Architectuur is niet neutraal: zelfs het kleinste detail van een gebouw kent politieke implicaties. Student geschiedenis Laurens Monster schrijft over de theorie achter torens en de dogma’s van dakpannen.
Waar het tot campuspik omgedoopte Erasmusgebouw de revue reeds gepasseerd is, behandelen wij nu het Maria Montessorigebouw (MM). Qua stijl wijkt het af van de andere bouwsels op de campus, een ware doorn in het oog. Voilà, de campusdoorn. Afgezien van het afgrijselijke uiterlijk en de onnavigeerbare gangen, draagt het dubieuze politieke ideeën uit. Kortom, architectuur van het laagste allooi.
De subjectiviteit van schoonheid staat buiten kijf, maar MM is geen mooi gebouw. Na het bestijgen van de trappen met ontiegelijk grote leuningen komt men uit op een overloop, met her en der deuren, glazen muren en balustrades. Aan logische gangen een groot gebrek. De onnavolgbare nummering van lokalen doet er nog een schepje bovenop. In MM navigeert men op intuïtie, ervan uitgaande dat men richtingsgevoel heeft.
Het politieke bezwaar tegen de architectuur van MM is drieledig. Allereerst is er het eerder genoemde gebruik van glas. Vrijwel alle ruimtes, ook de balustrades, hebben glazen wanden. Resulterend in een privacyloochende panoptische smeltkroes van blikken en gezichtsvelden. Te allen tijde wordt men gezien en kan men gezien worden, wat goed gedrag normaliseert en zelfs afdwingt.
Als men vervolgens de aandacht richt op de duurzaamheidspropaganda waarmee we na de oplevering van MM door de Radboud Universiteit (RU) werden doodgegooid, vindt men in verscheidene filmpjes een waslijst aan energiebesparende spitsvondigheden. Onbenoemd blijft het feit dat de grote hoeveelheid open ruimtes veel energie kost om te verwarmen. Daarnaast wordt er gepronkt met de ligging van het gebouw, te midden van een inheems bos, zonder te vermelden hoeveel bomen er gekapt zijn voor de bouw. Bovendien is nieuwbouw niet duurzamer dan renovatie, integendeel, sloop stoot onmetelijk veel koolstofdioxide uit. MM is een onterechte viering van de natuur; de RU wast haar groene vingers in onschuld.
Als laatste kent MM een specifieke beweeglogica. Vanuit beide vleugels wordt men naar de centraal gelegen cafetaria gestuwd. Een beweging vanuit de linker- en rechtervleugel naar het midden; als afspiegeling van centrisme, concessie en compromis. Polderpolitiek bij uitstek. Middenwegen zijn goud, maar leiden niet naar de nodige eindbestemming. De crises die ons teisteren vragen om radicale politiek, waar de menselijke verkeersstroming binnen MM onbewust niet tot uitnodigt.
Kortom, het Maria Montessorigebouw, voortaan campusdoorn, is een onfraai gebouw waarbinnen men temidden van panoptische glazigheid met geen mogelijkheid de weg kan vinden. Daar komt nog bij dat de structuur van het gebouw instaat voor een centristische politiek die niet aansluit bij de ernst van onze maatschappelijke euvelen. Keur het geen blik waardig en treed er al helemaal niet binnen, behalve als verdwalen je hobby is.