Sociaal geograaf Nugah Shrestha geeft les op de Universiteit van Amsterdam (UvA), maar is beter bekend als het brein achter het Instagram-account @politieke_jongeren. Hij merkt op dat jongeren in deze hectische tijd nauwelijks politiek geëngageerd zijn en probeert dat te veranderen. Welke mogelijkheden ziet hij in zijn omgeving om jongeren politiek te engageren?
Nugah Shrestha komt op een druilerige dinsdagmiddag natgeregend binnen in een bruin café vlakbij de UvA. Alhoewel er bij een beheerder van een politiek account met een uitgesproken mening allicht een luide persoonlijkheid wordt verwacht, lijkt Shrestha niet aan dit stereotype te voldoen. Hij kiest zijn woorden nauwkeurig en praat, zeker in vergelijking met de luide muziek in het café, zacht. Hij bestelt een verse muntthee en begint rustig te vertellen over zijn docentschap en Instagramaccount.
‘Ik begon mijn Instagramaccount om dingen te delen waar ik in de maatschappij tegenaan liep’, vertelt Shrestha. Inmiddels heeft het account 140 duizend volgers en plaatst hij vooral screenshots van tweets van vaak jonge, politiek geëngageerde twitteraars. Shrestha voorziet de posts vaak van zijn mening in de caption. Recent uitte hij bijvoorbeeld zijn afkeuring jegens de situatie in Ter Apel, bekritiseerde hij uitspraken van minister Yesilgöz over woke als gevaar voor de rechtsstaat en steunde hij de stakers van het NS personeel. Naast beheerder van zijn Instagramaccount is hij docent binnen de bachelor Sociale geografie en Planologie aan de UvA, waar hij uiteraard geregeld met jongeren in contact komt. Zowel met zijn Instagramaccount als in zijn docentschap ziet hij kansen om jongeren meer politiek te engageren. Hoe ziet hij dit voor zich?
Politiek in de comments
‘Het doel van @politieke_jongeren is om jongeren te laten nadenken’, vertelt Shrestha. ‘Via sociale media kan ik de politiek toegankelijker maken voor mensen die hier in het dagelijks leven niet veel mee bezig zijn.’ Hij probeert via zijn posts en bijstaande meningen de discussie aan te zwengelen. Dit ziet hij al duidelijk gebeuren in de reacties onder zijn posts: sommige posts hebben wel meer dan driehonderd reacties. ‘Er zijn veel discussies en gepolariseerde meningen in de comments’, vertelt de beheerder. In dat opzicht vindt hij het Instagramaccount al succesvol: ‘Het is goed om te zien dat zoveel jongeren geïnteresseerd zijn in de thema’s die ik aankaart en hierover het gesprek willen aangaan.’
‘Politieke partijen proberen geregeld andere partijen of ideeën af te schilderen als het kwaad.’
De beheerder wil niet alleen de discussie over onderwerpen aanwakkeren, hij probeert mensen ook bewuster te maken van meningen die volgens hem onderbelicht zijn in de media. ‘Ik probeer dingen van mijn eigen kant te laten zien en de algemene beeldvorming zo te veranderen’, vertelt hij. Dit is volgens hem broodnodig. ‘Politieke partijen proberen geregeld andere partijen of ideeën af te schilderen als het kwaad’, vertelt Shrestha. Aan het begin van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne werden vluchtelingen uit Oekraïne door de VVD bijvoorbeeld geframed als ‘echte vluchtelingen’. ‘Veel grote kranten en media nemen dit soort meningen dan over’, stelt Shrestha. ‘Daardoor gaat een groot deel van de mensen geloven in het beeld dat door deze partijen wordt geschetst.’ Shrestha hoopt dat zijn account een alternatief voor deze beeldvorming kan bieden. Bij het eerdere voorbeeld over vluchtelingen plaatste @politieke_jongeren bijvoorbeeld kritiek op dit frame.
Van bespreken naar bewegen
Shrestha probeert via de berichten op zijn Instagramaccount ervoor te zorgen dat jongeren hun meningen vaker omzetten in daden. Hij heeft het gevoel dat zijn posts mensen kunnen activeren om de straat op te gaan. ‘Via het account kan ik mensen bereiken die dan misschien de stap zetten om naar een protest te komen’, aldus de online opiniemaker. ‘In de afgelopen jaren heb ik een bijdrage geleverd aan een aantal demonstraties, bijvoorbeeld in de vorm van promotie’, vervolgt hij. ‘Het contact met het woonprotest en het compensatieprotest was erg goed en dan zie je dat veel mensen de straat op gaan’, aldus Shreshtha. Daarnaast merkt hij dat zijn posts online invloed hebben op het politieke engagement van jongeren. ‘Ik hoor vaak dat mensen die normaal niet politiek bezig zijn door @politieke_jongeren toch politieke berichten delen’, vertelt Shrestha. Hij plaatst hier echter wel een kritische kanttekening bij. Hij vraagt zich namelijk hardop af hoeveel deze personen echt met politiek bezig zijn: ‘Misschien is online politiek delen wel activisme vanuit je luie stoel.’ In dat geval zouden deze posts een façade van politiek engagement laten zien.
‘Misschien is online politiek delen wel activisme vanuit je luie stoel.’
