Je huisgenoten zitten te krabben en bij elk bultje op je huid luid je de alarmbellen: schurft hoost door de studentenwereld. Recentelijk steeg het aantal gevallen tot recordhoogte. Heiman Wertheim, afdelingshoofd Klinische Microbiologie van het Radboudumc, vindt dat er te weinig wordt gedaan tegen de uitbraak.
De afgelopen maanden steeg het aantal mensen met schurft tot recordhoogte. Heiman Wertheim, hoogleraar klinische microbiologie en afdelingshoofd Klinische Microbiologie van het Radboudumc, sloeg een jaar geleden al alarm en pleit nog steeds voor meer maatregelen tegen de uitbraak. Zo stelt hij dat serieus overwogen moet worden om een Ivermectine-pil tegen schurft te verstrekken aan alle studenten. ANS sprak hem over de uitbraak en de mogelijke oplossingen. ‘Niets doen is geen optie, dan krijg je spill over effecten naar opa’s en oma’s en mensen in verpleeghuizen.’
U waarschuwde een jaar geleden al voor de schurftuitbraak. Waarom deed u dat destijds?
‘Ik kreeg vragen van studenten die met schurft stoeiden. Ze liepen tegen allerlei problemen aan: het kwam terug na een smeerkuur, er was onduidelijke informatievoorziening, ze moesten de kuur van hun eigen risico betalen en crèmes waren uitverkocht. Hun huisartsen herkenden schurft daarnaast soms pas laat, gaven adviezen waarmee studenten niet uit de voeten konden en de artsen zaten soms in een andere stad, waardoor ze geen zicht hadden op de omvang van het probleem. Ik merkte dat deze problemen universeel waren en de huidaandoening niet zomaar onder controle te krijgen is. Ik heb me er daarom toen op social media over uitgesproken.’
Wat had er toen moeten gebeuren?
‘De ziekte vraagt om een systematische aanpak, want het probleem zit in het publieke domein. De huisarts behandelt namelijk individuën, niet het hele studentenhuis, waardoor de ziekte zich blijft verspreiden. Ik had graag gezien dat de rol van de GGD groter werd en die van huisartsen kleiner. Echter is vorig jaar enkel de richtlijn omtrent behandelingen een beetje aangepast. Het systeem bleef onveranderd, terwijl dat hetgeen is dat niet werkt.’
Hoe is het nu gesteld met de schurftuitbraak?
‘Er zijn een paar duizend meldingen per week en het aantal huisartsenconsulten met betrekking tot schurft is vervijfvoudigd sinds 2011. Het bewustzijn is groter dan eerst, maar het is duidelijk niet onder controle. Huisartsen balen ervan, want zij stromen over van de problemen terwijl er in het publieke domein niets wordt opgelost.’
Hoe verhoudt de uitbraak in Nijmegen zich tot die in andere steden?
‘De uitbraak is in elke studentenstad aanzienlijk. Als ik in andere steden college geef en schurft benoem, hoor ik aan het gegniffel dat het daar ook speelt.’
Hoe kan het dat schurft nu zo veel voorkomt?
‘Schurft voelt zich heel prettig bij studenten. Ze hebben veel contacten, delen kleding, wonen in studentenhuizen, herkennen schurft niet altijd en hebben andere prioriteiten. Er is slechts een goede introductie van de mijt nodig voor een grote verspreiding. Een tijdje terug bijvoorbeeld was het kennelijk jackpot en trof schurft enkele personen met een groot netwerk van intieme contacten. Zij konden het gemakkelijk doorgeven en nu is er een grote uitbraak. Er is daarnaast ook meer alertheid en bekendheid. Dat zorgt ervoor dat de aantallen toenemen, omdat er meer meldingen worden gemaakt.’
Wat gaat er gebeuren als er nu geen maatregelen worden genomen tegen de uitbraak?
‘Dan krijg je spill over effecten naar opa’s en oma’s, mensen in verpleeghuizen en anderen. Je zult zien dat het via stageplekken van studenten genees- en verpleegkunde in de zorg terecht zal komen. Dat is vervelend, want de zorg staat al op zijn achterste poten. Het is natuurlijk ook onprettig voor iedereen die het krijgt, want je kunt ‘s nachts last van jeuk hebben, niet kunnen slapen, concentratie verliezen, minder goed presteren op je werk of studie en minder plezier in je leven krijgen. De krabplekken kunnen daarnaast bacterieel geïnfecteerd raken. Het is echt een gedoe.’
Welke oplossingen ziet u om de uitbraak te beperken?
‘Dezelfde als een jaar geleden, maar er moet een tandje bij. Er moet worden nagedacht over of er wel een huisarts voor nodig is om studenten advies te geven. Ik denk dat we iets simpelers kunnen organiseren met een schurftadviseur die niet per se medisch opgeleid is. Iemand die laagdrempelig is om te bezoeken voor studenten, het onderwerp bespreekbaar maakt en ook met hen in gesprek kan gaan over oplossingen voor de uitbraak. Diegene kan helpen met het verbeteren van de informatievoorziening. Studenten moeten namelijk het advies krijgen om erop te letten, even geen kleding met elkaar te delen en tijdig naar de dokter te gaan. We kunnen ook tijdelijk meldingsplicht inschakelen om beter zicht op de uitbraak te krijgen.
Gezien de schaal moeten we daarnaast overwegen om studenten een paar keer per jaar een Ivermectine-pil op te sturen die ze slikken. Dat heet massale medicijntoediening. Het wordt ingezet bij een ziekte die je niet goed onder controle krijgt en waarbij het nagaan van alle bronnen en contacten niet mogelijk is door onvoldoende menskracht. We moeten hiervoor eerst met studenten in gesprek gaan over of ze dit zouden willen. Het zal daarnaast flink wat bureaucratie opleveren, want wie mag er zo’n pilletje verstrekken en wat is de verantwoordelijkheid van de universiteit? Niks doen is echter geen optie. We moeten de zorg anders durven inrichten..’
Wat vindt u dat studenten zelf moeten doen?
‘Ik hoop dat studenten druk gaan uitoefenen op de GGD, de huisartsen en de universiteit of hogeschool om een oplossing te bieden. Al is het niet hun verantwoordelijkheid, ze kunnen wel meehelpen om slimme oplossingen te verzinnen. Dat heeft meer zin dan wachten tot de overheid een keer iets doet. We kunnen de uitbraak niet zijn gang laten gaan omdat iemand anders het moet oplossen. Als we wat menskracht en geld verzamelen kunnen we experimenteren, kijken wat werkt en dat verder opschalen.’