Na een afwezigheid van twee jaar kan het Nijmeegse kortfilmfestival Go Short weer fysiek plaatsvinden in en rondom filmhuis LUX. Directeur Kirsten Ruber benadrukt het belang van de korte film voor het maatschappelijke debat en de veelzijdigheid in het filmprogramma van deze tien dagen durende editie.
Veertien jaar geleden is Go Short in Nijmegen ontstaan als eerste kortfilmfestival in Nederland. Filmmakers van over de hele wereld krijgen een podium om hun creaties te laten zien. Naast het vertonen van films is meer mogelijk op het festival. Zo zijn er bepaalde themablokken en competities waarin bezoekers zelf kunnen stemmen op hun favoriete film. Dit jaar is er bijvoorbeeld een VR-blok waarbij je films met een VR-bril kan bekijken. Ook is er een prikkelende expositie van Weens kunstenaarscollectief Total Refusal.
Het festival duurt langer dan voorgaande edities: tien dagen fysiek, twintig dagen online. Directeur Ruber vertelt fier vanuit het festivalpaviljoen over de mogelijkheden voor filmmakers op Go Short en de veelzijdige programma’s die de bezoekers te wachten staat. Enthousiast zegt ze: ‘Je weet van te voren niet wat je kan verwachten, maar elk programma neemt je mee op reis en laat je dingen zien die je normaal niet ziet.’
Het eerste Nederlandse kortfilmfestival
‘Samen met twee andere Nijmegenaren hebben we het festival opgericht in 2008’, vertelt Ruber opgetogen. Voorheen werkte ze bij andere filmfestivals totdat het filmhuis en cultureel podium LUX werd opgericht. ‘LUX was een van de eerste grote filmhuizen en het idee ontstond dat er een filmfestival moest komen’, verhaalt Ruber. Ze vertelt dat er destijds nog geen jaarlijks kortfilmfestival in Nederland bestond waar de volle breedte van het filmformaat een plek kreeg terwijl dit in het buitenland erg populair was onder beginnende filmmakers. Ruber is ervan overtuigd dat deze doelgroep goed past bij Nijmegen met een grote hoeveelheid jonge mensen en studenten. Filmmakers hebben met de korte film de mogelijkheid om echt te maken waar ze interesse in tonen.‘Er gaat weinig geld om in de sector van de korte film waardoor de filmmakers belangeloos en vrij zijn’, aldus Ruber.
De eerste editie van het filmfestival vond plaats in 2009. ‘Dit is inmiddels de veertiende editie, dus ik ga al een hele poos mee’, glimlacht Ruber. Ze vertelt dat de oprichters twee gemeenschappelijke doelen hadden destijds die konden worden gerealiseerd met Go Short: ‘Enerzijds kunnen we via het festival een podium bieden aan filmmakers met films die normaal gesproken niet in de bioscoop zijn te zien. Anderzijds kunnen we via het festival de context rondom de vertoonde films schetsen door middel van gesprekken met makers, exposities en workshops’
Festival voor zowel filmliefhebber als filmmaker
De festivalervaring verschilt tussen filmmaker en geïnteresseerde bezoeker. ‘Ingewijden uit de filmwereld en filmmakers uit heel Europa komen naar Nijmegen. Als je een professional bent dan is Go Short een belangrijke plaats voor ontmoeting, verbinding en zelfs expertise bevordering’, vertelt de directeur enthousiast: ‘Go Short organiseert namelijk talentontwikkelingsprojecten waar ze actief met de filmmakers aan de slag gaan’, aldus Ruber.
Ook voor bezoekers is er genoeg te beleven tijdens het festival. ‘Als bezoeker kun je de hele dag van het ene naar het andere filmprogramma hoppen’, vertelt Ruber. De eerste festivaldag werd geopend met Off the walls, een wandelroute door Nijmegen waar films werden vertoond op muren op allerlei plekken in de stad. Gedurende het gehele festival is er een expositie van de artists in residence, een Weens kunstenaarscollectief genaamd Total Refusal. ‘Zij hebben samen met lokale kunstenaars een expositie gemaakt die zich richt op de grensvlakken van film, maatschappelijke kunst en games’, aldus directeur Ruber.
Tweeduizend korte films uit heel Europa
Ieder jaar kunnen filmmakers uit heel Europa hun korte films insturen. Deze editie waren dat er meer dan tweeduizend. Er worden uiteindelijk slechts honderd films getoond. Er gaat dus een uitgebreide selectieprocedure vooraf aan het festival. ‘Aan de hand van verschillende selectiecommissies verdelen we de films. Deze commissies moeten erg scherpe keuzes gaan maken’, aldus de directeur. ‘Daarnaast leidt Go Short ook jonge curatoren op die vervolgens meehelpen met het bekijken en selecteren van de films’, vertelt Ruber enthousiast: ‘Als je het tof vindt om films te kijken, moet je je zeker aanmelden.’
Er gaat een uitgebreide selectieprocedure vooraf aan het festival.
