De afgelopen maanden leidden extremistische uitingen binnen verschillende jongerenafdelingen van politieke partijen tot grote ophef in de media. Los van deze kwesties rondom de SP en Forum voor Democratie zijn er vaker politieke verschillen tussen de moederpartij en de jongerenafdelingen. Twee bestuursleden van de Jonge Democraten en DWARS vertellen over de politieke verhouding tussen een jongerenafdeling en de moederpartij.
Dit artikel verscheen eerder in de tweede editie van de ANS-krant.
De nazistische Whatsappberichten binnen de jongerenafdeling van Forum voor Democratie en de beschuldigingen van radicaal communisme naar ROOD, de jongerenafdeling van de SP, deden de gemoederen in de jongeren- en hun moederpartijen hoog oplopen. Bij ROOD leidde dit zelfs tot een loskoppeling van de moederpartij, waardoor de organisatie zelfstandig verder moet en niet meer bij de landelijke politiek wordt betrokken. Dit illustreert het grote dilemma van politieke jongerenorganisaties (PJO’s): enerzijds varen ze een eigen politieke koers en hebben ze hun eigen standpunten. Anderzijds loopt de weg om politieke vooruitgang te boeken via de moederpartij, die wel macht bezit en waar zij aan zijn verbonden.
‘Wij hebben als jongerenafdeling van GroenLinks uitgesproken dat we achter de leden van ROOD staan’, reageert Radboudstudent Sander van der Goes. ‘Het is treurig om te zien dat die hele jongerenorganisatie vol politiek engagement niet meer wordt erkend.’ Hij heeft als politiek commissaris en vice-voorzitter van jongerenafdeling DWARS ook te maken met de politieke tweestrijd ten opzichte van de moederpartij. Dat de politieke jongerenafdeling een waardevol middel is voor politieke participatie benadrukt ook Sophie den Ouden, secretaris van de Jonge Democraten (JD): ‘PJO’s zijn dé manier om jongeren op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met de politiek.’ In haar rol houdt Den Ouden zich onder andere bezig met de relatie tot D66. ANS spreekt de twee Radboudstudenten over de verhouding van de Jonge Democraten en DWARS ten opzichte van hun moederpartijen.
De Jonge Democraten en DWARS presenteerden in oktober allebei het Klimaatmanifest, waarmee ze hun moederpartijen oproepen tot een strenger klimaatbeleid. Wat is de aard van zulke politieke verschillen tussen een PJO en de moederpartij?
Den Ouden: ‘Het standpunt van jongeren mist vaak in de politiek: dat gaat dan om zaken die D66 niet naar voren brengt en JD wel. Zo hebben we ook tijdens een fractievergadering gesteld dat de prioriteit van D66 bij studenten moet liggen rondom de coronamaatregelen. De partij heeft dat toen opgepakt en een plan opgezet waardoor studenten al in het tweede semester meer fysiek onderwijs moeten krijgen. Wij zijn op dat soort punten veel vooruitstrevender dan onze moederpartij. Als D66 bijvoorbeeld de klimaatdoelen in 2050 wil hebben gehaald, willen wij, als organisaties die het manifest ondertekenden, ze in 2035 hebben gehaald. Wij proberen de partij op die manier scherp te houden.’
‘Als er een groter politiek verschil is, uiten we onze mening publiekelijk.’
Van der Goes: ‘Net als jullie bij de JD hebben wij als DWARS dezelfde idealen als de moederpartij, maar het verschil zit erin wat je wil doen om die te bereiken. Je ziet bijvoorbeeld dat wij de klimaatdoelen van GroenLinks dus nog ambitieuzer willen stellen. Ik had laatst bijvoorbeeld een discussie met Eerste Kamerlid Kees Vendrik: econoom en lid van de commissie die het verkiezingsprogramma van GroenLinks opstelt. Hij zei: “We hebben al super ambitieuze klimaatmaatregelen en kunnen het net betalen, we kunnen echt niet meer doen.” Wij zeggen dan: maar het is nodig. Je kan niet zeggen: we hebben geen geld, dus we doen niet wat nodig is. Als iemand ziek is, kan je ook niet zeggen: we trekken de stekker eruit want het is te duur.
Sander van der Goes rondde de bachelors Politicologie en Geografie, Planologie & Milieu af aan de RU. Na zijn bestuursjaar bij DWARS wil hij aan de master Sociale Geografie beginnen.
Sophie den Ouden is bachelorstudent Politicologie. In aanloop naar deze studie begon ze zich politiek te oriënteren en ontdekte ze dat ze naast een lidmaatsschap van D66 ook betrokken kon worden bij de Jonge Democraten.
