Vandaag heeft de Eerste Kamer met een meerderheid de onderwijsbegroting voor 2025 aangenomen, ondanks felle kritiek. Al maanden waren er protesten tegen de begroting, die daarom wel in omvang is afgeschaald van 2 miljard naar 1,2 miljard euro. De Radboud Universiteit stapt desondanks naar de rechter.
Ondanks kritiek vanuit het hoger onderwijs, lager onderwijs en zelfs het bedrijfsleven zullen de grootschalige bezuinigingen worden doorgevoerd. De coalitiepartijen stemden vanmiddag allemaal voor, evenals SGP, CDA, Forum voor Democatie, JA21, Christenunie en 50+. Daarmee kan minister van onderwijs, Eppo Bruins, opgelucht ademhalen. Als zijn begroting was weggestemd, zou de begroting van 2024 opnieuw gelden en plotseling een groot begrotingstekort voor kabinet Schoof ontstaan.
Oorspronkelijk stond er voor twee miljard euro aan bezuinigingen, inclusief de langstudeerboete, op de planning. Na grootschalige protesten en kritiek van de oppositie stond de raming op de tocht. Zonder de steun van enkele oppositiepartijen kon de begroting niet door de Eerste Kamer komen. Vandaar dat de coalitie de plannen moest afzwakken. Uiteindelijk sloten de Tweede Kamer-fractieleiders van CDA, SGP, ChristenUnie en JA21 een deal, waarmee de begroting gered leek. Toch gaven vakbonden en andere belanghebbenden ook toen niet op. Met een estafettestaking, die op 13 maart Nijmegen bereikte, werd de druk op de Eerste Kamerleden maximaal opgevoerd. Hoewel de begroting alsnog is aangenomen, is het laatste woord nog niet gezegd over de bezuinigingen. Verschillende universiteiten, waaronder de Radboud Universiteit, stappen naar de rechter. Zij claimen dat zij, vanwege eerder gemaakte afspraken met de overheid, recht hebben op 300 miljoen euro per jaar voor starters- en stimuleringsbeurzen.
Reacties
Vakbonden reageren woedend. ‘Vandaag is een inktzwarte dag voor het Nederlandse onderwijs.’ Zo reageert Sam Verduijn, bestuurder van FNV Onderwijs en Onderzoek. Hij foetert: ‘Dit kabinet stort de sector in een grote crisis, terwijl juist het hoger onderwijs zo belangrijk is voor de toekomst van ons land.’ Ook voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg, Mylou Miché, reageert teleurgesteld: ‘Deze rampzalige begroting is helaas realiteit geworden. De opluchting dat de langstudeerboete van tafel is, is bij ons nog steeds voelbaar. Echter blijft de realiteit dat de bezuinigingen de aankomende jaren door een hoop mensen gevoeld zullen gaan worden.’
D66-fractievoorzitter van de Eerste Kamer Paul van Meenen lichtte zijn tegenstem toe: ‘‘Wij beschouwen dit als een aanval op de toekomst van onze jongeren. Dat klinkt misschien zwaar, maar dat is het ook.’ Daar stond CDA-kamerlid Theo Rietkerk tegenover: ‘Onze taak is het toetsen van rechtvaardigheid en uitvoerbaarheid. Wij zien onvoldoende aanknopingspunten om te oordelen dat de begroting onrechtmatig of onuitvoerbaar is. De politieke keuzes zijn in de Tweede Kamer gemaakt, daarom stemt onze fractie voor de begroting.’
Onbegrijpelijk, stelt Abdelkader Karbache, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb): ‘Er wordt bezuinigd op de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen. In plaats van dat tegen te houden, werden er dealtjes gesloten. Als die politieke partijen echt gaven om onze toekomst, hadden ze tegen gestemd!’
Toch blijven ze strijdbaar: de LSVb werkt momenteel samen met de FNV en de AOb om estafettestakingen op te zetten op alle universiteiten in het land, die minstens tot mei duren. ‘Wat ons betreft trekken we na mei ook op met het voortgezet onderwijs en het mbo om actie te voeren. Deze bezuinigingen raken namelijk heel Nederland’, besluit Karbache.