Lang werden preppers weggezet als paranoïde doemdenkers. Maar nu de NAVO openlijk waarschuwt voor oorlog, lijken hun voorzorgsmaatregelen opeens zo gek nog niet. Hoe kunnen studenten voorbereid zijn zonder te overdrijven?
‘We zijn niet in oorlog, maar we hebben ook zeker geen vrede’, verkondigde Mark Rutte, secretaris-generaal van de de NAVO, onlangs bij een veiligheidsbijeenkomst in Brussel. Betekent deze alarmerende taal dat het moment aangebroken is om ons niet alleen mentaal, maar ook praktisch, voor te bereiden op een mogelijke oorlog? Een kleine groep burgers heeft die waarschuwing al ter harte genomen en slaat massaal noodvoorraden in, van ingeblikt voedsel tot waterfilters. Deze ‘preppers’ vormen een heuse subcultuur, waarin ze elkaar online ontmoeten via blogs en forums om preptips en overtuigingen te delen. Dat de beschaving overmorgen ophoudt te bestaan wordt hier niet uitgesloten. Uit quotes als ‘Het is geen paranoia als ze je écht willen pakken’, maar ook ‘Preppen gaat niet over angst, het gaat over verantwoordelijk en zelfredzaam zijn’ wordt duidelijk dat Preppen niet slechts een noodpakket samenstellen is; het is een levensstijl. De actualiteit heeft laten zien dat deze excentrieke club doemdenkers wellicht wel een vooruitziende blik heeft gehad, want steeds meer mensen volgen hun voorbeeld. Als er één groep is die gewend is te overleven op een minimaal rantsoen, dan zijn het wel studenten. Wordt het hoog tijd dat elke student ook een noodpakketje aan gaat leggen?
Als angst de kassa laat rinkelen
Preppen is geen randverschijnsel meer, maar booming business. ANS sprak twee eigenaren van ‘prepshops’, en zowel in Nijmegen als in Utrecht zien ze hun verkoop door het dak schieten sinds de speeches van Rutte. Mensen uit alle lagen van de samenleving grijpen naar Survival gear. Elke keer dat de media er aandacht aan besteedt, is dit in de winkel te merken. De Utrechtse eigenaar van prepshop.nl heeft hier gemengde gevoelens over. ‘Het is nieuwscontent dat goed gelezen wordt omdat het gedijt op angstgevoelens. Dat is niet per se wat we als winkel willen, maar wel wat er nu gebeurt’, zegt hij. Op de vraag of winkels in deze branche die angst bewust uitbuiten, reageert hij aarzelend: ‘Als je het heel rustig en gemoedelijk brengt, dan voelen mensen de urgentie niet. Als de overheid ertoe aanspoort, zal het wel moeten.’ Toch probeert hij zijn klanten vooral gerust te stellen. ‘Het is als een soort verzekering’, betoogt hij. Die sluit je niet af uit angst, maar omdat het verstandig is. Zijn nuchtere kijk komt ook terug in zijn ietwat verrassende advies aan studenten: ‘Om je voor te bereiden hoef je zeker niet bij ons te zijn. Met een warme deken en een simpel treetje ingeblikte groenten ben je al goed op weg. Dat is lang houdbaar en zelfs zonder koken eetbaar’, benadrukt hij.
Hybride oorlog
In hoeverre is het realistisch dat het preppakket daadwerkelijk gebruikt zal worden? Hoogleraar internationale betrekkingen aan de Radboud Universiteit Bertjan Verbeek wuift de zorgen en acties van de preppers zeker niet weg. Russische tanks zullen dan niet op afzienbare termijn de Nederlandse grens over komen, waakzaamheid is toch geboden. De manier waarop conflicten worden uitgevochten is namelijk veranderd. Het kernbegrip hierbij is ‘hybride oorlogvoering’: in een steeds digitaler leven schuilt volgens Verbeek een nieuwe kwetsbaarheid. ‘Bepaalde spelers in de internationale politiek kunnen als doel hebben om kwetsbare digitale systemen te raken, om daarmee militaire doelen te bereiken of het moraal te verzwakken.’ Stel je voor: je pinpas werkt niet meer, je telefoon heeft geen bereik en het internet ligt plat. Geen bommen, maar een onzichtbare aanval die het dagelijks leven lam legt.
Noodschappenlijstje
Daarom is het volgens Verbeek heel verstandig om contant geld en een zaklamp in huis te hebben, als analoge back-up. Als je je geïnspireerd voelt, heeft ook de overheid richtlijnen voor een complete noodkit, die minimaal 48 uur moet voorzien in de basisbehoeften. Schoon drinkwater is daarbij essentieel: reken op zo’n drie liter per persoon per dag. Daarnaast zijn een zaklamp of kaarsen, belangrijke documenten, reservesleutels en een fluitje om hulpdiensten op je aanwezigheid te attenderen, onmisbaar.
Moeten alle studenten gaan Preppen? Denk in ieder geval na over wat jij kan doen om weerbaarder te zijn. Paniek of paranoia zijn nooit geboden, gepaste paraatheid wél. Al gaat het niet altijd om leven of dood: het idee dat je bij een stroomstoring niet in het donker zit en nog steeds een warme maaltijd kunt eten, is geruststellend. Of je nu een doorgewinterde prepper bent of gewoon graag voorbereid bent op het onverwachte—een paar biljetten, waterflesjes en een zaklamp in huis kunnen geen kwaad. Dus als je de volgende keer weer je instant noodles en diepvriespizza gaat halen, haal er dan een paar blikken bonen bij. Uiteindelijk is dat goedkoper dan spijt.