Beeld: filmbeeld
De autobiografische documentaire Becoming geeft een bescheiden kijk in het leven post-Witte Huis van Michelle Obama, voormalig First Lady van de Verenigde Staten. De film is geen goudmijn aan onthullende informatie, maar herinnert de kijker wel waarom Michelle Obama voor jong en oud een ware inspiratiebron kan zijn.
Obama bracht in 2018 haar memoires Becoming uit, dat al snel uitgroeide tot een wereldwijde bestseller. Om nog wat langer te genieten van dat succes plakte ze er later dat jaar een grootse boektour langs 34 Amerikaanse steden achteraan. Als kers op de taart zijn de beelden hiervan nu te zien in een Netflix-documentaire. In een klein anderhalf uur is te zien hoe Obama naar steden, scholen en arena’s reist om over haar boek en leven te praten en signeersessies te doen. Deze feel good documentaire is perfect voor iedereen die Obama gemist heeft en behoefte heeft aan een inspirerend levensverhaal. Wie gek wordt van de huidige bewoners van het Witte Huis zal dit weerzien van kalmte en welbespraaktheid ook zeker waarderen.
Regisseur Nadia Hallgren heeft voor haar documentaire niet voor één specifieke richting gekozen, aangezien Becoming buiten de boektour ook intiemere momenten achter de schermen laat zien. De documentaire is netjes in elkaar gemonteerd met zowel nieuw exclusief beeldmateriaal als een grote hoeveelheid archiefbeelden, voice-overs en een paar testimonials. Daarnaast worden Obama’s familie, beveiligingshoofd, stylist en stafchef kort aan het woord gelaten om hun persoonlijke verhalen over Obama te delen. Wie had gehoopt op schokkende onthullingen of schandalen zal teleurgesteld worden: deze autobiografische documentaire houdt het veilig en is weloverwogen samengesteld met biografische verhalen, oude foto’s uit haar jeugd, archiefbeelden van haar tijd in het Witte Huis en motiverende boodschappen.
‘Deze aversie jegens kritiek uit zich in een documentaire die het redelijk veilig speelt.’
Zware jaren
Eén ding is duidelijk: met de weldoordachte constructie van deze documentaire wil Obama bepalen wie ze is, voordat anderen dat voor haar doen. Dit lijkt het gevolg van haar tijd als First Lady, wat ze beschouwt als een zware en vermoeiende periode. Door de grote hoeveelheid kritiek die ze over zich heen kreeg, moest ze voor haar gevoel altijd perfect zijn. Als eerste zwarte gezin in het Witte Huis waren de Obama’s het doelwit van een enorme hoeveelheid racisme. Amerikaanse media schilderden hen zelfs af als terroristen. Op het podium van een volle arena vertelt ze aan haar publiek hoe opgelucht ze zich voelde na haar afscheid van het Witte Huis in 2017. Toen ze na de inauguratie van Donald Trump met haar man in de helikopter stapte, heeft ze tijdens de vlucht maar liefst dertig minuten aan een stuk door gehuild. Dit was omdat de zware verplichtingen als First Lady eindelijk voorbij waren. Ze vertelt dat de harde kritieken door de jaren heen haar gedrag enorm hebben beïnvloed. Bijna alles wat ze zei als First Lady kwam uit een script en ze werd zich ervan bewust dat verkeerd gekozen woorden voor wereldwijde controverse kunnen zorgen.
Deze aversie jegens kritiek uit zich in een documentaire die het redelijk veilig speelt. De door de Obama’s zelf geproduceerde documentaire voelt op veel momenten geregisseerd en daardoor lichtelijk nep aan. Ook lijkt het nieuwe invalshoeken uit de weg te gaan. Becoming lijkt je een blik in Obama’s leven te geven, maar daadwerkelijk onthullend is het niet. Hoewel de cameracrew vrij onzichtbaar lijkt voor de mensen in beeld, voelen sommige momenten toch een beetje vooropgezet. Zo gaat Obama tussen alle drukte van de boektour door samen met haar moeder Marian naar het huis van haar broer Craig in Chicago, waar ze herinneringen uit hun jeugd ophalen en oude fotoalbums bekijken. Het feit dat ze dit voor het eerst sinds de dood van hun vader in 1991 doen roept de vraag op of ze dit ook gedaan hadden als er geen cameraploeg aanwezig zou zijn geweest. Dit doet enigszins afbreuk aan het gevoel dat je echt iets persoonlijks van de voormalig First Lady te zien krijgt. De komische interactie tussen de drie voelt echter wel oprecht om naar te kijken. Een voorbeeld hiervan is wanneer moeder Marian er maar niet over uit kan hoe goed de wijnvoorraad van lievelingetje Craig is. ‘Ik heb ook wijn’, reageert Michelle, waarop Craig lacht: ‘Ik heb speciale wijn, Michelle heeft alleen maar wijn uit het Witte Huis.’
‘Wie op zoek is naar vochtige oogjes bij Obama kan snel opgeven.’
Kringgesprekken en fluwelen handschoentjes
In de gehele documentaire valt het op hoe Obama de wat zwaardere onderwerpen te lijf gaat met wijze en motiverende woorden en boodschappen. Deze deelt ze tijdens intieme kringgesprekken die ze met groepjes jongeren voert en maken Becoming het kijken waard. Het zijn zulke momenten waarop de kijker het dichtstbij Obama komt en er kleine scheurtjes verschijnen in het schild dat ze om zich heen heeft gevormd. Wie op zoek is naar vochtige oogjes bij Obama kan echter snel opgeven: ze houdt het strak en professioneel. In de kringgesprekken durft ze zich op deze manier te wagen aan onderwerpen zoals racisme en ongelijkheid. Wanneer een student haar vraagt hoe je als Afro-Amerikaanse vrouw moet omgaan met het feit dat je je onzichtbaar voelt in de maatschappij, antwoordt Obama: ‘We kunnen niet wachten tot er gelijkheid is in de wereld voor we ons gezien gaan voelen… Je moet in jezelf een manier vinden om gezien te worden, gehoord te worden, je stem te gebruiken.’ Zulke uitspraken geven de documentaire een extra laagje van hoop en inspiratie. Ook tonen ze precies aan waarom Obama door velen als een krachtig spreker wordt beschouwd.
Dit is mooi maar tegelijkertijd ook jammer, omdat de kijker door dit soort gepolijste antwoorden op afstand wordt gehouden. De kracht van Obama zit echter wel in haar woorden. Ze neemt liever de positieve en beschaafde route, terwijl het ook makkelijk ordinair en negatief kan. Becoming sluit zo precies aan op haar beroemde uitspraak: ‘When they go low, we go high.’ De documentaire oogt hierdoor wel alsof het met fluwelen handschoentjes in elkaar is gezet. Aangezien Obama zich als producent zelf heeft gemengd in het maken van deze documentaire, rijst de vraag of het geheel er anders uit had gezien als er meer journalistieke onafhankelijkheid was. Het is echter wel fascinerend om te zien waar Michelle Obama en haar team zelf de focus willen leggen als ze zichzelf presenteert aan de buitenwereld. Dit kun je haar ook niet geheel kwalijk nemen. Ze mag dan geen First Lady meer zijn, de schijnwerpers zullen voorlopig op haar gericht blijven.
Voor fans zal deze documentaire een prettig weerzien van de voormalig First Lady zijn. Anderen zullen het wellicht uitstekende zelfpromotie noemen, die net iets te snel de gevoelige gedeeltes voorbij gaat. Ondanks alles is Becoming een mooie aanvulling op Obama’s memoires en werkt het uitstekend als een opbeurende en inspirerende autobiografie.