Jullie proberen deze punten door te voeren door amendementen in te dienen aan het concept verkiezingsprogramma van jullie moederpartij. Waarom kiezen PJO’s voor deze route?
Van der Goes: ‘Het verkiezingsprogramma is een van de belangrijkste documenten binnen GroenLinks en geeft aan waar de partij vier jaar lang voor zal staan. Daarin liggen dus dé kansen om aan te geven wat we weg willen en wat we willen toevoegen. Daarvoor dienen we dan die amendementen in. Voor het komende partijcongres van GroenLinks hebben we als DWARS een bundeling van meer dan zestig amendementen ingediend. Zo hebben we bijvoorbeeld een amendement dat ervoor moet zorgen dat er in het onderwijs meer aandacht komt voor onder andere slavernij en ons koloniale verleden. Op het aanstaande congres besluiten de leden of de partij dit punt in haar programma opneemt.’
‘We zouden ook zonder het geld van D66 ons hoofd boven water kunnen houden.’
Jullie kiezen er ook weleens voor om jullie kritiek wat harder te uiten. Begin dit jaar verscheurde de voorzitter van de JD symbolisch de Moria-deal. Waarom koos de JD ervoor zo publiekelijk de moederpartij te bekritiseren?
Den Ouden: ‘Normaal gesproken draagt onze voorzitter bij de wekelijkse fractievergadering de punten aan. Dan hebben we het erover en schaven wij iets bij of neemt D66 dat mee de Kamer in. Dat zie je bijvoorbeeld terug bij dat plan voor meer fysiek onderwijs, dat de partij na ons interne initiatief opzette. Als er een groter politiek verschil is, kiezen we ervoor onze mening publiekelijk te uiten. In het geval van de Moria-deal, vonden wij het als organisatie niet kunnen dat onze moederpartij die steunde. Dan vinden we dat we dat naar buiten moeten brengen en hopen we daarmee een krachtig statement neer te zetten.’
De SP draaide de geldkraan dicht nadat jongerenafdeling ROOD zich steeds meer begon af te zetten. Houden jullie, met het oog op de financiële afhankelijkheid, rekening met de gevolgen van politieke uitingen voor jullie organisatie?
Van der Goes: ‘Ik denk dat de situatie bij ROOD en de SP is ontstaan omdat die financiële afhankelijkheid daar heel groot was. Bij ons als DWARS is dat niet aan de orde. We hebben een groot ledenaantal en ontvangen daardoor veel contributiegeld. Net als iedere PJO ontvangen we daarnaast subsidies van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Daarom kunnen we onafhankelijk opereren.’
Den Ouden: ‘Sterker nog, we zouden ons als PJO ook niet volledig onafhankelijk noemen als we ons schikken naar onze moederpartij of onze ideeën door hun geld aanpassen. Wij zouden ook zonder het geld van D66 ons
hoofd boven water kunnen houden.’
‘Het is het doel van elke PJO om zoveel mogelijk jongeren naar de stembus te krijgen.’
Toch ontvangen jullie ook subsidies vanuit jullie moederpartijen, die in totaal eenzesde van jullie begrotingen vormen. Hoe is onafhankelijkheid met zo’n aandeel van de moederpartij in de inkomsten te rijmen?
Van der Goes: ‘Die subsidiegelden hebben we dus niet nodig om het financieel te overleven. Het is een geoormerkt extraatje wat we kunnen gebruiken en dat is superleuk, want daarmee kunnen we grote evenementen organiseren, zoals lustrumactiviteiten.’
Andersom helpen jullie de moederpartij ook. Zo zijn in maart de Tweede Kamerverkiezingen. Wat is jullie rol in de aanloop hier naartoe?
Den Ouden: ‘Het is ons doel zoveel mogelijk jongeren naar de stembus te krijgen, wat denk ik het doel is van elke PJO. Ik hoop dat we daar met alle jongerenafdelingen samen campagne voor kunnen voeren. Ons tweede doel is dan natuurlijk wel zoveel mogelijk jongeren D66 te laten stemmen en zorgen dat de partij meer zetels krijgt dan waar ze nu in de peilingen op staat.’
Van der Goes: ‘Net als de JD willen wij ook zoveel mogelijk jongeren naar de stembus krijgen. Daarnaast willen we vooral breken met de rechtse koers van de afgelopen jaren, met een beleid dat bijvoorbeeld voor klimaatrechtvaardigheid en sociale zekerheid zorgt. Dit willen we doen door via GroenLinks ons geluid te laten horen aan de eventuele onderhandelingstafel en in de media.’