Het zijn jongeren die het meest lijden onder de coronamaatregelen en in de nasleep van de crisis de economie moeten herstellen. Toch wordt de media gedomineerd door het beeld van onverantwoordelijke jeugd. Jongeren zouden meer waardering mogen krijgen voor de offers die zij in coronatijd voor anderen brengen.
‘Jongeren negeren coronaregels’ en ‘Corona of niet, Nederlandse jongeren vieren feest’. Koppen als deze domineren sinds de zomer het nieuws waarin jeugdige feestgangers worden berispt om hun onverantwoordelijke gedrag. Freya Chiappino, vicevoorzitter van de Landelijke Studentenvakbond, noemt dit beeld van jongeren in de media kwalijk. ‘Wij hebben het idee dat het echt een minderheid is die zich niet aan de regels houdt’, vertelt ze. Dat liet onder andere het onderzoek Lieve Mark van het Interstedelijk Studentenoverleg zien. Daaruit bleek dat 99% van de studenten die positief test op corona in quarantaine gaat, tegenover 72% van de gehele Nederlandse bevolking. De meeste studenten doen dit niet voor zichzelf, zo gaven zij in het onderzoek aan, maar vooral voor hun ouders, grootouders of kwetsbare vrienden. ‘Het beeld dat jongeren zich tijdens de pandemie onverantwoordelijk gedragen, is voor hen heel naar’, aldus Chiappino. Naast dat dit stigma dus niet terecht is, zijn het de jongeren die momenteel het meest van hun sociale leven inleveren. Zij zullen bovendien een groot deel van de financiële klappen van de aanstaande economische crisis opvangen. Dat is een flinke last wanneer je je bedenkt dat zij zelf relatief weinig risico lopen om ernstig ziek te worden. Waar ouderen en kwetsbaren gebaat zijn bij het volgen van de coronamaatregelen, zijn er voor jongeren enkel nadelen. Wat meer waardering voor de onbaatzuchtigheid van jongeren is daarom op zijn plek.
Louter aandacht is niet genoeg om het gevoel over de rol van jongeren te veranderen.
Sociale stop
Hoewel veel media het beeld schetsen dat jongeren nog steeds op regelmatige basis ‘feestvieren’, zijn hun levens verre van een feestje. De pandemie heeft in werkelijkheid namelijk een enorme impact op hun mentale gesteldheid. Zo zorgt motivatieproblematiek onder jongeren voor een ‘mentale hongerwinter’ en voelt twee derde van de jongeren zich slechter dan voor corona. Die gegevens blijken uit onderzoek van EenVandaag. Ook GGZ-instellingen maken zich grote zorgen. Zij zagen de afgelopen periode steeds meer jongeren met stress- en depressieklachten door de sociale isolatie. Daarom wordt tegenwoordig ook in de politiek steeds vaker de vraag gesteld of de winst in fysieke gezondheid van de ene groep wel afweegt tegen het verlies in mentale gezondheid binnen de andere. Zo was D66 in eerste instantie tegen de avondklok omdat die vooral jongeren zou treffen. GroenLinks pleitte bovendien om niet alleen naar de fysiek kwetsbaren te kijken, maar ook naar de mentaal kwetsbaren die er tijdens de crisis bij zijn gekomen. Lijsttrekker Jesse Klaver gaf aan daarmee specifiek te doelen op de jongere generatie. Er lijkt dus meer aandacht te komen voor de mentale situatie van jongeren. Louter iets meer aandacht is echter niet genoeg om het nationale gevoel over de rol van jongeren in de crisis te veranderen. De samenleving moet een juist beeld krijgen van de hoeveelheid zaken die jongeren momenteel inleveren en voor welke uitdagingen zij in de toekomst komen te staan.
