Het aanbod aan alternatieve uitgaanslocaties in Nijmegen krimpt snel. Cultuurcentrum Brebl is al verdwenen en Strandbar Stek zal ook binnenkort het anker lichten. Deze locaties boden diversiteit aan het Nijmeegse nachtleven, maar krijgen geen adequate vervanging. Om ervoor te zorgen dat iedereen zijn plek kan vinden binnen het Nijmeegse nachtleven, moet de gemeente kleine en diverse uitgaanslocaties financieel ondersteunen.
Na ruim 8 jaar een podium te bieden voor technofeesten, jazzoptredens en andere evenementen, sloot Brebl onlangs haar deuren. De regeling Tijdelijk Anders Gebruik, waardoor Brebl tijdelijk in het Honigcomplex mocht verblijven, is onlangs verlopen. Mede door het woningtekort laat een nieuwe locatie op zich wachten. Naast Brebl zullen ook locaties als Strandbar Stek en galerie NEUS binnenkort hun deuren moeten sluiten. Hierdoor valt de nodige diversiteit uit de Nijmeegse nachtcultuur weg. Als dit op deze manier doorgaat, bestaat de toekomst van het Nijmeegse nachtleven uit niets anders dan meezingkroegen en verandert de stad in een grote verlenging van de Molenstraat.
Onder druk van onder andere actiegroepen zoals Nachtcult Nijmegen werkt gemeente Nijmegen inmiddels aan een nachtvisie: een beleidsstuk dat hun plannen voor het nachtleven zal tonen. Deze plannen komen voor veel locaties echter te laat. De gemeente moet snel komen met concrete steun in de vorm van subsidie voor het behouden van nachtcultuurorganisaties, omdat deze anders het hoofd niet boven water houden.
Economie overboord
Het nachtleven biedt een directe bijdrage aan de Nijmeegse economie via de verkoop van drankjes en tickets. Daarnaast levert het ook een indirecte bijdrage. Volgens een onderzoek van culturele onderzoekers Nancy Blaker en Joost Poort in opdracht van Atlas Research uit 2021, zijn mensen namelijk bereid om meer te betalen voor een woning wanneer deze in de buurt ligt van culturele voorzieningen zoals een bruisend, divers nachtleven. De diversiteit in dit nachtleven is hierbij een extra pull-factor, aangezien je standaard meezingkroegen in bijna elke stad kan vinden. Deze nieuwe inwoners zullen vervolgens niet alleen hun geld uitgeven in de lokale kroegen en clubs, maar ook in kledingwinkels, supermarkten en andere winkels. Omgekeerd zullen er ook mensen uit Nijmegen weggaan omdat ze een divers aanbod elders zoeken, bijvoorbeeld in de Randstad. Daarnaast verliest de stad ook inkomen aan toeristen, die wellicht een andere, meer diverse stad zullen kiezen als bestemming.
Samen opgescheept
Naast de economische waarde heeft diversiteit binnen het nachtleven ook een grote sociale waarde. Volgens een studie van de Radboud Honours Academy uit 2021 hechten mensen veel belang aan de mogelijkheid om nieuwe mensen te ontmoeten in het nachtleven. Wanneer er meer diversiteit is in het type evenement dat wordt georganiseerd, is het makkelijker om mensen met soortgelijke interesses te ontmoeten. ‘Mensen hebben hun bandleden gevonden door naar optredens te gaan, hun beste vrienden in het nachtleven ontmoet en met vreemden gepraat terwijl ze dat overdag niet durfden’, stelt Celia Okoro, lid van Nachtcult Nijmegen. Wanneer er alleen sprake is van doorsnee meezingkroegen, zullen sommige mensen thuisblijven of zal hun zoektocht naar gelijkgestemden stranden bij een golf van dronken Molenstraatbezoekers.
