Het schilderij van oud-premier Louis Beel dat gisteren in het Grotiusgebouw van de muur is gehaald, is teruggehangen. ‘We wachten eerst verder onderzoek af, voordat dit soort maatregelen worden genomen.’
Gisteren haalde Oscar Ekkelboom namens de groep Reframing Radboud het schilderij van oud-premier Beel van de muur. De actie had als boodschap dat de universiteit moet nadenken over wie ze wel en niet willen laten zien. Zo zou Beel als Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon aanzet hebben gegeven tot vele gewelddadige acties in de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. Dat deze acties veel gewelddadiger waren dat altijd werd gedacht, bleek uit een onderzoek dat in 2022 verscheen van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust en Genocidestudies.
Vandaag werd het schilderij echter weer teruggehangen in opdracht van het bestuur van de rechtenfaculteit. Het portret van Diponegoro is niet weggehaald en hangt nu naast Beel met daaronder de tekst die Ekkelboom er gisteren bij plakte.
‘Het belangrijkste motief voor het terughangen van het schilderij is de afspraken die met Marijke van Baalen, de maker van de portretten, zijn gemaakt’, vertelt het faculteitsbestuur. ‘We hebben met haar afgesproken dat we haar kunstwerk niet zouden aantasten zolang ze hier geen toestemming voor was gegeven. Die was er nu niet en daarom hebben we het teruggehangen.’ Daarnaast volgt de faculteit de lijn van het College van Bestuur (CvB). Zij willen eerst nader onderzoek van het NIOD afwachten voordat er concrete maatregelen worden getroffen met betrekking tot het schilderij.
Al langer rumoer
In februari 2022 klaagde hoogleraar Klaas Landsman al over het schilderij en de ‘Beel-kamer’ in Huize Heyendael. Hij eiste dat de naam van de kamer zou worden veranderd en dat het schilderij zou worden verwijderd. In het boek Revolusi, dat in 2020 werd geschreven door David Van Reybrouck, komt Beel al naar voren als een van de hoogst verantwoordelijke gezagsdragers van de Nederlandse oorlogsmisdaden in Indonesië, hoewel zijn precieze rol vrij abstract blijft.
Na de klacht van Landsman startte het NIOD een nieuw onderzoek naar de specifieke rol die Beel in het geweld zou hebben gespeeld. Het CvB heeft aangegeven op de resultaten van dit onderzoek te willen wachten voordat er serieuze maatregelen worden genomen. ‘De faculteit volgt het CvB. Daarom zijn er nog geen concrete maatregelen genomen.’
Kunststrijd
Wat er precies gaat gebeuren als uit het onderzoek van het NIOD blijkt dat Beel inderdaad wel meer te maken zou hebben gehad met het geweld dat in Indonesië heeft plaatsgevonden, is nog niet duidelijk. ‘We willen op zijn minst een bordje naast het schilderij hangen.’ Of het schilderij weggehaald gaat worden, is dan ook nog maar de vraag. ‘Het is zoeken: wat tast je nou aan en wat niet? Wat Ekkelboom heeft gedaan, is immers ook een soort kunstwerk. Mag je daar dan wel aan komen?’ Daarbij heerst de vraag of je de geschiedenis wel zou moeten willen uitwissen. ‘Het zou in ieder geval fijn zijn om het schilderij minder te eren.’
Ekkelboom reageert verrast over het terughangen van het schilderij. ‘Ik was door Radboud Erfgoed gevraagd om mee te doen aan dit project als onafhankelijke curator. Ze vroegen me om kritisch te kijken naar het erfgoed op de universiteit en dit door middel van artistieke interventies in kaart te brengen.’ Hij was dan ook niet op de hoogte van de afspraken die het faculteitsbestuur met de kunstenaar had gemaakt. ‘Ik zag al wel dat er al meteen discussie ontstond en het weghalen behoorlijk wat bekijks trok’, vertelt Ekkelboom. ‘Dat is al een mooi succes vind ik.’ Hij gaat morgen met het faculteitsbestuur in gesprek.