Naast psychische klachten als gevolg van de crisis zijn er namelijk ook zorgen om de sociale ontwikkeling van jongeren. Dat vertelt Suzanne van de Groep, PhD’er aan het Brain and Development Research Center in Leiden. Zij onderzoekt het effect van de lockdown op jongeren en legt uit dat de ontwikkeling van studenten door het gebrek aan sociale contacten tot stilstand kan komen. ‘Als jongere zit je namelijk in de fase waarin je uitzoekt wie je bent en hoe je volwassen relaties aangaat. Dat is erg belangrijk voor je verdere leven en valt nu weg.’ Je komt in deze levensfase veel in aanraking met leeftijdsgenoten van allemaal andere achtergronden, zo stelt ook Chiappino, en het is belangrijk om van hen te leren. ‘Nu die verschillende perspectieven van medestudenten ontbreken, blijf je eerder in je eigen bubbel zitten’, vertelt ze. ‘Dat zet je ontwikkeling stop.’ Het beleid om de ouderen en kwetsbaren te beschermen, draagt dus veel consequenties met zich mee voor jongeren. Van de Groep maakt zich daarom zorgen dat de sociale isolatie niet enkel vervelend is voor nu. ‘Het zorgt mogelijk ook voor problemen op de lange termijn.’ Het is belangrijk dat de samenleving dit beseft zodat het sentiment dat jongeren zich aanstellen omdat ze ‘even een feestje missen’ wordt doorbroken. Wat deze generatie inlevert, moet serieus worden genomen.
Jongeren krijgen onevenredig weinig erkenning voor het weren van het virus.
Coronakosten
Naast de mentale offers die jongeren op de lange termijn brengen, moeten zij ook financieel veel inleveren. Zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek dat werkloosheid onder deze leeftijdscategorie momenteel het snelst stijgt. Nieuwe banen liggen tijdens een crisis bovendien niet voor het oprapen. Daarnaast brengt de crisis vanwege alle zorg en de steunpakketten enorme kosten met zich mee. Die zullen de komende jaren door de inmiddels werkende generatie jongeren moeten worden betaald. ‘Iedere economische schok levert permanente schade aan de groei van een land en de generaties die de arbeidsmarkt betreden tijdens een crisis krijgen het daarmee het zwaarst’, vertelt Rutger Schilpzand, junior onderzoeker Internationale Economie aan de Radboud Universiteit. Hij vertelt dat deze crisis vanwege de lockdowns, een hoogst ongebruikelijke situatie, een nog langere nasleep heeft dan normaal gesproken. Waar de meeste economische crisissen een voorspelbaar verloop hebben, is het herstel nu namelijk een stuk onzekerder. Dat schrikt investeerders af en vertraagt het herstel. Toch is die afweging een bewuste keuze die we als samenleving hebben genomen om ouderen te beschermen. Volgens Schilpzand heeft dit als reden dat we nu eenmaal een zorgzame samenleving zijn: ‘De gezondheid van ouderen krijgt daarom prioriteit, wat ten koste gaat van de jongere generatie.’ Jongeren betalen daarmee een dubbele prijs voor het weren van een virus dat voor henzelf relatief weinig gevaarlijk is: zowel mentaal als financieel. Daar krijgen zij onevenredig weinig erkenning voor.
Het zou goed zijn als de gevolgen van de crisis voor jongeren vaker belicht zouden worden. Volgens Chiappino kunnen de media hier een belangrijke rol in spelen. ‘Illegale feestjes kun je natuurlijk niet negeren, maar de media kunnen wel voor nuance zorgen door ook uit te lichten wat jongeren op grote schaal belangeloos voor de samenleving inleveren.’ Een positievere representatie van jongeren kan volgens haar namelijk al veel doen voor de mentale gezondheid. ‘Het beeld van jongeren als lakse mensen die de regels aan hun laars lappen, werkt averechts en komt het toch al onder druk staande mentale welzijn ook niet ten goede.’ Er zal daarom meer moeten gebeuren om de gevolgen van de crisis voor deze generatie prominent op de agenda te zetten. Een generatie die collectief zo veel opgeeft, puur voor de ander, mag namelijk echt wel wat veren in de reet krijgen. ANS