De student heeft het maar druk: studeren, sporten, spacen op feesten en vaak nog een bijbaan. Het hoofd koel houden in dit stressvolle bestaan met zijn onzekere toekomst is nog niet zo makkelijk. Dankzij de praktische wijsheden van de Romeinse Keizer Marcus Aurelius behoudt Pablo Vinkenoog zijn zelfbeheersing, zelfs in de meest hachelijke momenten.
‘Hoe kort is ons aardse bestaan en hoe klein is de plek waar wij leven!’ – Marcus Aurelius, boek 3, citaat 15.
Drie maanden geleden fietste ik fluitend door een bosgebied, toen plotseling de koelte plaatsmaakte voor de hitte van de zomerzon. Tot over de heuvels was namelijk geen enkel blad meer aan de bomen te bekennen. Geschokt vroeg ik mij af wat dit apocalyptische beeld veroorzaakte. Het bleek klimaatverandering te zijn. Deze ervaring liet zoveel indruk achter dat ik uiteindelijk besloot mijzelf actief in te zetten voor onze planeet. Vanwege mijn semesteruitwisseling in Berlijn kon ik hier dan ook een klimaatmars bezoeken.
Onder de lindebomen in de schaduw van het Rode Raadhuis en de Fernsehturm hielden actievoerders felgekleurde plakkaten hoog. Enthousiast liet ik mij door hun komische teksten omringen, waaronder ‘Klimaat is als bier, warm Scheiße’ en het sarcastische ‘Duitsland spoedig een fatsoenlijke kustlijn, wie mist Nederland?’ Na een half uur lopen stond ik voor het politieke hart van Duitsland, de Rijksdag, waar Greta Thunberg de menigte toesprak. Toen zij begon met speechen gleed een rilling over mijn rug en vulde de donkergrijze lucht zich met vurige spanning, alsof zij de godin van het naderend onheil zelf was. Ondanks haar krachtige redevoering, bleef het door mijn hoofd spoken dat klimaatverandering buiten mijn persoonlijke machtsveld ligt.
In deze gedachte vergat ik echter dat binnen ons universum alles met elkaar in verbinding staat via oorzaak-gevolgrelaties. Die verbondenheid betekent, aldus Aurelius, dat deugdelijke handelingen positieve gevolgen hebben en ondeugdelijke handelingen negatieve. Neem bijvoorbeeld het kopen van nieuwe kleding. Onlangs kocht ik een paarsblauwe pullover, die om mij te bereiken een productieketen van Zuidoost-Azië tot mijn drempel moest afleggen. Mijn kledingzucht veroorzaakte daarmee een aanzienlijke hoeveelheid uitbuiting en milieuvervuiling. Deze brachten op hun beurt weer een tig aantal nieuwe negatieve gevolgen teweeg en dat puur voor mijn welbehagen.
De uitkomst was positief geweest, indien ik daarentegen lokale kleding besteld had. Evenzeer kwaliteit, maar dan zou de trui duurzame lokale kledingverkoop ondersteunen. Daarmee zou grotendeels de nu wel veroorzaakte uitstoot kunnen zijn voorkomen. Ondersteund door de keizer, wil ik daaraan toevoegen dat het niet enkel gaat om het positieve eindresultaat, maar voornamelijk om het maken van de juiste keuzes in het proces daarnaartoe. Ware motivatie vloeit tenslotte niet uit de resultaten voort, maar uit het sturen van jouw handelen in de juiste richting. Ondanks ik daarvoor keizerlijke wijsheid als leidraad heb, ga ik nog te vaak in de fout. Op zo’n moment herpak ik mezelf, om daarna weer goed te doen. Voor lang piekeren is mijn tijd immers te kostbaar, vanwege de korte duur van mijn mensenleven.