De Honours Academy is dé plek waar studenten extra verdieping of juist verbreding kunnen vinden. Voor nu tenminste, want op 6 mei 2025 lekte het bericht uit dat Honours per 1 januari 2027 misschien voorgoed zal worden wegbezuinigd. Studenten en medewerkers van de academie reageren verontwaardigd, vanuit het College van Bestuur (CvB) komt enkel radiostilte.
Het was even schrikken voor medewerkers van de Radboud Honours Academy toen begin mei het ‘voorgenomen besluit’ uitlekte dat het programma zou worden wegbezuinigd. Ook voor studenten die aan het programma meedoen, of hebben gedaan, kwam het nieuws volledig uit de lucht vallen. Nu heerst er vooral onbegrip. Edita Poljac, hoofd van de Honours Academy, vertelt dat er geen overleg is geweest met de afdeling. Ze vindt dat de waarde van het honoursprogramma niet is meegenomen: ‘Er is alleen gekeken naar de financiële kant, zonder te beseffen wat je gaat verliezen.’
Wat is honours?
Ieder jaar doen gemiddeld zo’n 550 studenten mee aan een honoursprogramma, maar studenten die nooit voet in de Honours Academy hebben gezet, hebben vaak weinig beeld bij wat het programma inhoudt. Casper Kirkels, programmaregisseur van de Honours Academy, vertelt hoe de Honours tot stand kwam: ‘Op andere plekken in Nederland en daarbuiten bestond het al. Vanuit studenten kwam de vraag naar meer uitdaging, waarna het hier ook werd opgericht.’ Aanvankelijk was het alleen een universiteitsbreed, interdisciplinair programma, nu is de Honours Academy flink gegroeid en zijn er ook verdiepende facultaire programma’s en kortere onderzoeksprojecten onder de naam Honours Labs. Kirkels: ‘Je vindt bij Honours de brug tussen verschillende disciplines, maar ook de brug tussen de universitaire wereld en de maatschappij.’
‘Vanuit studenten kwam de vraag naar meer uitdaging, waarna het hier ook werd opgericht.’
Julia Czarnecka (25, Psychologie) deed aan drie verschillende honoursprogramma’s mee en benadrukt de toegevoegde waarde bovenop haar studie: ‘Bij Honours kon ik onderzoek uitvoeren en de theorie uit de gewone colleges echt toepassen. Ik kwam in een kleine groep met studenten die ook diepgang zochten terecht.’ Julia deed zowel een verbredend, interdisciplinair programma, een verdiepend programma binnen Psychologie en een Honours Masterprogramma. Vooral het verdiepende facultaire programma heeft haar veel gebracht: ‘Ik heb me binnen Honours veel meer kunnen ontwikkelen dan binnen de reguliere opleiding. Het heeft mijn ogen geopend voor mijn toekomst na mijn studie. Ik weet nu zeker dat ik verder wil in het onderzoek.’
Wegbezuinigd zonder gesprek
Een academie waar gemotiveerde studenten extra diepgang, interdisciplinariteit en verbinding met de maatschappij kunnen vinden, klinkt natuurlijk prachtig. Maar er zit ook een prijskaartje aan, zo lijkt het CvB te hebben gezien. Door de Honours Academy te schrappen, zou er 2,3 miljoen euro bespaard worden. Poljac heeft begrip voor bezuinigingen, maar de manier waarop, en vooral het gebrek aan communicatie, schoten bij haar in het verkeerde keelgat. ‘Waarom er zo abrupt wordt bezuinigd blijft onduidelijk voor ons, want dat gesprek hebben we niet kunnen voeren’, zegt ze kortaf. Zij schat in dat Honours een makkelijk doelwit is om de begroting sluitend te krijgen.
