Van huisjesmelkers tot illegaal downloaden en van stagevergoedingen tot DUO: studenten komen het recht overal tegen. Op ANS-Online geeft Rechtswinkel Nijmegen-Oost maandelijks uitleg over juridische zaken waar studenten mee te maken krijgen. Deze keer: het risico van informeel samenleven.
Maak kennis met student Emma: Emma woont in Nijmegen samen met haar basisschoolliefde Sven. Hij betaalt al enkele jaren de boodschappen. Toen ze samen naar Nijmegen verhuisden, investeerden ze het geld dat ze leenden van ome DUO royaal in hun nieuwe studio. Zo hebben ze destijds een budget van enkele duizenden euro’s opzij gezet om lekker te gaan inslaan bij de woningboulevard. Daarnaast had Emma een peperdure bank gekregen van haar vader en bracht Sven ook wat in: zijn ouders schonken hem een mooie salontafel en pannenset.
Al die tijd is Emma blij met haar relatie. Des te groter is haar verdriet wanneer Sven bekent dat hij buiten de relatie om met zijn collega in bed is gedoken. De wereld van Emma stort in. Ze is woedend en wil zo snel mogelijk van hem af. Ze gunt hem helemaal niets meer en eigent zich alle spullen in de studio toe. Daar is Sven het niet mee eens. De spullen van de woningboulevard hebben ze namelijk samen aangeschaft, bovendien kreeg hij de salontafel en pannenset van zijn ouders. Ook bedenkt hij zich dat hij nu wil dat Emma de kosten voor de boodschappen vergoedt. Hoe moet dit financiële kwaaltje worden afgehandeld?
Sven kan zwaaien naar zijn geld
De situatie van Emma en Sven is gecompliceerd doordat zij informeel samenleefden. De term ‘informeel samenlevers’ wordt toegekend aan partners die zonder huwelijk, geregistreerd partnerschap of samenlevingscontract samenwonen op basis van een affectieve relatie. Er is op papier dus niks geregeld tussen de partners. Als er wel sprake is van een huwelijk of geregistreerd partnerschap, dan kent de wet allerlei voorzieningen die de situatie van Sven en Emma in goede banen zouden leiden. Met betrekking tot de boodschappen die Sven heeft betaald, is er in de wet bijvoorbeeld een bepaling opgenomen die regelt hoe zogenoemde ‘kosten van de huishouding’ dienen te worden afgehandeld. Het gaat daarbij om uitgaven die het lichamelijke en geestelijke welzijn van het stel ten goede komen. Er vallen vrij veel kosten onder dit criterium. Denk bijvoorbeeld aan boodschappen of een nieuwe televisie, maar mogelijk ook aan een nieuwe auto. Binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap moeten de kosten van de huishouding in principe door beide partners worden gedragen. Heeft de ene partner meer betaald dan waartoe hij wettelijk verplicht was, dan moet de andere partner het te veel betaalde aan hem terugbetalen. Deze en vele andere regels gelden niet automatisch als er sprake is van informeel samenleven. De hoofdregel is daarom dat Emma het geld dat Sven aan de boodschappen heeft uitgegeven niet aan hem is verschuldigd.
De gemeenschappelijke spullen kunnen niet zomaar door iemand worden geclaimd.
De TV doormidden breken
De spullen van de woningboulevard kan Emma niet zomaar claimen. De spullen zijn door hen samen gekocht waardoor ze gemeenschappelijk zijn. Dit wordt ook wel een ‘eenvoudige gemeenschap’ genoemd. Daarvan is sprake wanneer twee of meer personen een voorwerp samen in eigendom hebben. Wanneer Sven en Emma uit elkaar gaan, hebben zij in principe beiden recht op de helft van de spullen die zij samen gekocht hebben. Je kan een televisie of stoel echter niet doormidden breken. Nou ja, misschien wel, maar dat is niet het gewenste resultaat. Dit wordt opgelost door de spullen juridisch te ‘verdelen’. Emma en Sven spreken dan af wie de spullen in eigendom krijgt, eventueel tegen betaling van een bepaalde prijs. Emma zal haar woede tijdelijk opzij moeten zetten om tot deze verdeling te komen. Het is voor het verdelen immers noodzakelijk dat beide partijen spreekwoordelijk aan tafel plaatsnemen.
Er zijn ook enkele spullen ingebracht die van Emma of Sven afzonderlijk zijn. Deze spullen blijven in principe van henzelf. Het is niet altijd eenvoudig om aan te tonen van wie de spullen zijn. Neem bijvoorbeeld de bank die Emma van haar vader heeft gekregen. Zij zou moeten kunnen bewijzen dat deze bank door haar vader is aangeschaft. Dat kan onder andere door middel van een bonnetje of bankafschrift. Hetzelfde geldt voor de salontafel en de pannenset die Sven van zijn ouders heeft gekregen.
Het heilige samenlevingscontract
Emma en Sven hadden een aantal van de hierboven genoemde problemen kunnen voorkomen als zij een samenlevingscontract hadden opgesteld. Dit is een contract waarin partners afspraken maken over zaken zoals de kosten van de huishouding of het toebedelen van spullen na het beëindigen van de relatie. Een samenlevingscontract wordt doorgaans opgemaakt door een notaris die verstand heeft van deze materie. Informeel samenwoners kunnen echter ook zelfstandig een samenlevingscontract opstellen.
Partners die informeel samenleven doen er goed aan om een samenlevingscontract op te stellen.
Met betrekking tot de kosten van de huishouding kunnen partners een ‘vergoedingsrecht’ afspreken. De ene partner moet dan het geld terugbetalen dat de ander te veel heeft betaald voor de kosten van het huishouden. In het geval van Emma en Sven zou dat betekenen dat Emma een deel van de kosten van de boodschappen aan hem moet terugbetalen.
Wat betreft het toebedelen van de spullen kan in het samenlevingscontract een ‘staat van aanbrengsten’ worden opgesteld. Dit is een lijst waarop nauwkeurig wordt bepaald welke spullen op het moment van het opstellen van het samenlevingscontract aan wie toebehoren, eventueel met foto’s. Dan was het bij de relatiebreuk meteen duidelijk dat de dure bank van Emma is en de salontafel van Sven. Dat was dan namelijk contractueel vastgelegd. Deze spullen komen hen dan ook individueel toe wanneer ze uit elkaar gaan.
Drama bovenop drama voorkomen
Partners die informeel samenleven en niet van plan zijn een huwelijk te sluiten of geregistreerd partnerschap aan te gaan, doen er goed aan om een samenlevingscontract op te stellen. Hiermee kunnen zij zichzelf een hoop problemen besparen in het geval de relatie toch niet zo rooskleurig blijkt te zijn als zij hadden gedacht. Zo kunnen zij afspraken maken over de kosten van de huishouding en kunnen zij een staat van aanbrengsten opstellen die duidelijk maakt welke spullen aan wie toebehoren. Wellicht hoeft er dan geen meubilair doormidden te worden gebroken, tenzij de gemoederen alsnog te hoog oplopen.
Ben je benieuwd naar andere artikelen van de Rechtswinkel Nijmegen-Oost? Deze lees je hier.