Het Open Science Fund van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) kent aan 26 projecten een subsidie van maximaal 50.000 euro toe. Deze subsidie gaat onder andere naar twee projecten van wetenschappers verbonden aan de Radboud Universiteit (RU). Dit zijn Wilco Verberk, Associate Professor in Animal Ecology en Physiology en Rogier Kievit, professor Developmental Neuroscience.
Verberk legt uit dat het NWO Open Science Fund een programma is vanuit de NWO om wetenschap toegankelijker te maken. Projecten die hieraan bijdragen, konden subsidie aanvragen. Wat open science precies inhoudt, vertelt Kievit: ‘Dit is een verzamelnaam voor allerlei initiatieven die te maken hebben met het transparanter en rigoureuzer maken van de wetenschap en het openlijk delen van publicaties, zodat iedereen ze kan lezen.’
Het belang van open science
Verberk stelt dat er op dit moment nog veel obstakels zijn in het (her)gebruik van data. ‘Iets wat tegenwoordig vaak gebeurt, is dat je een artikel publiceert en de data weergeeft in grafieken. Oorspronkelijke files zijn niet altijd beschikbaar. Dat is een barrière om data te kunnen hergebruiken.’ Het is volgens hem zonde dat er zoveel data wordt gegenereerd en dat dit vervolgens voor slechts een onderzoek wordt gebruikt. Door het beschikbaar stellen van alle data, kunnen er makkelijker grootschalige verbanden worden ontdekt.
Kievit stelt daarnaast dat de data die op dit moment beschikbaar is, niet altijd even betrouwbaar is. ‘Een deel van de bevindingen waar we vanuit dachten te kunnen gaan, bleek lang niet altijd even goed reproduceer te zijn. We willen zekerder kunnen zijn van de bevindingen waar we onze conclusies en soms zelfs beleid op baseren.’ Een belangrijke stap is de ruwe data visualiseren, en idealiter delen.
De kijk van beide wetenschappers op het belang van open science heeft geleid tot twee verschillende projecten om de toegankelijkheid van data te vergroten. Deze projecten hebben hiervoor subsidie gekregen van NWO Open Science Fund.
Een database zonder doel
Het project van Verberk bestaat uit een database zonder duidelijk doel. ‘De meeste databases worden gemaakt met een heel specifiek doel in gedachten. Dat is leuk, maar het probleem is dat heel veel metadata dan niet wordt meegenomen.’ Hij legt uit dat een wetenschapper bijvoorbeeld onderzoek kan doen naar het effect van de grootte van een dier op de hoeveelheid zuurstof dat dit dier nodig heeft. Om deze informatie te achterhalen, moet de wetenschapper dan literatuur doorspitten op grootte en zuurstof. Mocht een andere wetenschapper ook in dit onderwerp zijn geïnteresseerd, maar daarnaast ook nog de verschillen in temperatuur willen onderzoeken, moet hij opnieuw precies dezelfde literatuur gaan bestuderen. Daarom bedacht Verberk een database: ‘Wat wij voorstellen is het ontsluiten van alle metadata. We maken een soort tool waarmee iedereen zijn eigen vragen kan beantwoorden. Er is dus geen vooropgesteld doel waarvoor we de database opstellen, dat is aan de onderzoeker zelf om te bedenken.’
De cijfers achter de staafdiagram
Ook het project van Kievit gaat over het toegankelijker maken van data, maar hij heeft een hele andere insteek dan Verberk: ‘Wij hebben een manier voorgesteld waarmee je zowel kunt zien wat het gemiddelde is, zoals in een staafdiagram, maar waarin ook de ruwe data nog altijd is te vinden.’ Deze ruwe data is van belang omdat de staafdiagram alleen iets over gemiddeldes zegt. Kievit noemt als voorbeeld een staafdiagram van een gemiddelde lengte van 1.76 meter onder een groep studenten. ‘Zo’n diagram zegt dan niets over de hoeveelheid studenten die in dit gemiddelde zijn meegenomen, of er grote verschillen tussen de lengtes van studenten zaten en of er niet per ongeluk meetfouten het gemiddelde zijn binnengeslopen.’ Met de beurs wil de professor het softwarepakket verder uitbreiden en workshops datavisualisatie organiseren.