Volgens het artikel van Blaker en Poort draagt een divers en aantrekkelijk nachtleven ook bij aan het veiligheidsgevoel binnen een stad. Alternatieve uitgaanslocaties bieden namelijk doorgaans een veilige plek voor mensen om zich te uiten, ongeacht seksualiteit, ras, gender of andere kenmerken. Wanneer diverse en inclusieve locaties wegvallen, kunnen mensen minder plekken bezoeken die passen bij hun identiteit en wordt er enkel nog voorzien voor de standaardpopulatie. Dat Nijmegen deze diverse locaties niet kan missen, blijkt ook uit het onderzoek van de Radboud Honours Academy. Hierin geven mensen aan dat zij onder andere een diverser aanbod aan LHBT-clubs of drag evenementen missen in Nijmegen, waar ze zichzelf kunnen zijn.
Niet altijd over één boeg varen
Door het wegvallen van diverse vestigingen is er minder ruimte voor creativiteit en innovatie in Nijmegen. In de grote locaties die overblijven, zoals Doornroosje, kunnen alleen grote evenementen de zaalhuur betalen. Locaties zoals Brebl en Strandbar Stek zijn belangrijk voor beginnende feesten of nieuwe concepten. ‘De oprichter van Brebl noemde het een speeltuin voor volwassenen’, vertelt Thijs Custers, tevens lid van Nachtcult Nijmegen. ‘Hij gunde kleine initiatieven vaak een grote zaal voor een lage huurprijs. Brebl was daardoor een goede plek om te experimenteren met nieuwe ideeën.’ Deze nieuwe ideeën zullen verloren gaan bij het sluiten van alternatieve nachtlocaties, waardoor de stad zich minder ontwikkelt op cultureel vlak.
Wanneer diversiteit binnen het nachtleven afneemt, zal voor creatievelingen zoals kunstenaars of muzikanten een grote inspiratiebron wegvallen. ‘Generieke meezingkroegen hebben natuurlijk ook waarde, maar er is geen sprake van een groot innovatief cultureel element waar nieuwe ideeën ontstaan, omdat er altijd dezelfde muziek wordt gedraaid’, aldus Blaker. ‘Als je alleen dezelfde, al lang bestaande ideeën tegenkomt tijdens het uitgaan, ontwikkel je natuurlijk niets nieuws.’ Volgens haar is dit met name van toepassing op lokale kunstenaars. ‘De nacht is voor hen een belangrijke tijd om inspiratie op te doen of om dingen uit te proberen, die vervolgens overdag verder kunnen worden ontwikkeld’, stelt ze.
Roeien met de eigen riemen
Er is desalniettemin weinig animo voor het steunen van organisaties zoals Brebl of Strandbar Stek. Men denkt dat kleinere locaties in Nijmegen financieel op eigen benen zouden moeten staan, als ze zo gewild zijn. Een manier om deze financiële onafhankelijkheid te bereiken, is door te commercialiseren. Dit houdt bijvoorbeeld in dat kleine locaties moeten afwijken van hun niche door meer ‘standaard’ muziek te gaan draaien, wat een groter publiek trekt.
Net zoals bibliotheken en musea, die zonder subsidie veelal ook ten onder zouden gaan, heeft de nachtcultuur als divers geheel echter ook intrinsieke waarde. Zoals men naar musea en bibliotheken gaat om culturele kennis te verbreden en nieuwe ervaringen op te doen, doet men hetzelfde tijdens het nachtleven. Doordat de gemeente diverse uitgaanslocaties niet subsidieert, wordt het nachtleven homogeen. Mensen worden als gevolg beroofd van nieuwe ervaringen. ‘De culturele waarde van het nachtleven wordt vaak vergeten’, stelt Blaker. De nachtcultuur is van groot belang voor Nijmegen. Het ondersteunt de economie, maar heeft ook een grote sociale waarde die onmisbaar is voor de stad. Verder bevordert een bruisend nachtleven de innovatie en creativiteit van ondernemers en kunstenaars. De gemeente Nijmegen moet daarom het roer omgooien en het nachtleven meer financiële steun bieden, zodat de waarde hiervan niet overboord zal gaan.
Dit artikel verscheen in ANS-krant 8 (J37).