Home CultuurANS kijkt ANS Kijkt: Cannabis (2021) – ★★

ANS Kijkt: Cannabis (2021) – ★★

Zo’n vijftig jaar na het memorabele, Woodstockachtige popfestival in het Kralingenbos is het tijd om terug te kijken naar de bakermat van het Nederlandse gedoogbeleid. In de zesdelige documentaire Cannabis (KRO-NCRV), blikt de kijker terug op het Holland Pop festival en krijgt inzicht in de ontwikkeling van de Nederlandse cannabissector. Dit doen de makers op virtuoze maar zeer vooringenomen wijze.


Beeld: still uit de documentaire in ANS-format.

De documentaire begint met het beeld van massa’s in blauwe nevel gehulde stonede jongeren in de jaren zeventig in het Kralingenbos. Met een glimlach op hun gezicht dansen ze stuk voor stuk op Amerikaanse blues. Ondertussen bromt de Amsterdamse shagstem van acteur Tom Vermeir in de voice-over hoe mooi het allemaal eigenlijk wel niet was om voor het eerst legaal een stickie te roken op een festival. Dit werd mede mogelijk gemaakt door de eerste coffeeshopeigenaren die in de eerste aflevering worden geïntroduceerd. Deze wietpioniers hebben meer voor Nederland gedaan dan Heineken, Goudse Kaas en Johan Cruyff bij elkaar, zo bromt de voice-over ondertussen. Vanaf de eerste aflevering weet je eigenlijk al dat je de rest van de serie slechts een pleidooi vóór deze wiethandelende christusfiguren staat te wachten.

Een bosje oranje tulpen en een wietplant, alstublieft

De kijker blijft niet lang hangen in de roes van het festival en de waan van de wiet. Vanaf de tweede aflevering tot het eind van de documentaire raak je verstrikt in een minder rooskleurige en niet altijd even boeiende juridische kwestie. Namelijk die van de oprichter van de Brabantse coffeeshop The Grass Company, Johan van Laarhoven. Hij belandt op grond van verdenking van witwassen in 2014 in het Thaise gevang, de ‘hel van Bangkok’. Deze kwestie wordt echter zo gekleurd weergegeven dat de kijker geen volledig beeld van de zaak krijgt. Daarnaast strookt het vervolg van de documentaire niet met de verwachting die de eerste aflevering schept, want van de peace, love en happiness uit de eerste aflevering blijft helaas weinig over.

Het betoog over Van Laarhoven had ook wel in een aflevering gepast.

De documentaire mondt uit in een wirwar van juridische aangelegenheden waarbij de advocaten van ‘onze Johan’ opvallend vaak aan het woord worden gelaten. Zo spuwt de charismatische advocaat Gerard Spong vol vuur anekdotes over Johans zeer onterechte gevangenneming. De documentaire resulteert in een eenzijdig betoog dat pleit voor de onschuld van Van Laarhoven. Dat is enerzijds vermakelijk omdat het retorisch goed in elkaar steekt, maar is anderszijds langdradig omdat dit alles ook wel in een aflevering had gepast. 

De cannabismartelaar

Een schril contrast ontstaat tussen de tijd die de pleitbezorgers voor Van Laarhoven aan het woord zijn en de tegenpartij, onder wie persofficier van justitie Wouter Bos. De woorden van Bos zijn dan ook direct omkapseld door enerzijds de afgoderij door de voice-overstem ten goede van Van Laarhoven en de legalisatie, en anderzijds door de wietpioniers die kenbaar maken dat ‘de wetgever de branche criminaliseert’. Ondanks deze oneerlijke verdeling van spreektijd, kijkt de documentaire tot en met aflevering drie vrij vlot weg.

Het Openbaar Ministerie (OM) geeft na publicatie van de documentaire op haar website terecht aan afstand te nemen van de ‘tendentieuze en suggestieve toon van voornamelijk de voice-over teksten’ en vindt dat Johan wordt geframed als ‘een halve heilige die slachtoffer is geworden van een nietsontziend vervolgingsbeleid’. Het OM biedt hiermee perspectief dat je tijdens de documentaire mist door middel van kritische kanttekeningen. 

Rond aflevering vier begint er een verlangen naar een tegengeluid te knagen.

Deze vergeet je zelf bijna te maken omdat je zo wordt meegesleept door het retorisch sterke doch pathetische verhaal van Van Laarhoven. Vele smaakmakende anekdotes bieden enige verlichting tegen de verveling van het eenzijdige verhaal. Gedurende de hele serie vertellen de cannabispioniers romantische verhalen over hun ervaringen op zeer geëngageerde wijze, zoals wanneer wietpionier Henk de Vries een pistool tegen zijn hoofd krijgt. Rond aflevering vier begint er wel een verlangen te knagen, waar blijft het tegengeluid? 

Lofrede voor Laarhoven

Als het gewenste tegengeluid uitblijft, kun je als kijker geen voldoening meer halen uit het anekdotische bewijs van belanghebbenden bij deze zaak. Met als gevolg dat de afleveringen langdradig worden omdat je weet dat het slechts een lofrede is voor Van Laarhoven. Dit ondanks de smaakmakende anekdotes waardoor je als kijker evenals de wietpioniers terug begint te verlangen naar het begin van de documentaire. Je wil weer terug naar the good old times in de jaren 70 met glimlachende hippies in plaats van norse mannen in pak. Het terugverlangen naar het vrijgevochten begin van documentaire is een teken aan de wand. Het is vooral een teken van de verveling die opdoemt tijdens de laatste afleveringen. We hebben het pleidooi voor wietpionier Johan na drie afleveringen wel begrepen.

Laat een reactie achter

Gerelateerde artikelen