Iedere editie worden er drie verschillende thema’s uitgekozen om het publiek te prikkelen. Daar leent de korte film zich goed voor volgens Ruber. ‘Het genre korte film reageert op urgente thema’s die in de maatschappij spelen’, vertelt de festivaldirecteur. ‘Zo zijn er veel films over de woningcrisis en is een van de thema’s dit jaar mentale gezondheid. Dat thema is op dit moment vooral onder jongeren maatschappelijk relevant.’ Ze vindt de themaprogramma’s interessant omdat er vanuit meerdere perspectieven naar een onderwerp wordt gekeken en er dus niet één dominant verhaal is. Daarnaast is er voor ieder wat wils. ‘We proberen een goede balans voor het publiek voort te brengen, zodat er voor iedereen een mooi programma is dat bij hen past.’ Op de vrijdagavond zijn er bijvoorbeeld de Late night programma’s die gericht zijn op de uitgaanswereld, terwijl een bezoeker overdag meer de verdieping kan opzoeken in een maatschappelijk geëngageerd programma.
In deze editie gaat het programma Female filmmakers to follow in op de positie van vrouwelijke filmmakers. ‘We hebben ervoor gekozen drie sterke vrouwen voorop te stellen’, vertelt Ruber vastberaden. Ze benadrukt dat er in de korte filmwereld al veel gelijkheid bestaat: ‘In tegenstelling tot in de speelfilm spelen er minder gender issues en is de diversiteit in de korte film groot.’ Desalniettemin benadrukken ze de representatie van alle vrouwen en diversiteit deze editie omdat het een belangrijk punt is in de maatschappij. ‘We letten daar niet alleen op bij het uitkiezen van de films, maar ook in de samenstelling van ons selectieteam, jury en commissies’, legt Ruber uit.
Wankele werkdruk
Een ander thema in deze editie richt zich op de veranderende visie op werk. Ruber ziet dat in de culturele sector, waarin zij zelf werkzaam is, de werkdruk hoog is. ‘Er is weinig geld en als het er al is, zit er een rits aan regels aan vast’, vertelt ze bezorgd. Dat zorgt er, ondanks dat het maken van korte films relatief goedkoop is, voor dat filmakers geen risico kunnen nemen. ‘Als je geen risico’s kan nemen, boek je geen vooruitgang’, legt ze uit. ‘Dat betekent ook dat je kan falen. Als dat niet mag door regels en formats, komen filmmakers al snel uit bij de veilige keuze, het wordt dus een eenheidsworst.’ Dit houdt progressie in de filmwereld tegen.
‘Als je geen risico’s kan nemen, boek je geen vooruitgang.’
Daarnaast benadrukt ze dat grenzen tussen vrije tijd en werk zijn vervaagd in onze huidige maatschappij. Betrekkend op haar eigen situatie vertelt ze: ‘We kijken films voor Go Short in onze vrije tijd en bezoeken festivals om te scouten, maar tegelijkertijd draaien we ook hele dagen op kantoor.’ Ruber hoopt dat ze met het themaprogramma het gesprek met het publiek kan openen rondom de veranderingen in werkdruk. Volgens haar is dat ook voor studenten interessant, die veel werkdruk hebben ervaren tijdens de pandemie. ‘De boodschap van het filmprogramma is een soort bevestiging dat de gevoelens die je de afgelopen twee jaar hebt gehad universeel zijn’, stelt de directeur. ‘Tegelijkertijd biedt het ook verlichting, dat je je niet zo druk hoeft te maken omdat iedereen met dezelfde dingen worstelt.’
Gedigitaliseerde toekomst
Ruber verwacht een rooskleurige toekomst voor de korte film: ‘De korte film kun je altijd en overal bekijken, op je laptop of op je telefoon.’ Volgens haar vindt de korte film altijd wel een weg, ook al gaan we niet meer naar de bioscoop. ‘Beeld is een manier om jezelf te uiten, om een verhaal te vertellen,’ vertelt Ruber. ‘Zolang dat er is, zullen wij films blijven vertonen.’
‘Beeld is een manier om jezelf te uiten, om een verhaal te vertellen.’
Go Short heeft in de afgelopen twee jaar zelf ervaren hoe het is om ineens op een heel andere manier te werken toen zij hals over kop hun editie van 2020 moesten afblazen. Hierdoor is in snelvaart een online platform opgezet waarop bezoekers online het festival kunnen bijwonen. Dit jaar bestaat dit platform naast de fysieke editie in LUX. ‘We hebben dit jaar een veel kleiner team en doen het met de helft van de vrijwilligers’, vertelt Ruber. ‘Dat betekent dat we moesten nadenken over het risico als er mensen uitvallen, daardoor zijn we gaan pre-produceren.’ In de zalen is veel gedigitaliseerd, zoals het stemmen voor de publieksstem die via een QR-code rondgaat. Bezoekers kunnen dan via hun telefoon een tot vijf sterren geven aan de films uit programma dat ze hebben bezocht.
De directeur is blij dat ondanks de tegenslagen de fysieke editie van haar festival weer door kan gaan. Ook is ze hoopvol over de nieuwe mogelijkheden. ‘We hopen natuurlijk dat veel mensen hier naartoe komen, maar als je dat niet doet is het ook goed. Dan bedienen we je thuis’, aldus de trotse Ruber.
Het festival is nog tot en met 10 april in LUX te bezoeken. De vertoonde films zijn tot en met 20 april online beschikbaar.