Volgens Poljac en Kirkels ziet het CvB de waarde van Honours voor de Radboud Universiteit volledig over het hoofd. Poljac legt uit dat het honoursonderwijs veel innovatiever is dan de rigide reguliere onderwijsprogramma’s. Kirkels voegt toe: ‘Docenten die deze vernieuwende onderwijsvormen bij Honours geven, nemen dit ook mee naar hun reguliere opleiding.’ Beiden vinden dat de universiteit juist meer gebruik kan maken van het netwerk en de kennis van Honours. Poljac: ‘Ik mis de visie van de Radboud Universiteit. In de strategie die het CvB opstelt, zie ik veel dingen terugkomen die we bij Honours al hebben, zoals meer interdisciplinariteit en samenwerking.’ Dat een inhoudelijke discussie hierover nooit heeft plaatsgevonden, vindt ze onbegrijpelijk.
‘Waarom er zo abrupt wordt bezuinigd blijft onduidelijk voor ons, want dat gesprek hebben we niet kunnen voeren.’
Alternatieve oplossingen
Als het aan Nora Jacobs (24, Geschiedenis) ligt, valt de Honours Academy zonder al te grote problemen met minder geld in stand te houden. Jacobs is kandidaat-bestuurder van de NSHV, de studievereniging van de Honours Academy. Ze wijst op het bestaan van schrijfdagen waarop gezamenlijk gestudeerd wordt met ruime voorzieningen die uitgekleed zouden kunnen worden. Zo wordt voor een dergelijke studiedag altijd een ruimte gehuurd, een lunch verzorgd en kunnen reiskosten eventueel worden gedeclareerd. ‘Dat soort dingen zijn natuurlijk eigenlijk overbodige kosten’, constateert Jacobs.
Ook Noël René Schneider (23, Molecular Chemistry), de huidige ‘commissaris extern’ van de NSHV, ziet mogelijkheden om te bezuinigen op het honorabel onderwijs: ‘Je kunt een heel goed educatief programma maken zonder extra ruimtes te huren of door de wereld te reizen.’ De waarde van Honours is volgens hem namelijk dat studenten een plek hebben om gemotiveerde mensen te ontmoeten die ze in hun studieomgeving niet zo snel tegen het lijf lopen. Hij vindt het dan ook extra pijnlijk dat de stem van studenten niet wordt meegenomen in de besluitvorming.
Poljac en Kirkels reageren ook niet onwelwillend op de suggestie dat Honours met de helft van het budget door zou moeten en willen graag kijken hoe Honours verder kan met een kleinere beurs. Poljac: ‘Bezuinigen is een feit. Je kunt niet bezuinigen zonder dat het pijn doet. Maar als wij met de helft van het budget door mogen, dan geef ik een feestje.’ Ze wil nog steeds graag met het CvB praten, maar voegt toe: ‘Als het gesprek er alleen komt zodat ze het af kunnen vinken, dan hoeft het van mij niet. Ik wil alleen in gesprek als er oprechte intentie en interesse is.’
De toekomst van Honours
In een reactie laat de woordvoerder van het CvB weten dat het besluit om de financiering van Honours Academy te beëindigen niet in beton is gegoten. Ook heeft het CvB kennisgenomen van de diverse brieven die het heeft ontvangen, waarin bezwaar wordt gemaakt. Een zogenaamde ‘verkenner’ is op dit moment aan het bepalen welke behoeften en mogelijkheden faculteiten en de Honours Academy hebben betreffende ‘onderwijsinnovatie’.
Poljac vertelt hierover dat dit verkennende proces al gaande was, toen het ‘voorgenomen besluit’ om Honours te schrappen roet in het eten gooide. Wel geeft ze aan dat er nu eindelijk een gesprek staat gepland tussen haar en de rector, al zijn haar verwachtingen laag en blijft ze kritisch op de gang van zaken: ‘De beslissing an sich is niet aan mij. Het proces daarnaartoe is echter wel mijn verantwoordelijkheid en daar heeft het CvB, net als helaas bij inmiddels vele andere zaken, in mijn ogen gefaald.’