Dat een van Shrestha’s doelen is om mensen politiek te activeren, betekent niet dat hij jongeren voor elke politieke kwestie tot actie aan wil zetten. Hij kiest zijn posts namelijk vaak op basis van dingen die hem persoonlijk aanspreken. Zijn eigen visie probeert hij dan door middel van het onderschrift te verduidelijken. Bij de keuze over wat hij plaatst, hebben de meningen van zijn volgers dus geen invloed. Zijn eigen voorkeuren zijn leidend. ‘Ik post niet om mensen tevreden te houden. Wie het account volgt, moet het zelf weten’, aldus Shrestha. Alhoewel hij dus niet post om anderen naar de mond te praten, had hij soms moeite met de comments die mensen achterlieten toen hij het account pas net beheerde. ‘Aan het begin was ik steeds met de reacties bezig en raakten die mij soms ook,’ vertelt hij. ‘Nu heb ik geleerd dat de reacties voor zich spreken en laat ik me vaak afzijdig.’
De kamer in het klein
Alhoewel Shrestha bij zijn baan als docent niet de mogelijkheid heeft om rechtstreeks voor verandering te zorgen, ziet hij binnen het hoger onderwijs ook manieren om jongeren meer politiek te engageren. ‘Op dit moment moet je bij de meeste vakken heel neutraal zijn en de stof reproduceren’, vertelt Shrestha. Deze manier van doceren op de universiteit is volgens hem achterhaald. ‘Ik denk dat het klaslokaal meer als een politieke arena zou kunnen dienen, als een plek waar je met elkaar van gedachten kan wisselen en waar je taboes kan doorbreken.’ Dit zou volgens hem kunnen door bepaalde onderwerpen die nu gedepolitiseerd zijn opnieuw te politiseren. ‘Bij een vak bespreek ik bijvoorbeeld dat armoede vaak niet meer wordt gezien als een gevolg van politieke keuzes’, vertelt Shrestha. ‘Als je studenten daar een artikel over laat lezen en hen dan daarover in discussies laat gaan, kun je dat opnieuw politiseren.’
‘Er was gelijkheid tussen student en docent in plaats van een hiërarchie.’
Ook via het ontwerp van het onderwijs kan meer ruimte worden gecreëerd voor politiek, vindt Shrestha. Hij ziet hier mogelijkheden om meer ruimte voor politiek te maken en studenten meer inspraak te bieden in hun curriculum. ‘Bij de meeste vakken krijgt de docent een werkgroepplan en moet hij dat volgen’, vertelt Shrestha. ‘Ik heb ooit een vak gegeven waar dit heel anders was. Daar hadden studenten meer invloed op de lesstof en was er gelijkheid tussen student en docent in plaats van een hiërarchie’, vertelt Shrestha. Door de de minder vastliggende stof en de afwezigheid van een uitgebreid werkgroepplan zag hij meer ruimte om politiek bij lessen te betrekken. ‘Je kan op die manier heel politiek zijn in hoe je lesgeeft en wat voor discussies je gaat voeren’, aldus Shrestha. Hij merkt tevens op: ‘Ik had toen ik dat vak gaf totaal niet het idee dat studenten kwamen omdat het moest, terwijl ik dat bij andere vakken wel vaak merk.’
Toekomstplannen
Wat de toekomst van @politieke_jongeren betreft, denkt Shrestha aan verscheidene opties om jongeren verder te engageren en hun stem te vertegenwoordigen. ‘De toekomst van het account ligt helemaal open. Misschien kan het zich gaan scharen achter een partij en zo invloed hebben op de electorale politiek, of misschien kan het meer een mediaplatform worden’, vertelt Shrestha. Voordat hij een beslissing maakt, wilt hij daar echter goed over nadenken. Zijn account kan namelijk wezenlijk effect hebben op de politiek en politici zien dit ook in. ‘Ik word vaak benaderd door politici of ik hen twee dagen voor de verkiezingen nog wil interviewen. Dat doe ik niet zomaar, ik wil eerst goed overwegen welke partij bij me past’, vertelt Shrestha. Een eigen politieke partij zit er echter niet in: ‘Ik denk dat er al te veel partijen zijn.’
‘Laat je niet beperken in je inzichten, wat je doet of hoe je kan denken.’
Hoe Shrestha in de toekomst jongeren verder met de politiek in contact zal brengen is dus onduidelijk. Waar de toekomst van zijn account nog onzeker is, is de toekomst van Shrestha’s carrière wel duidelijk. Omdat zijn contract niet wordt verlengd, gaat hij het docentschap achter zich laten en aan de slag in de gebiedsontwikkeling, waar hij zich bezig gaat houden met het aanpassen van ruimtelijke plannen voor allerlei gebieden. Bij zijn nieuwe baan zal hij voortdurend in gesprek gaan met bijvoorbeeld gemeentes en wethouders. In elk geval zal hij zowel met het Instagramaccount als met zijn nieuwe baan dicht bij het politieke vuur blijven. Hij sluit het interview af met een oneliner die voor zijn toekomst, de politiek, en jongeren in het algemeen geldt: ‘Laat je niet beperken in je inzichten, wat je doet of hoe je kan denken.’
Dit artikel staat in ANS-krant (J37).