Na acht barre leenstelseljaren doet de basisbeurs vandaag haar herintrede. Voor velen een mooi moment, voor anderen een stuk minder. Studenten die om wat voor reden dan ook al langer studeren dan hun nominale studieduur, lopen de nieuwe basisbeurs namelijk mis.
Toen bekend werd dat de basisbeurs terug zou komen, werd dit in eerste instantie met veel euforie ontvangen. Deze blijdschap werd echter snel getemperd toen bleek dat studenten die al de nominale duur van hun studie hebben gestudeerd en daarbij gebruikmaakten van de prestatiebeurs, die automatisch ingaat wanneer je een lening aanvraagt, geen recht meer hebben op de basisbeurs. Wie een bestuursjaar deed, een extra stage liep of met problemen te maken kreeg die studievertraging veroorzaakten, heeft dus pech.
Prestatiebeurs
Maaike Vink (24), masterstudent Politicologie, is een van deze pechvogels: ‘Ik heb vier jaar over mijn bachelor gedaan, vanwege een bestuursjaar bij de NSSR.’ Maaike noemt het schandalig dat ze als student niet door de overheid wordt ondersteund. ‘Ik heb helemaal niks gekregen van de overheid en toch wordt nu opeens gezegd dat ik mijn prestatiebeurs heb opgemaakt.’ Een prestatiebeurs die €0 bedroeg, en waarvoor de leenstelselgeneratie met terugwerkende kracht €29,92 per studiemaand ontvangt. Een bedrag dat in geen verhouding staat, volgens Maaike. ‘Die €1400 die we krijgen als goedmakertje is niks in vergelijking met wat ik onder de basisbeurs had ontvangen. Als ik dat had gekregen, had ik nu geen studieschuld gehad.’ De vierjarige basisbeurs is volgens Maaike exemplarisch voor hoe met studenten wordt omgegaan: ‘Wij hebben niet zo veel te zeggen in de politiek, het gaat toch vooral om de grote bedrijven en het grote geld.’
Machteloos
Ook Fay Achterhof (23), masterstudent Architectuurgeschiedenis en monumentenzorg aan de Universiteit van Utrecht, loopt de basisbeurs mis door een jaar studievertraging. Door de coronapandemie kon ze haar bachelorstudie Kunstgeschiedenis in Nijmegen niet naar behoren doorlopen: ‘In mijn studie heb je musea nodig, je moet de kunst gaan zien.’ Omdat dit geen optie was tijdens de coronacrisis, besloot ze haar studie met een jaar te vertragen om weer te kunnen studeren zoals het hoort. Hierdoor loopt ze nu de basisbeurs mis. ‘Ik voel me verdrietig en machteloos’, aldus Fay. ‘Zeker als je ouders hebt die je financieel niet kunnen ondersteunen, heb je niks om op te leunen.’
Doordat ze de basisbeurs misloopt, moet Fay drie tot vier dagen per week werken. ‘Dit verhoogt de werkdruk bovenop mijn studie ontzettend’, licht ze toe. ‘Ik vind dat ik volledig aan de kant ben gezet en ik weet niet zo goed of er iets aan te doen valt.’ Veel studenten in Fay’s omgeving lijken de hoop namelijk te hebben opgegeven: ‘Iedereen die in dezelfde situatie zit is hier neerslachtig door. Ze zijn er helemaal klaar mee.’
Luuk Merijn Spee (25), masterstudent Kunstgeschiedenis, studeert al vijf jaar en loopt hierdoor ook de basisbeurs mis. ‘Bij mijn studie is het belangrijk om ervaring op te doen naast je colleges, waardoor een bestuursjaar erg aantrekkelijk is’, vertelt hij. ‘Zelf heb ik er twee gedaan, waardoor mijn studie uitliep, maar het was wel ontzettend waardevol om te doen. Ik vind het heel kwalijk dat de overheid langstuderen zo afstraft en mensen forceert om hun studie zo snel mogelijk af te ronden.’
‘Iedereen die in dezelfde situatie zit is hier neerslachtig door. Ze zijn er helemaal klaar mee.’
Ook vindt Luuk dat de pechgeneratie door het mislopen van de basisbeurs een benadeelde positie krijgt op de arbeidsmarkt, mede door de volgens hem te lage compensatie voor deze groep. ‘Die compensatie vind ik echt een lachertje’, zegt hij. ‘Het is een recht voor iedereen om te kunnen studeren. De nieuwe basisbeurs is daarvoor een goed financieel duwtje in de rug, maar de studenten die onder het leenstelsel hebben gestudeerd, worden enorm benadeeld.’
Verkiezingen
Of het na de verkiezingen beter wordt voor de pechgeneratie, valt nog te bezien. In het voorlopige verkiezingsprogramma van de VVD wordt er geen woord gerept over de compensatie van leenstelselstudenten. Ook het CDA zegt niks over een tegemoetkoming, maar wil studenten die versneld kunnen aflossen korting geven op hun studieschuld. Daarnaast wil het CDA werkgevers de gelegenheid geven om te helpen bij het aflossen van studieschulden.
De lijstcombinatie GroenLinks/PvdA noemt geen exacte getallen, maar stelt in de conceptversie van haar verkiezingsprogramma dat ze jongeren die als gevolg van het leenstel grote schulden hebben tegemoet willen komen. Ook zeggen ze de rente te willen maximeren en de studieschuld minder zwaar te laten meetellen bij het krijgen van een hypotheek. De plannen van de BBB liggen hiermee in lijn: hogere compensatie voor de pechgeneratie, de studieschuld niet laten meetellen bij een hypotheek en het stopzetten van de rente. Volt is concreter: zij gaan voor een compensatie van €10.000 per leenstelselstudent en een renteplafond van 2,5% voor studieleningen.
Omdat het hier om voorlopige verkiezingsprogramma’s gaat, kunnen de leden van de partijen door amendementen nog aanpassingen teweegbrengen in de programma’s. Lees voor je gaat stemmen dus zeker nog even na wat partijen voor jou in petto hebben. Slechter worden kan het bijna niet, zou je denken.