Home CultuurANS kijkt ANS kijkt: It Must Be Heaven (2019) ★★★

ANS kijkt: It Must Be Heaven (2019) ★★★

door Julia Meilink

Beeld: filmbeeld

Aan een tafel zit Elia Suleiman met gefronste wenkbrauwen tegenover een Fransman. ‘Over het algemeen ondersteunen we veel Palestijnse films, maar deze vinden we helaas niet Palestijns genoeg. Ik moet u dus teleurstellen.’

Zonder een woord te reppen, staat hoofdpersoon die tevens de regisseur en producer van deze film is, op na het commentaar. Hoogstwaarschijnlijk gaat het over de film It Must Be Heaven (2019) die de bioscoopbezoekers nu zelf al aan het kijken zijn. Dat Suleiman met een verbaasde blik kijkt, is niet vreemd. De regisseur staat er namelijk om bekend films te maken die zich (gedeeltelijk) plaatsvinden in Palestijnse gebieden. Zo ook It Must Be Heaven, die door Palestina is ingezonden als beste buitenlandse film .

De stilzwijgende spectator
Een reeks fragmenten opent de 102 minuten lang durende film die het leven van de hoofdpersoon volgt. Al gauw blijkt dat deze figuur liever de spectator uithangt dan een actiefiguur in een verhaal met probleem en oplossing. De scènes beginnen dan ook steevast met een cinematografisch beeld in het perspectief van Suleiman. Deze blijkt zich maar moeilijk in ‘normale’ situaties te bevinden en kijkt door de film heen continu gebiologeerd naar de frappante mensen om hem heen. Nooit maakt hij daadwerkelijk deel uit van het verhaal of is hij daarin een onmisbare schakel.

Zodoende laat de Palestijn niet alleen de schoonheid van de streek en inwoners zien, maar ook zijn eigen opmerkelijke wereldbeeld. In het schijnbaar uitgestorven gebied gaan de bewoners op al te curieuze wijze met elkaar om. Ze spreken weinig met elkaar en accepteren veel. De kijker vraagt zich al gauw bij de geïsoleerde personen en hun acties af of er sprake van werkelijkheid of waan is. Wanneer Suleiman zijn koffers pakt en vertrekt naar Parijs, blijken met name beeldvorming en het uitvergroten van stereotypes motief. Toch kan het alvast worden verklapt dat de verschillende fragmenten en situaties nogal van de hak-op-de-tak verlopen en het voor de interpreterende kijker nogal lastig kan zijn de grote gelaagdheid van de film bij te houden.


Het kameelkleurige hoedje
Waar het geheel misschien wat tegenvalt, sieren de gereserveerdheid en weinige behoefte om deel uit te maken van het verhaal zowel de regisseur en hoofdpersoon, maar ook de verschillende losse scènes. De levendige wijze waarop de figuranten zich voortbewegen, wordt sterk gecontrasteerd met de kalmte van Suleiman zelf. Op een terrasje zit de hoofdpersoon eenmaal aangekomen in Parijs toch met zichtbaar bewogen emotie op zijn gezicht mensen te kijken. Terwijl Feeling Good van Nina Simone pontificaal door de bioscoopzaal galmt, vertoont de projector op het grote scherm close-ups van prachtige Franse vrouwen met lange benen die in slow motion voorbij komen.

De regisseur speelt een spel met de tijd.


Het lied eindigt en Suleiman zit plots niet meer op het pittoreske terras, maar staat op een balkon aan zijn Parijse appartement. In het gebouw aan de overzijde staat een scherm waarop een modeshow wordt vertoond. Was er nu sprake van een dagdroom van de hoofdpersoon of een plotselinge sprong naar een volgend fragment? De regisseur speelt een spel met de tijd.

Even later heeft Suleiman zijn kameelkleurige hoedje weer opgezet en werpt hij nog eens een frisse blik op de bizarre westerse wereld. Hij bevindt zich plots in gigastad New York City, in de nog veel grotere Verenigde Staten. In een supermarkt draagt iedere burger, op de hoofdpersoon na, een wapen. Niet alleen worden dergelijke zaken uitvergroot, andere worden ook weggelaten. Zo zijn de straten van de steden, net zoals die van Nazareth, vaak verlaten op een bijzondere passant na. Scènes in het buitenland lijken door het isolement en qua situatie soms verdacht veel op de fragmenten in het thuisland. Dit situaties gaan echter niet bepaald naadloos in elkaar over, wat het lastig maakt om er meer achter te zoeken dan dat de hoofdpersoon continu wordt achtervolgd door zijn Palestijnse achtergrond.

This must be heaven?
Terug naar ongeveer de helft van de film. Tijdens dit gedeelte hijst een van de bezoekers in de bioscoop zichzelf uit de luie stoel en vertrekt zonder terug te komen. Zo’n vijf mensen blijven over. Je kunt je inderdaad afvragen of het bezoeken van de abstracte film de moeite wel waard is. Hoewel het idee van een verwonderde maar stilzwijgende spectator innoverend is, kan het verloop en de opbouw van het verhaal niet per se optimaal of intrigerend worden genoemd. Ja, de film bevat tal van intrigerende situatieschetsen, maar toch worden deze af en toe afgewisseld met beelden die menig bezoeker de pet te boven gaan. De enige hint die hun misschien nog wordt gegeven, is een opgeheven wenkbrauw waaruit verontwaardiging over de buitenwereld van de hoofdpersoon blijkt.

Daarnaast maakt het gebruik van zowel Amerika als Frankrijk als locatie naast Nazareth het verwarrend om vast te stellen waar de regisseur het nu daadwerkelijk over wil hebben. Op de manier waarop Amerika en Frankrijk nu de meeste aandacht krijgen, komen alleen de westerse landen als frappant en opmerkelijk uit de verf. Dit terwijl het duidelijk is dat de regisseur ook echt een boodschap over wil brengen over zijn thuisland. De zaken worden door Suleiman niet voldoende tegenover elkaar geplaatst, hoewel daar wel potentie toe was. De eeuwenlange onwetendheid en verwarring over wat de hemel nu precies is, wordt zodoende wederom bevestigd.

It must be heaven draait momenteel bij filmhuis LUX

Laat een reactie achter

Gerelateerde artikelen