Vrijheid Volgens is een podcast van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, gemaakt door journalist Maarten Dallinga. In elke aflevering spreekt hij met iemand die naar Nederland is gevlucht voor oorlog of onderdrukking. Iedere gast vertelt een ander verhaal, maar met dezelfde boodschap: vrijheid is niet voor iedereen vanzelfsprekend.
De titel Vrijheid Volgens slaat op de vraag die Dallinga elke gast aan het eind van het gesprek stelt: ‘Wat betekent vrijheid voor jou?’ De podcast heeft zes afleveringen van ongeveer 25 minuten, waarin iedere keer een andere spreker zijn verhaal doet. Dallinga vertelt alleen hun naam, de verdere introductie wordt aan de spreker zelf overgelaten, waarna het gesprek heel natuurlijk op gang komt. Dallinga laat vooral de gast het gesprek leiden, waardoor de sprekers zelf bepalen welke mooie, moeilijke of hoopvolle verhalen ze delen.
Dappere sprekers
Ondanks de heftige omstandigheden en aangrijpende gebeurtenissen die de gasten hebben meegemaakt is het geen snotterpodcast over oorlogsverhalen. Het is eerder een reeks verhalen van mensen die dapper, kalm, en vaak ook hoopvol over hun leven praten. Dat neemt niet weg dat de gebeurtenissen die zij hebben meegemaakt vaak schokkend zijn en bij de luisteraar wel degelijk emoties losmaken. Dat de sprekers deze herinneringen toch vrijwillig delen, wekt een hoop bewondering op. Zo vertelt Zoran, afkomstig uit voormalig Joegoslavië: ‘Een jongen van zeventien stierf in mijn armen, hij was geraakt door een granaat.’ Voor de luisteraar is het bijna onvoorstelbaar dat dit voor sommige mensen realiteit is. Veel sprekers geven dan ook toe dat zij het moeilijk vinden om over hun herinneringen te praten. Nouf uit Syrië zegt bijvoorbeeld: ‘Ik probeer altijd te lachen om te pijn te vergeten.’
Gratis vrijheid
Met de verhalen van Zoran, Nouf en andere gasten illustreert de podcast prachtig maar pijnlijk het contrast met de Nederlandse luisteraar. Dit laat de luisteraar nadenken over zijn eigen vrijheid, op een manier die niet voelt alsof je de les wordt gelezen. Voor de meeste Nederlanders was vrijheid gratis, terwijl de sprekers voor dezelfde vrijheid bijna alles hebben opgeofferd. Dit wordt vooral duidelijk als Dallinga zijn vaste repertoire aan vragen stelt. Hij wil weten wanneer ze besloten te vluchten, hoe ze dat deden, en hoe het was om aan te komen in Nederland. Vooral het verhaal van Nouf, die vertelt hoe zij een waardevol erfstuk van haar overleden moeder moest verkopen om de reis naar Nederland te kunnen betalen, laat de luisteraar hierbij stilstaan.
‘Vrij zijn kan ik in één woord noemen, dat is leven.’
Vrijheid in één woord
Het is Dallinga gelukt de luisteraar iedere aflevering na te laten denken over de betekenis van vrijheid, zonder dat de podcast in herhaling valt. Als hij aan zijn gasten vraagt hoe zij vrijheid in één woord omschrijven, blijkt dat iedereen een ander antwoord heeft. Faris, afkomstig uit Irak, zegt in aflevering twee: ‘Vrij zijn kan ik in één woord noemen, dat is leven.’ Faris voelt zich vrij als hij zelf zijn leven kan inrichten zonder angst, beperkingen en risico’s en dat ervaart hij in Nederland. Tanja daarentegen vindt dat Nederland niet voor iedereen helemaal vrij is. Voor haar betekent vrijheid gelijke rechten en een gelijke behandeling en ze merkt dat nog niet iedereen in Nederland die heeft.
Dallinga is een gastheer die aanvoelt wanneer hij door moet vragen en wanneer hij stil moet zijn. Ook weet hij goed op welke manier hij om moet gaan met gevoelige onderwerpen. Wanneer hij zo’n onderwerp aansnijdt, hoor je hem zeggen: ‘Laat het me weten als je liever geen antwoord wil geven.’ Andere keren begint hij juist over luchtige onderwerpen waar dan toch weer een bijzonder verhaal uit komt. Los van de achtergrondinformatie laat Dallinga de gast zo veel mogelijk aan het woord. Dat zorgt voor een fijne afwisseling tussen hem en gast, maar biedt ondertussen de benodigde context om het verhaal te volgen. Het is hierdoor gelukt zes verschillende afleveringen met toch dezelfde boodschap neer te zetten. De podcast biedt de luisteraar via de verschillende verhalen zowel plezier bij het luisteren als denkstof over de betekenis van vrijheid.