Het Radboud Universitair Medisch Centrum (Radboudumc) is het eerste medische centrum dat een nieuw coronavaccin test. Het nieuwe vaccin genaamd ABNCoV2 heeft een ander werkingsmechanisme dan huidige vaccins waardoor het mogelijk een langere immuniteit biedt.
De afgelopen twee jaar heeft het Radboudumc gewerkt aan een coronavaccin met een nieuw werkingsmechanisme. Het vaccin maakt gebruik van virus-like particles (VLP), wat betekent dat het coronavaccin bestaat uit elementen die voor het afweersysteem lijken op virusdeeltjes. De deeltjes kunnen zich echter niet vermenigvuldigen waardoor het lichaam tijd heeft om te reageren op het virus en antistoffen kan maken. Merel Smit, arts promovendus en onderzoeker van het vaccin, stelt dat dit vaccin een langere immuniteit kan bieden. ‘Vaccins met dit werkingsmechanisme kunnen ervoor zorgen dat boostervaccinaties minder snel nodig zijn.’
Werkingsmechanisme
Het nieuwe vaccin is gebaseerd op een ander werkingsmechanisme dan andere vaccins. ‘In dit vaccin zitten kleine bolletjes waar veel eiwit van het SARS-COV-2 virus zit opgeplakt. Dit zorgt ervoor dat het lichaam een sterke afweerreactie krijgt tegen het eiwit en daarmee ook het virus’, verklaart Smit. Een belangrijk voordeel van dit type vaccin is de mogelijkheid om het snel aan te passen in het geval dat het virus mutaties krijgt die de werkzaamheid van het ABNCoV2-vaccin verminderen. ‘Hierdoor kan het makkelijker een langere bescherming bieden’, legt Smit uit.
Het vaccin kan bovendien ook op min 20 graden worden bewaard in tegenstelling tot de huidige vaccins die soms op min 70 of min 80 graden moeten worden bewaard. ‘Dit maakt het ook makkelijker te verspreiden in ontwikkelingslanden waar vriezers met een hele lage temperatuur niet beschikbaar zijn.’
Testen
Tijdens het onderzoek is er gekeken naar de veiligheid en verdraagzaamheid van het vaccin. Er werden vrijwilligers gezocht die nog geen COVID-19 hebben gehad en nog niet zijn gevaccineerd. Smit vertelt: ‘Zij waren bereid om hun vaccinatie uit te stellen om aan de studie mee te doen.’ Uiteindelijk ontvingen vijfenveertig gezonde vrijwilligers twee dosissen van het nieuwe vaccin. Daarna werden ze gedurende zes maanden na de tweede vaccinatie gevolgd. De deelnemers maakten antistoffen en T-cellen tegen SARS-CoV-2 aan. Bovendien bleek uit het onderzoek dat het vaccin goed werd verdragen door de deelnemers aan het onderzoek, er werden namelijk weinig bijwerkingen gemeld.
Het vaccin werd in het Radboudumc getest in een fase 1 studie. ‘Dat is een studie waarbij het voor het eerst wordt getest op mensen’, verklaart Smit. ‘Fase 1 testen gebeuren vaak bij kleinere groepen om zeker te zijn dat het veilig is’, vertelt ze verder. De resultaten van deze test blijken veelbelovend te zijn: ‘Momenteel wordt het getest in grotere studies en op grotere groepen.’
Effectiviteit
Om de effectiviteit van dit vaccin vast te stellen, is vervolgonderzoek nodig. Er lopen momenteel veel verschillende studies naar de effectiviteit. ‘Een vaccin dat op een soortgelijk werkingsmechanisme is gebaseerd, is het vaccin tegen het HPV-virus dat onder andere baarmoederhalskanker kan veroorzaken.’ Bij dit vaccin is de tijd van immuniteit ongeveer tien jaar wat veel belooft voor het coronavaccin. ‘Als dit voor het nieuwe coronavaccin ook geldt, kan dit betekenen dat boostervaccinaties minder vaak en met langere tussenpauzes kunnen worden gegeven’, aldus Smit.