Dit jaar is het jublieum van Heleen van Royens succesvolle debuutroman De Gelukkige Huisvrouw (2000). In dit boek dat de lezer zowel kan laten huilen als lachen, weet van Royen op ironische manier over de zware thema’s moederschap, rouw, psychose en trauma te schrijven. De schrijfster heeft zelf ook haar vader verloren en een psychose gehad, wat het verhaal deels autobiografisch en des te persoonlijker maakt.
De gelukkig huisvrouw is Lea Meyer-Cornelissen, 31 jaar, vrouw van makelaar Harry. In het eerste opzicht lijken Lea’s enige drie eigenschappen haar liefde voor kleding, Harry en seks. Voor de rest lijkt Lea zich vrij weinig te bekommeren om andere dingen of mensen. Harry zorgt voor het geld, Lea zorgt voor zichzelf. Alles is naar haar wens, totdat Harry besluit dat hij een Harry Junior met haar wil maken. Daarmee begint alle ellende. Hoewel ze het prima naar haar zin heeft met alleen Harry laat ze zich toch overtuigen om een kind te nemen. Gedurende de hele zwangerschap lijkt Lea niet enthousiast, en ze is al helemaal niet te spreken over het feit dat ze zal moeten bevallen. De bevalling verloopt dan ook totaal niet soepel en uiteindelijk wordt Junior geboren met behulp van een tangverlossing; een kunstmatige bevalling waarbij scharen, verlostangen en vacuümpompen aan te pas komen. Vrijwel direct na deze horrorbevalling raakt de hoofdpersoon ontspoord en belandt ze in een psychose.
Boze kleuter
In de rollercoaster van Lea’s psychose slaat ze steeds volledig door in haar gedrag, zo verstopt ze bijvoorbeeld Junior in een doos op zolder omdat ze Harry’s aandacht weer voor zichzelf wil. Door haar psychose denkt Lea de stem van God te horen die haar vertelt wat ze moet doen. Het boek is geschreven vanuit een eerstepersoonsperspectief en dankzij paginalange dialogen tussen de hoofdpersoon en deze stem wordt de lezer helemaal opgeslokt in Lea’s gedachtenkronkels. Hoewel haar denkwijze totaal niet herkenbaar is voor iemand die alles op een rijtje heeft, zorgen deze dialogen er voor dat de lezer begrijpt waarom ze iets doet. Ondanks haar krankzinnige gedrag, slaagt Van Royen er zo toch in de lezer mee te laten voelen met de egoïstische hoofdpersoon.
‘Het verlies van een vader en psychoses spelen in de levens van zowel Lea als Van Royen een rol.’
Naarmate haar psychose vordert beginnen Lea’s manier van denken en doen steeds meer te lijken op die van een boze kleuter zonder verstand. Ze is jaloers op de aandacht die Junior van haar man krijgt en wordt boos als dingen niet naar haar zin gaan. De lezer daarentegen ziet de echte drijfveer van Lea’s gedrag: pijn, trauma en verdriet. Wanneer Lea’s gedrag verder uit de hand loopt wordt ze een gevaar voor zichzelf en Junior. Harry laat haar daarom onvrijwillig opnemen in een psychiatrische inrichting.
Kindertrauma
Tijdens Lea’s opname begint de hoofdpersoon steeds meer karakter te krijgen. Door tijdsprongen wordt meer duidelijk over haar jeugd en dat zij nooit de zelfmoord van haar vader heeft verwerkt. Het verlies van een vader en in een psychose raken spelen in de levens van zowel Lea als Van Royen een rol, wat terugkomt in dit deel van het boek. Tijdens de opname constateert psycholoog Beau dat dit onverwerkt kindertrauma haar psychose teweeg bracht. Er moet van Beau door Lea worden gerouwd om haar vader, ook al is hij al jaren dood. Lea denkt terug aan de tijd waarin ze hem verloor en aan de relatie die ze met hem had. Het bezoeken van jeugdherinneringen weet Van Royen door Lea’s sarcastische houding tegenover Beau en haar familie nog steeds op ironische wijze emotioneel over te brengen.
‘Op een gegeven moment voelt de lezer scènes al van mijlenver aankomen.’
Herhaalrecept
De rest van het boek voegt steeds minder toe aan het verhaal en herhaalt zichzelf vooral. De periode na Lea’s opname draait vooral om het herstellen van haar psychose en het verwerken van haar trauma. Vele sessies van Beau en Lea worden beschreven, waarvan het soms lijkt alsof de lezer meerdere keren hetzelfde stuk leest. Dat maakt het boek enigszins langdradig. Ondanks komisch, raken ook Lea’s seks-op-het-bureau fantasieën hun charme wel kwijt, als die er al zou zijn geweest. Op een gegeven moment voelt de lezer deze scènes van mijlenver aankomen, wat de stukken saai en voorspelbaar maakt.
Ontroerend is het boek wel en ook in de saaiere stukken die zichzelf lijken te herhalen krijgt Van Royen het voor elkaar de lezer mee te laten voelen met Lea. De egoïstische hoofdpersoon zonder persoonlijkheid blijkt veel meer te zijn dan alleen een oppervlakkige makelaarsvrouw. Ze heeft daadwerkelijk gevoelens: ze zijn alleen diep weggestopt en komen pas door haar psychose naar buiten. De tweede helft van het verhaal bevat weinig progressie en is meer van hetzelfde, maar leest door Van Royen’s komische schrijfwijze met Lea’s scherpe opmerkingen en sarcastisch commentaar toch makkelijk weg.