De inflatie is torenhoog en dat merken studenten in hun portemonnee. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek was de inflatie in januari van dit jaar 6,4 procent. ‘Als je als student te horen krijgt dat je energierekening wordt verdubbeld, dan kan dat enorm inslaan.’
André van Hoorn, hoogleraar Internationale Economie aan de Radboud Universiteit, vertelt dat er twee grote oorzaken voor de hoge inflatie zijn. Zo ziet hij de coronapandemie als een belangrijke factor voor de sterk gestegen inflatie: ‘Door corona is de internationale productieketen minder efficiënt dan voorheen.’ Dit komt volgens de hoogleraar bijvoorbeeld doordat mensen minder in contact met elkaar staan en omdat douanecontroles worden verscherpt. ‘Zo worden er bij ieder stapje in de productieketen meer kosten gemaakt, waardoor je over de hele linie een prijsstijging ziet’, voegt hij toe.
Daarnaast vormen de loonkosten een belangrijke component van de prijsstijgingen. Van Hoorn stelt dat dit een interactief proces is: ‘Als producten en diensten duurder worden, dan willen werknemers meer loon. Als zij meer loon krijgen, dan stijgen de organisatiekosten. Om deze toenemende kosten te dekken, laten bedrijven de prijzen van hun producten stijgen.’ Door deze loon-prijsspiraal houden we de inflatie volgens de hoogleraar in stand.
Dure biertjes
Van Hoorn noemt de horeca als voorbeeld waar deze twee componenten samenkomen. Zo stelt Heineken dat zij de prijzen voor hun bier gaan verhogen vanwege een hoge grondstoffenprijs. Tevens moet de horeca sinds corona concurreren met de GGD. ‘Hierdoor moeten de horeca hogere lonen betalen’, vertelt de econoom. Deze elementen leiden uiteindelijk tot nog hogere prijzen in de horeca.
De stijgende prijzen in deze sector zijn voor veel studenten dan ook voelbaar. ‘Als je de stereotype student schetst, dan zie je dat die relatief veel uitgeeft in de horeca’, stelt de hoogleraar. Ook op veel andere vlakken is het leven duurder geworden volgens Van Hoorn: ‘Zo zijn de boodschappen duidelijk in prijs gestegen en als je als student te horen krijgt dat je energierekening wordt verdubbeld, dan kan dat enorm inslaan.’
Bulken
Aangezien de prijzen op zoveel vlakken stijgen, verwacht Van Hoorn dat studenten zich ervan bewust zijn dat producten en diensten duurder worden. Het is volgens de econoom desalniettemin niet zo dat alle prijzen de laatste decennia zijn gestegen. Hij haalt het voorbeeld aan van telefoons en andere technische producten: ‘Wat je vier jaar geleden kon met een telefoon van twaalfhonderd euro, kan je nu met een model van tweehonderd euro.’ Toch beseft Van Hoorn dat we dat niet altijd merken. ‘In onze beleving doet een prijsstijging veel meer pijn dan dat je blij bent met een prijsdaling’, vertelt hij.
Desondanks zijn er wel dingen die studenten kunnen doen tegen de prijsstijging. Zo stelt Van Hoorn voor om in bulken in te kopen. ‘Je kan bijvoorbeeld samen met je huisgenoten een vriezer aanschaffen, zodat je veel producten in een keer kan kopen en invriezen’, stelt de econoom voor. Daarnaast raadt hij aan gebruik te maken van aanbiedingen en het gebruik van coupons: ‘Dit kost misschien meer moeite, maar die minuutjes werk kunnen je uiteindelijk veel geld besparen.’
Studenten de dupe?
Ook onder Radboudstudenten is er bewustzijn over de stijgende kosten. Zo merkt Maud (Amerikanistiek) dat de boodschappen en de gasprijzen duurder zijn geworden en daar handelt ze ook naar: ‘Ik zal geen product van vijf euro kopen als er ook een huismerkvariant is. Voorheen lette ik daar ook al op, maar nu nog meer.’ Maud is wel meer gaan verdienen met haar bijbaantje bij de supermarkt, wat de analyse van Van Hoorn onderschrijft. ‘Ik verdien wel meer, maar ben ook meer gaan uitgeven’, vertelt ze.
Jesse (Geografie, Planologie en Milieu) stelt echter nog niet veel te merken van de inflatie. Pas als de prijzen blijven stijgen, verwacht hij er invloed van te ondervinden. Hij werkt net als Maud in een supermarkt en ziet wel dat de prijzen flink stijgen: ‘Per week gaat de prijs soms wel tien tot twintig cent omhoog.’ Ook Wouter (Corporate Finance and Control) merkt niet veel van de inflatie. ‘Ik zie dat de boodschappen iets duurder worden, maar ik vind de stijging meevallen’, vertelt hij. De masterstudent zegt ook niet minder te kopen omdat producten duurder worden. ‘Mijn gas- en elektriciteitsprijzen zijn zelfs verlaagd’, voegt hij verbaasd toe.