Schelden in cursusevaluaties RU: afschaffing, anonimiteit of voorfiltering?

Uit onderzoek blijkt dat er vaak beledigingen voorkomen in studentenenquêtes. Ook scoren vrouwen en gemarginaliseerde groepen lager in dergelijke enquêtes. ANS zocht uit of beledigingen in deze evaluaties ook op de Radboud Universiteit voorkomen.

Ook in de studentenenquêtes van de Radboud Universiteit (RU), die ter evaluatie dienen van een universitaire cursus en docent, komen beledigingen voor. ANS zette een vragenlijst hierover uit onder Opleidingscommissies (OLC’s). Deze commissies zijn er voor het bewaken van de kwaliteit van onderwijs en hebben inzicht in de ingevulde cursusevaluaties. Twintig OLC’s reageerden, waaruit bleek dat 40 procent wel eens beledigingen had gezien in de enquêtes. De andere 60 procent stelt niet op de hoogte te zijn van het voorkomen hiervan. In tegenstelling tot het onderzoek van Australische onderzoeker Troy Heffernan lijken de OLC’s niet te merken dat vrouwen en gemarginaliseerde groepen lager scoren. 

De beledigingen komen volgens de OLC’s niet vaak voor. Enkel de OLC van Geografie, Planologie en Milieu geeft aan dat beledigingen naar docenten vaak voorkomen. 47 procent laat weten dat zij de beledigingen soms voorbij zien komen. Het gaat om verschillende soorten beledigingen. Zo zegt een OLC-lid van Biologie: ‘Het gaat vaak om inhoudelijke beledigingen en niet-opbouwende kritiek.’ Een lid van de OLC van Natuur- en Sterrenkunde merkt op: ‘Beledigingen komen voor in de vorm van iemand uitschelden.’ Een OLC-lid van Wiskunde voegt een voorbeeld toe waarbij incompetentie wordt aangekaart: ‘De docent kan beter stoppen met lesgeven.’

Afschaffing en anonimiteit

Ondanks de beledigingen wil 95 procent van de OLC’s niet dat de studentenenquête wordt afgeschaft. De meest genoemde reden hiervoor is het belang van het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. ‘Het is tot nu toe een van de weinige manieren waarop we informatie kunnen vergaren’, voegt een OLC-lid van Natuurkunde toe. Enkel de OLC van Geografie, Planologie en Milieu heeft graag dat de studentenenquête wordt afgeschaft. ‘Het is beter om specifieke tijd te geven aan docenten om panelgesprekken te voeren met studenten’, suggereert een lid van deze OLC. 

Anonimiteit afschaffen als oplossing voor het verminderen van beledigingen is ook niet populair onder de OLC’s. Slechts de OLC Molecular Life Sciences denkt dat dit misschien een goede oplossing is: ‘De antwoorden zullen zeker minder beledigingen bevatten, maar bruikbare negatieve feedback wordt hierdoor waarschijnlijk ook minder.’ De rest van de OLC’s is voor het behoud van anonimiteit om verschillende redenen. ‘Anonimiteit is belangrijk voor de eerlijkheid van het ingevulde antwoord’, zegt een OLC-lid van Wiskunde. Een OLC-lid van Economics and Business Economics geeft aan: ‘Zonder anonimiteit zijn studenten bang dat hun naam bekend wordt bij de docent en dat ze daarna slechter worden behandeld door die docent.’

Hoe kom je dan van die beledigingen af?

De OLC’s zeggen dat het lastig is om van de belediging af te komen, maar geven toch wat suggesties. ‘We kunnen benadrukken dat de student de docent in zijn waarde moet laten’, noemt een OLC-lid van Communicatiewetenschap. De OLC van Wiskunde geeft een soortgelijke optie: ‘Spoor studenten aan om respectvol te blijven in de enquêtes.’ 

Daarnaast geeft 26 procent van de OLC’s aan dat het een goed idee kan zijn om de antwoorden voor te filteren, zodat de docenten de beledigingen niet krijgen te zien. ‘Op sociale media is deze optie er ook al en ik zie niet in waarom we dit niet ook in onze cursusevaluaties kunnen inzetten’, benoemt een OLC-lid van Pedagogische Wetenschappen. Een OLC-lid van Geografie, Planologie en Milieu legt uit dat beledigingen de motivatie van een docent negatief kunnen beïnvloeden. Daarom zouden antwoorden moeten worden voorgefilterd.

Niet elke OLC ziet echter wat in een voorfiltering. Een OLC-lid van Biowetenschappen vindt dat het onderscheid tussen kritiek en beledigingen vrij onduidelijk is: ‘Als resultaten worden voorgefilterd moeten er duidelijke afspraken over zijn. Anders krijgt een docent geen volledig beeld van de manier waarop studenten een vak hebben ervaren.’ Ook de OLC Communicatiewetenschap is tegen voorfiltering: ‘Een enquête is een manier om anoniem je mening te uiten. Als dat mogelijk wordt gefilterd verdwijnt de kern van het doel van de enquête.’