Hoe ziet de huidige seksuele cultuur onder studenten eruit en wat vinden we daarvan? Die vraag staat centraal in de workshops van de stichting Gelijkspel die sinds kort ook een Nijmeegse tak heeft. ‘We proberen de omgangsnormen te herschrijven zodat de seksuele cultuur veiliger en leuker wordt.’
De seksuele cultuur onder studenten is onvoldoende veilig. Dat concludeerden vier Utrechtse studenten een aantal jaar geleden, waarop ze besloten om de stichting Gelijkspel op te zetten. ‘Maak van iedereen een winnaar. Speel Gelijkspel’, zo luidt het motto van de stichting. Middels workshops aan studentenorganisaties als studenten-, studie- en studentensportverenigingen, gaat de stichting het gesprek aan met studenten over de huidige seksuele omgangsnormen. ‘We proberen die omgangsnormen vervolgens samen te herschrijven zodat de seksuele cultuur veiliger en leuker wordt voor iedereen’, vertelt Femke Gehoel, Radboudstudent en studentambassadeur van Gelijkspel.
Gehoel maakt deel uit van het nieuwe Nijmeegse team van de stichting. Een oud-bestuurslid van Nijmeegse roeivereniging Phocas heeft vorig jaar aan de mouw van Gelijkspel getrokken met de vraag of het initiatief ook naar Nijmegen kan komen. ‘Het is niet zo dat Nijmegen erom bekend staat dat er veel misgaat’, zegt Gehoel. Nijmeegse ambassadeur van Gelijkspel Merel Kauffman vult aan: ‘Ik heb tijdens het ambassadeursweekend in februari verhalen uit andere steden gehoord over studenten die hun deur moesten verdienen in studentenhuizen door seks te hebben in de kamer zonder deur. Daar schrok ik van, dat heb ik in Nijmegen zelf nog nooit gehoord.’ Desondanks zien de ambassadeurs reden om het initiatief naar Nijmegen te brengen: ‘Overal is ruimte voor verbetering’, stelt Gehoel. In juni organiseert het Nijmeegse team haar eerste workshop.
Status quo
Volgens Gehoel en Kauffman heerst onder studenten vaak een onveilige seksuele sfeer. ‘Je hoort nog wel eens seksistische uitlatingen en er zijn binnen verenigingen allerlei ongeschreven regels omtrent seks’, stelt Gehoel. ‘Bij een datediner is het bijvoorbeeld genormaliseerd dat je gelijk bij je date blijft slapen’, vervolgt ze. ‘De onzekerheid onder eerstejaarsstudenten en hun behoefte om ergens bij te horen, kan ervoor zorgen dat ze het gevoel hebben dat ze zich aan deze regels moeten houden. Ze gaan dan sneller over hun grenzen heen’, legt Kauffman uit. ‘De grote hoeveelheid alcohol die in het spel is helpt daar niet bij.’
De ambassadeurs zien wel toenemend besef dat de huidige cultuur moet veranderen. ‘Slutshaming vinden de meeste studenten eigenlijk niet kunnen, maar ze hebben niet de tools om dit aan te pakken’, vertelt Kauffman. Ze vervolgt: ‘Daarnaast moeten studenten wennen aan de nieuwe omgangsvormen. Het vragen naar grenzen voelt bijvoorbeeld voor de meeste mensen nu nog raar.’ Studentenverenigingen zijn bezig met de cultuurverandering, maar het gaat langzaam. ‘Er worden vertrouwenspersonen aangesteld en beleidsplannen gemaakt, maar in de uitvoering van de plannen is te zien dat verenigingen vaak nog erg zoekende zijn’, betoogt Gehoel.
Workshops
Gelijkspel heeft samen met studenten, onderwijsinstellingen en organisaties als de Rutgers Stichting, de knelpunten van de seksuele cultuur onder studenten in kaart gebracht en de workshops op basis daarvan opgezet. Tijdens de workshops wordt het ‘seksuele spel’ uiteengezet aan de hand van herkenbare casussen in de seksuele cultuur onder studenten. ‘We kijken op die manier samen met studenten hoe de huidige cultuur eruit ziet en bespreken met elkaar wat we ervan vinden’, vertelt Kauffman. Door over thema’s als slutshaming en seksueel plezier te praten, probeert de stichting taboes op een luchtige en positieve manier te doorbreken en bewustzijn te creëren. Na het bespreken van een casus worden zogenaamde ‘spelregels’ gegeven. Door die regels leren de studenten hoe ze met dingen om kunnen gaan zoals het aangeven van en vragen naar grenzen.
Om de workshops positief te houden worden er geen slachtoffers en daders aangewezen. ‘We proberen gender niet op de casussen te betrekken. Iedereen kan iets vervelends overkomen’, legt Gehoel uit. ‘Het seksuele spel is voor iedereen lastig. De grens aangeven is net zo moeilijk als de grens checken’, stelt Kauffman. Er wordt daarom samen met de studenten gekeken hoe een seksuele cultuur kan worden gecreëerd die voor iedereen veilig en fijn is, zodat iedereen een positieve seksuele beleving heeft. Daarvoor is het noodzakelijk dat er open over seks wordt gepraat. ‘Om dit makkelijker te maken gebruiken wij zelf termen als anale seks en beffen. Zo hopen we dat studenten het minder lastig vinden om die woorden te gebruiken’, aldus Gehoel.
Met één workshop is het nog niet gedaan met de cultuurverandering. Daarom willen de ambassadeurs vaker bij de verenigingen langskomen om over het onderwerp te spreken en hopen ze dat verenigingen hun verantwoordelijkheid nemen en het oppakken. ‘We geven geen setje regels op papier waar de studenten een paar keer naar moeten kijken. We openen het gesprek over de seksuele cultuur en willen dat studenten er met elkaar over in gesprek gaan’, aldus Kauffman. ‘We hopen dus ook dat studenten na de workshop sneller ervaringen delen en aan elkaar vragen wat zij van bepaalde dingen binnen de seksuele cultuur vinden.’