Sinds 1 oktober 2023 heeft de Radboud Universiteit (RU) een ombudsfunctionaris voor studenten. Aukje Verstegen zal deze functie als eerste bekleden. Waarvoor kun je bij haar terecht en wat kan ze voor studenten doen?
Voor medewerkers van de RU is al sinds januari 2022 een ombudsfunctionaris, Nancy Viellevoye. Die functie is in het leven geroepen nadat een nieuwe cao voor hoger onderwijs bepaalde dat elke universiteit een ombudsfunctionaris aan moet nemen ten behoeve van de sociale veiligheid. ‘Waarom is er niet ook een voor studenten?’, vroegen leden van de Universitaire Studentenraad zich daarop af. Op hun vraag is antwoord gekomen: sinds vorige maand is ombudsfunctionaris Aukje Verstegen er om specifiek naar studenten te luisteren en onderzoek te doen als zich misstanden voordoen.
Nieuwe functie
Je bekleedt een nieuw opgerichte functie. Wat houdt die precies in?
‘Bij de ombudsfunctionaris kun je terecht met al je vragen en klachten over dingen die je studie belemmeren. Je kunt uiteraard ook een klacht namens iemand anders melden. Het kan gaan om grensoverschrijdend gedrag, of het nou gaat om seksueel grensoverschrijdend gedrag of om een ander soort grensoverschrijdend gedrag, om te hoge werkdruk, prestatiedruk, of iets anders.’
Er zijn ook veel andere studentenbegeleiders op de universiteit, waaronder vertrouwenspersonen, studieadviseurs en studentenpsychologen. Wat is het verschil tussen deze functies?
‘Vooropgesteld: je kunt bij zowel de vertrouwenspersoon als bij de ombudsfunctionaris altijd terecht. Het grote verschil is dat wij (Verstegen en Viellevoye, red.) ook kunnen adviseren en bemiddelen tussen beide partijen. We zijn onpartijdig en onafhankelijk en kunnen hierdoor zelfstandig onderzoek doen en zo ook oordelen. Dat is iets waar een vertrouwenspersoon niet voor bevoegd is. Bovendien signaleren wij patronen, terwijl vertrouwenspersonen er alleen voor individuele studenten zijn. Het gaat bij ons dus verder dan alleen om het aanhoren.’
Waarom is een studentenombudsfunctionaris nodig?
‘De universiteit streeft naar een veilig werk- en studieklimaat. Soms willen mensen gewoon een luisterend oor, maar het kan ook vaak genoeg voorkomen dat er echt sprake is van misstanden.’
Voordat het uit de hand loopt
Eerder werkte Verstegen als overheidsjurist en behandelde ze klachten van gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire. Nu is ze naast haar functie aan de RU – drie dagen in de week – ook werkzaam als mediator, voornamelijk voor de overheid en bij echtscheidingen. ‘Het principe van mediation is daar hetzelfde als op de RU, al is de context natuurlijk anders.’
Ook in haar nieuwe functie wil Verstegen vooral voorkomen dat geschillen tussen twee partijen uit de hand lopen. ‘We willen vooral conflicten oplossen voordat ze escaleren. Als mensen betrokken zijn bij formele klachtenprocedures, zie je vaak dat er alleen maar verliezers zijn. Jammer, want vaak kan dat voorkomen worden.’
Verstegen rekent erop dat veel studenten contact met haar op zullen nemen. ‘Ik heb van Nancy (Viellevoye, red.) gehoord dat ze al heel vaak vragen en meldingen heeft gekregen van studenten die dan vervolgens nergens terecht kunnen.’ Momenteel is ze bezig met kennismakingen om te feeling te krijgen voor de universiteit, die voor haar een nieuwe omgeving is.‘Het voelt nu nog alsof ik een sprong in het diepe maak, mede doordat het een nieuwe functie is. Het is veel pionieren omdat de functie nieuw binnen de RU.’
Onafhankelijk
De ombudsfunctionaris is onpartijdig en staat dus niet ‘naast de student’, zoals een vertrouwenspersoon wel zou doen. Tegelijkertijd betekent dit dat ze onafhankelijk is van het College van Bestuur. Ze staat niet direct in dienst van het College van Bestuur en wordt ‘op eigen verzoek uit haar functie ontheven’, zo stelt de Regeling ombudsfunctionaris vast. Ze is dus ook bevoegd om onderzoek te doen naar leden van het College, als er signalen zijn die erop wijzen dat dat nodig is. In dat geval rapporteert ze die aan de Raad van Toezicht van de RU.
Wat kun je als ombudsfunctionaris doen als je een structurele misstand ontdekt, iets dat écht niet goed gaat op de universiteit?
‘De eerste vraag is: wat wil de betrokken student dat ik ermee doe? Heb ik toestemming om informatie te delen, en zo ja, welke? Daarna ga ik kijken wat er binnen de universiteit al bekend is over de misstand, en wat de student er zelf al aan heeft gedaan om het op te lossen. Als er sprake is van een echt groot probleem dat daarmee niet opgelost kan worden – en als ik toestemming heb van de student om er iets mee te doen, uiteraard – ga ik het onderzoeken. De conclusie daarvan leg ik als advies voor aan het College van Bestuur, of het bestuur van een faculteit of een andere afdeling van de universiteit.’
Wat als het College jouw advies naast zich legt?
‘Men moet het niet zien als een verzoekje. Als ik de conclusies van een onderzoek uitbreng, is dat wel een zwaarwegend advies, waarvan ik het onverstandig zou vinden als de RU er niets mee doet.’
Heb jij iets om aan de studentenombudsfunctionaris te melden? Schroom niet om te mailen naar ombudsfunctionaris@ru.nl.