Wat doe je als je dochter ervandoor gaat met een Marokkaanse man, haar Turkse beste vriendin bij je intrekt en je een illegale Ethiopische kunstenaar tegen het lijf loopt? Sluit je je af voor die rijkheid aan culturen, of ontvang je die met open armen? Kader Abdolah probeert de lezer in Op zoek naar Ramona te overtuigen van het tweede.
Het verhaal volgt de vader van het titelpersonage. Hij is een succesvolle, Amsterdamse kunstschilder die Pieter Rademaker heet. Hoewel hij vaak in zijn leven Oosterse en Arabische taferelen op doeken heeft gezien en bestudeerd, heeft hij totaal geen weet van andere culturen. Hij zit veilig opgesloten in de Nederlandse bubbel van schilderkunst en stamppot. Dat verandert wanneer zijn dochter Ramona als tiener regelmatig van huis wegloopt om andere werelden dan die van haar en haar vader te ontdekken. Doordat Pieter haar keer op keer gaat zoeken om haar veilig thuis te krijgen, komt ook hij geleidelijk aan uit zijn bubbel. Hij ontdekt de Irakese kruidenier in zijn buurt, de Marokkaanse drugsbendes in andere delen van de stad. Ongemerkt vormt dit inspiratie voor een nieuwe, succesvolle tentoonstelling. Bovendien leert hij het mysterieuze Turkse meisje Ayşe en de Ethiopische kunstenaar Isayas kennen, die hem allebei andere manieren van denken en beschouwen bijbrengen. Door hen vult hij zijn nuchtere, Nederlandse filosofie aan met de leer van het oerwoud en de gedichten van de Perzische dichter Rumi.
Ondanks Pieters toewijding zijn dochter te vinden, blijft ze van de radar verdwijnen. Zo raakt ze in gevaarlijke situaties verzeild, leert verkeerde mensen kennen en neemt louche baantjes aan. Uiteindelijk vindt Ramona zichzelf na vele omzwervingen wel. Ze gooit het roer volledig om en kiest ze voor een vroom leven, hoewel haar familie zich ernstig afvraagt of dat wel de juiste bestemming voor haar is.
Geuren, kleuren en smaken
Abdolah plaatst het verhaal van Pieter en de andere personages in een gedetailleerd beschreven decor, wat ondanks de uitgebreidheid ervan niets afdoet aan het verteltempo. De lezer wordt meegenomen in een levensechte wereld vol geuren, kleuren en smaken. Je ruikt het kruidige eten dat Ayşe voor Pieter bereidt, je ziet de Marokkaanse bejaarden op het parkbankje kletsen met elkaar en je proeft het warme broodje kebab van de Irakese kruidenier. In net zoveel detail toont hij overigens ook de achterstandswijken met de vervallen galerijflats en de verdachte, samenscholende jongeren. Dit zorgt voor een evenwichtig en realistisch beeld van de multiculturele samenleving dat niet te idealistisch of te pessimistisch is.
Abdolah laat op subtiele en vrijblijvende wijze zien hoeveel kleur de multiculturele samenleving van vandaag kan geven aan ieders leven. Dit doet hij zonder dat het in een politiek geladen of betuttelende bedoening verandert, wat het aangenaam maakt om te lezen. Hij geeft louter een beschrijving, zonder er waardeoordelen in te verwerken. Hierdoor blijft het enkel een vrijblijvend pleidooi waar de lezer mee kan doen wat hij of zij wenst.
Houterige dialoog
Helaas doen de dialogen bij tijd en wijlen onder voor de kleurrijke en gedetailleerd beschreven omgeving die Abdolah neerzet. Deze komen namelijk vrij onnatuurlijk en houterig over. Een tienermeisje dat regelmatig dagen van huis blijft en de verkeerde vrienden ontmoet, zegt hoogstwaarschijnlijk niet iets als: ‘Hou op met je aantijgingen.’ Ook zal ze niet snel een woord als ‘jongeman’ op een niet-ironische manier gebruiken. Net zo min lijkt het plausibel dat een vrouw haar geliefde vousvoyeert. Het heeft allemaal wat weg van een gesprek tussen een gemeenteambtenaar en een vijftigjarige man die een nieuw paspoort komt aanvragen. De personages blijven zo jammer genoeg vlakke figuren tegen de zo zorgvuldig opgebouwde decors, wat iets afdoet aan het leesplezier.
Ondanks de geforceerde dialogen ontdekt Pieter samen met de lezer hoeveel rijker het tegenwoordige Nederland is door alle verschillende culturen om hem heen. Iets dat we ons in een tijd van verdeeldheid wellicht vaker zouden moeten realiseren. Gelukkig toont Abdolah die diversiteit vol details en subtiliteit in zijn nieuwste roman.