Home Artikelen Ongekend Nijmegen belicht onbekende Nijmeegse geschiedenis

Ongekend Nijmegen belicht onbekende Nijmeegse geschiedenis

door Sophia van Engelshoven

Van 2 tot en met 31 oktober vindt het event Ongekend Nijmegen plaats ter gelegenheid van de maand van de Geschiedenis. Tijdens dit evenement vertellen tien kunstenaars in samenwerking met twintig organisaties onbekende verhalen uit de Nijmeegse geschiedenis. ‘Uit deze verhalen kunnen we lessen trekken.’

Ongekend Nijmegen is een initiatief van de erfgoedaanjagers Marit Veeneman en Mijke Pol van de Gemeente Nijmegen. Bij dit evenement zijn kunstenaars en makers verbonden met erfgoedlocaties in Nijmegen. Makers als Sinan Çan en Lakshmi duiken het archief van de locaties in op zoek naar ongekende verhalen uit de Nijmeegse geschiedenis. De bedoeling van het project is om de verhalen die niet in de geschiedenisboeken staan te vertellen en nieuwe perspectieven te belichten. ‘De focus op ongekende verhalen is omdat ik de historische canon opmerkelijk vindt’, vertelt Pol. ‘Door die gekozen hoogtepunten worden veel verhalen niet verteld. Dat kan omdat we ze nog niet kennen, maar ook omdat we een wit perspectief hebben.’

De verhalen zijn volgens Pol nog altijd actueel. ‘Zo gaan we bij de universiteit de ondergrondse schuilkelders in en duiken we in de Koude Oorlog wat nu ineens actueler is dan ooit’, vertelt ze. Ook zangeres Lakshmi raakte volgens Pol aan een actueel onderwerp door in het archief van de benedenstad te duiken waarin ambtenaren schrijven over bewoners die in armoede leefden. ‘Ze heeft met ooggetuigen van die tijd gesproken waaruit bleek dat praten over mensen iets anders is dan praten met mensen. Dat gebeurt echter nog steeds zoals bij de toeslagenaffaire. Uit deze verhalen kunnen we dus lessen trekken voor het heden.’

Onbekende verhalen 

Voor het project hebben erfgoedlocaties zich vrijwillig aangemeld. De insteek van onbekende verhalen is vervolgens overlegd met deze locaties. ‘De specialisten die bij deze organisaties werken hebben aangegeven wat er in het depot ligt en waar ze meer over zouden willen weten’, vertelt Pol. Twee locaties ontvangen samen een maker die de locaties bezoekt en vervolgens aan de slag gaat met deze informatie. ‘We laten de kunstenaars vrij, dus ze mogen zelf bepalen welke invalshoek ze kiezen en hoe groot ze het maken’, zegt Pol. De erfgoedaanjager legt uit welke aanvulling makers vormen: ‘Kunstenaars kunnen hun verbeelding gebruiken om de gaten op te vullen en een verhaal op een andere manier te brengen dan een boek dat kan. Zo waren mensen bij het concert van Lakshmi ontroerd en dat hadden we niet bereikt met een lezing of een boek’. 

Missie

Met Ongekend wordt geprobeerd om een andere doelgroep te bereiken. ‘Het erfgoedveld heeft traditioneel gezien een hoogopgeleid, ouder, wit publiek’, vertelt Pol. ‘De overige groep is veel groter en net zo relevant voor de erfgoedlocaties, dus die proberen we met het event aan te spreken.’ Dat doen ze door bijzondere onderwerpen te kiezen, maar ook door verschillende soorten kunstenaars te verbinden aan diverse erfgoedlocaties. Pol vertelt dat deze missie is geslaagd: ‘Het concert van Lakshmi was bijvoorbeeld uitverkocht en er waren voor de verandering veel pubers aanwezig’.

Daarnaast is een missie van Ongekend om de samenwerking tussen verschillende erfgoedlocaties te bevorderen. Pol legt uit: ‘We doen dit met het concept dat twee locaties samen een artiest ontvangen. Zo hopen we dat ze ontdekken dat je elkaar kan aanvullen en door de krachten te bundelen tot iets mooiers komt.’ Volgens Pol is het dankzij die samenwerking Nijmegen ook gelukt om een provinciale subsidie te krijgen voor het project. ‘Het is de stad nog nooit gelukt om zo’n provinciale subsidie binnen te hengelen. Iedereen in Nijmegen mag trots zijn dat dit is gelukt door samenwerking.’

Tot slot wordt er bij Ongekend gewerkt aan een betere online beleving. ‘Veel mensen zijn te druk met hun eigen leven om wekelijks een museum te bezoeken, maar ze kunnen online wel veel’, vertelt Pol. Door een interessant online bezoek mogelijk te maken kunnen meer mensen worden bereikt uit een grotere regio. Ongekend experimenteert met de online beleving met behulp van animaties. ‘We hebben tien onbekende verhalen laten animeren over tien locaties die vaak geen fysieke bezoekplek hebben’, zegt Pol. ‘Zo helpen we ook de kleine organisaties die niet de middelen hebben om hun verhaal te vertellen. Zij kunnen deze animatie nu blijvend inzetten.’

Opkomst

Pol geeft aan erg tevreden te zijn met het evenement. ‘In voorgaande projecten had je een aantal resultaten die teleurstellen, maar nu is het stuk voor stuk mooi’, zegt ze. ‘Veel mensen komen de resultaten fysiek bekijken ondanks dat dat niet het uitgangspunt is en het is een ander publiek dan de locaties gewend zijn’, vertelt de erfgoedaanjager. Daarnaast is er volgens Pol veel belangstelling: ‘Voor de rondleiding door de ondergrondse tunnels onder de universiteit waren drie keer zoveel aanmeldingen als plek’. 

Vanwege de kostbaarheid van het project zal Ongekend waarschijnlijk geen jaarlijkse herhaling hebben. ‘Het is bedoeld als aanjaagevenement om het project om de veelzijdigheid van de geschiedenis te laten zien, te laten groeien’, zegt Pol. ‘Deze onbekende verhalen kunnen de bekende verhalen kantelen en ruimte maken voor nieuwe perspectieven uit de geschiedenis. Daarnaast is het interessant om uit te vinden wat er gebeurt als je loslaat dat een collectiebeheerder bepaald welk verhaal er wordt verteld. Daar kan in de toekomst naar worden gekeken.’

Ongekend loopt door tot het einde van de maand. Deze week zal ook nog een geheime gast uit Amsterdam worden bekendgemaakt. ‘Deze persoon was compleet overprikkeld na het bezoeken van de Stevenskerk en het Gebroeders van Lymborch huis en zal het eindproject later maken’, vertelt Pol. Dat project zal in het voorjaar te zien zijn. 

Laat een reactie achter

Gerelateerde artikelen