Het hoger onderwijs mag zijn borst nat maken, blijkt uit het hoofdlijnenakkoord van het aanstaande rechtse kabinet. De langstudeerboete wordt ingevoerd, het bindend studieadvies blijft en internationals worden gehinderd. Studentenorganisaties reageren verbolgen.
De PVV, VVD, NSC en BBB presenteerden donderdagochtend hun kabinetsplannen. Daaruit blijkt onder andere dat vanaf 2026 studenten die meer dan een jaar langer over hun studie doen, 3000 euro bovenop het reguliere collegegeld betalen. Het bindend studieadvies (bsa), dat onder het huidige kabinet versoepeld zou worden, blijft ook bestaan. Daarnaast wordt studeren in Nederland voor internationals op verschillende manieren hevig bemoeilijkt. Ten slotte gaat er jaarlijks 400 miljoen euro minder naar hoger onderwijs en wordt het Nationaal Groeifonds, een investeringsprogramma voor onderwijs en onderzoek, volledig afgeschaft.
Studentenorganisaties spreken zich uit
Mo Quirijnen, voorzitter van studentenvakbond AKKU, hekelt de plannen van het nieuwe kabinet. ‘De kosten van de economische crisis worden afgeschoven op mensen die dat niet kunnen dragen, zoals studenten’, vertelt hij. De maatregelen zullen de hoge mentale druk in het hoger onderwijs alleen nog maar vergroten, verwacht Quirijnen: ‘Hoe moet je ooit op je eigen tempo een vak leren, jezelf ontwikkelen, als zo’n boete als een zwaard van Damocles boven je hoofd hangt?’ Ook uit hij zijn angst over de eventuele gevolgen van de langstudeerboete voor het actieve studentenleven: ‘Dit kan belangrijke ondersteuningsorganisaties zoals de medezeggenschap, studentenvakbonden of rechtswinkels compleet slopen.’ Alhoewel AKKU zich nu vooral nog bezighoudt met het ondersteunen van de pro-Palestinaprotesten op de campus, denkt Quirijnen al wel na over mogelijke acties tegen de kabinetsplannen. ‘Een eerdere poging tot het invoeren van de langstudeerboete is door studentenprotesten tegengehouden’, aldus Quirijnen. ‘Dat hebben we nu weer nodig.’
Ook bij Parker Winkel van de internationale studentenorganisatie Inclusion & Social Equity Commission (ISEC) viel het hoofdlijnenakkoord niet in goede aarde. De vernederlandsing van het curriculum is volgens hem funest voor de internationale studenten. ‘Veel internationals voelen zich niet welkom hier en deze plannen gaan dat alleen maar verslechteren’, aldus de ISEC-voorzitter. Daarnaast kaart hij het probleem aan van de verschillende behandeling van studenten van binnen en buiten Europa. Het collegegeld wordt voor die groep bijvoorbeeld flink verhoogd. ‘Er is ook nog de mogelijkheid van het instellen van een numerus fixus voor de niet-Europese studenten wanneer er te weinig plekken zouden zijn voor Europese studenten’, besluit hij. ‘Dit weren van studenten op basis van hun nationaliteit wordt een ‘‘noodrem’’ genoemd. Ik verkies de term discriminatie.’