In september won het team van de Bothnian Sea Cruise de Radboud Team Science Award, samen met de bijbehorende prijzenpot van 10.000 euro, voor hun succesvolle klimaatonderzoek in de Botnische Golf. Microbioloog Nicky Dotsios en biogeochemist Robin Klomp van de Radboud Universiteit vertellen over de drie weken durende reis die ze met het team hebben ondernomen.
De genomineerde teams voor de Team Science Award werden beoordeeld op basis van hun samenwerking, diversiteit en prestaties. Afgelopen september viel de prijs in de handen van de Bothnian Sea Cruise. De Nijmeegse microbioloog Nicky Dotsios en biogeochmist Robin Klomp vertrokken in juni 2023, samen met een team van Nijmeegse, Utrechtse en Finse promovendi, aan boord van RV Pelagia, het onderzoeksvlaggenschip van het NIOZ, naar de Botnische Golf tussen Finland en Zweden. Vergeet het idee van een rustige pleziercruise, want in een korte tijd moest het team zoveel mogelijk monsters verzamelen, die een vitale rol kunnen spelen in het onderzoek naar de opwarming van de aarde.
Diep in de zee
In hun onderzoek richt het team zich op de verschillende routes waarlangs methaan kan worden afgebroken in de zeebodem. Dit is belangrijk, omdat methaan een veel sterker broeikasgas is dan CO2 en dus een grote rol speelt bij klimaatverandering. Dit gas kan in de zeebodem ontstaan wanneer micro-organismen organisch materiaal afbreken, waarna het grootste gedeelte van het methaan weer door de kleine beestjes wordt afgebroken en de rest in de atmosfeer kan belanden. ‘Dit methaan willen we niet in de atmosfeer’, legt Klomp uit. ‘Daarom is het van belang om te weten wat voor processen verantwoordelijk zijn voor de vorming en afbraak van methaan in het sediment en de waterkolom.’ Deze kennis kan uiteindelijk bijdragen aan een voorspelling van hoe de opwarming van de aarde zich in de toekomst zal voltrekken. Dergelijk onderzoek kan een cruciale stap zijn in de strijd tegen de opwarming van de aarde.
‘De karaokesessies, de marsrepen en de cola hebben ons er doorheen gesleept’
Hard werken en karaoke
Aan boord van de RV Pelagia was het hard werken: er was weinig vrije tijd en de onderzoekers zaten met velen in kleine ruimtes. Bovendien hadden ze maar één kans om het goed te doen; als het misging konden ze niet zomaar terug. Het voltooien van zo’n onderzoek kun je gerust een monsterklus noemen. Voordat het team kon uitvaren moesten ze eerst een manier vinden om een mobiel laboratorium in te richten, waarna ze alles moesten verschepen. Daarna konden ze pas beginnen met onderzoeken. Samenwerking stond binnen het team hoog in het vaandel. Neem bijvoorbeeld de monsterafname: het is noodzakelijk om de monsters zo snel mogelijk te verwerken. Anders sterven de micro-organismen en wordt het materiaal onbruikbaar. Het harde werken was de moeite waard. Dotsios vertelt gepassioneerd: ‘We zijn er allemaal met hetzelfde doel. We waren allemaal razend enthousiast en gingen er ook met z’n allen voor om dat doel te bereiken.’ Naarmate de tijd verstreek zorgden het tekort aan monsterbuisjes voor een onverwachts probleem, waardoor er bezuinigd moest worden. ‘We waren niets vergeten, maar op een gegeven moment waren we te goed’, vertelt Klomp. Ook was er materiaal verloren gegaan, waardoor ze zelf iets in elkaar moesten knutselen zodat ze alsnog de taken konden uitvoeren.
Naast hard werken was er ook ruimte voor gezelligheid. De onderzoekers hielden zich bezig met spelletjes en karaokesessies om de sfeer erin te houden. Zo lacht Klomp: ‘De karaokesessies, de Marsrepen en de cola hebben ons er doorheen gesleept’. De levering van snacks zorgde altijd weer voor een moment van vreugde. ‘Maar’, bekent Dotsios, ‘ze waren eigenlijk altijd dezelfde avond weer op!’
‘We waren niets vergeten, maar op een gegeven moment waren we te goed’
Terug aan wal
Het verwerken van de data is een tijdrovend proces, daar wordt nu de laatste hand aan gelegd. Volgens Klomp komt de oplossing voor het methaanprobleem niet zomaar aangewaaid: ‘De meesten zullen zich afvragen waarom je niet gewoon een bak met van die methaanverwijderende stoffen in de oceaan gooit. Dan is alles toch opgelost? Maar dat is wat je wilt horen! Het is namelijk onzeker wat voor effecten dat met zich mee kan brengen.’
Dotsios en Klomp sluiten af door te benadrukken hoe belangrijk het is dat alle medewerkers erkenning krijgen. Niet alleen de onderzoekers, maar ook de mensen van het lab, de logistiek en de bemanning van het schip. Tevens werd hun liefde voor de wetenschap wederom duidelijk toen ze hun zorgen uitten over de bezuinigingen in het hoger onderwijs en de consequenties hiervan voor toekomstige onderzoekers. Hun prijs pakt geen bezuiniging echter nog af!
