de nummers door, is hij ontzettend gefocust als er gerapt moet worden. Fouten maakt hij niet, ontzettend ingewikkelde zinsconstructies worden opgezegd met het gemak van een tekst van Bizzey. Sticks is een vakman, een nederhopper in hart, nieren en tong, daar twijfelt niemand meer over na vanavond.
Sticks is een vakman, een nederhopper in hart, nieren en tong, daar twijfelt niemand meer over na vanavond.
Als een kale rattenvanger van Hamelen dirigeert Sticks zijn gasten. Als hij een hand in de lucht steekt, gaan er duizend handen de lucht in. Als hij zegt dat er gesprongen moet worden trilt de zaal. Als hij zegt dat hij geen telefoon meer wil zien, steekt zelfs de ferventste Snapchatter zijn mobieltje weg.
Ongewaardeerde innovatie
Helaas liggen de verwachtingen van het publiek en de artiest ver uit elkaar. De klassiekers worden door de hele vloer woord voor woord meegezongen, maar de nieuwe nummers kent nog niet iedereen. Op de vloer staan veel mannen die zijn gekomen om de Opgezwolle shows uit hun jeugd te herbeleven, maar Sticks heeft andere plannen. Hij is gestopt met shows omdat hij klaar was met telkens hetzelfde liedje, letterlijk en figuurlijk. Sticks wil creatieve innovatie. Zijn nieuwe album staat er vol mee. Het album en de show beginnen met hetzelfde nummer, Zintro, een monoloog van de Vlaamse psycholoog Dirk de Wachter over zingeving. Voor hiphopfans die zijn gekomen voor moshpits en bierdouches is dit een ver-van-mijn-bedshow. Het publiek reageert af en toe gedesoriënteerd op de nieuwe richting die Sticks is opgegaan.
Op een gegeven moment begint een groep die-hards bijvoorbeeld de naam van een oud nummer te scanderen. Sticks reageert met een ongemakkelijke glimlach en zegt dat hij het een vet nummer vindt, maar toch liever door wil met zijn nieuwe nummers. Tussen liedjes door praat Sticks lang over de betekenis van zijn nummers en zoekt hij contact met het publiek. De show is een soort hiphop-variant van een schrijver die zijn eigen boek voordraagt, een uniek concept. Het zorgt voor een persoonlijkere ervaring, maar het is simpelweg niet waar de meeste bezoekers voor zijn gekomen. Sticks kiest voor zijn eigen route, dat verdient lof, maar het zorgt ervoor dat de opgebouwde energie van het publiek er niet volledig uitkomt.
Alles klopte aan de show, het publiek had alleen andere verwachtingen dan de artiest. Toch zullen vrijwel alle fans een geweldige avond hebben gehad met een frisse, scherpe en vernieuwde Sticks. De rapper toonde aan nog lang niet te zijn uitgespeeld, hij blijft zichzelf opnieuw uitvinden. Ook in 2023 is dat goed gelukt. Zijn shows zullen op deze manier de moeite waard blijven om te bezoeken.