Recent verscheen Annihilation op Netflix, een sciencefiction horrorfilm die het verhaal vertelt van bioloog Lena. Ze betreedt een wereld waarin alles wat ze heeft geleerd over flora en fauna op wankele benen komt te staan. Regisseur Alex Garland baseerde de film op Jeff VanderMeers gelijknamige boek. De film was bedoeld voor het grote scherm, maar na een beperkte bioscooprelease in Canada, China en de Verenigde Staten leidden de tegenvallende resultaten toch tot een dealtje met Netflix. Jammer, want een werkje van dit kaliber verdient zonder twijfel een Ultra IMAX 3000 3D Deluxe behandeling.
Tekst: Max Wolf
Bestemming onbekend
Kane (Oscar Iscaar), de echtgenoot van Lena (Natalie Portman), keert een jaar na zijn vermissing van een geheime missie zonder aankondiging terug naar huis. Hij weet bijna niets meer van het afgelopen jaar en stort binnen enkele minuten na thuiskomst in. Wanneer Lena en hij onderweg zijn naar het ziekenhuis wordt de ambulance onderschept door een groep geheime soldaten die hen meenemen naar Area X, een militaire basis. Dit gebied bevindt zich in de buurt van ‘The Shimmer‘, een groeiend elektromagnetisch veld dat alles opslokt in zijn pad. Lena krijgt te horen dat haar man op expeditie is geweest in The Shimmer in een poging de origine en effecten ervan op het opgeslokte gebied te achterhalen. Hij blijkt de enige van talloze expeditieleden te zijn die de tocht heen en terug overleefde. Kane raakt in een coma waardoor Lena alsmaar nieuwsgieriger wordt naar The Shimmer. Ze is ontzettend nieuwsgierig en wil weten wat haar echtgenoot heeft meegemaakt. Hierdoor besluit ze mee te gaan met de volgende expeditie. Samen met vier andere vrouwen gaat ze op een zelfmoordmissie waarin ze hoopt antwoorden te vinden die haar man kunnen redden.
Oprechte angst
Hoe dichter het expeditieteam bij de oorsprong komt, hoe vreemder de omgeving wordt. Met name de flora en fauna blijken meer aangetast te zijn met elke stap die het team zet. Het is dan ook de kracht van deze film om oprecht eng te zijn zonder in elke scène een jumpscare in te bouwen. Angstaanjagend zijn zonder je daarvoor hartaanvallen te hoeven bezorgen is voor weinig horrorfilms weggelegd. Alex Garland bereikt dat effect echter met gemak. De combinatie van kunstzinnige visuals, buitenaards klinkende muziek en de setting in een droomwereld (die tegelijk een nachtmerrie is) geven de film een sfeer die je zonder twijfel peentjes laat zweten.
Diepere vraag
Hoe dieper het expeditieteam komt, hoe meer de wetenschappelijke leden van het groepje erachter lijken te komen wat The Shimmer doet met de individuen die het betreden. Vormgegeven als een vloeiende substantie van magistraal gebroken wit licht lijkt The Shimmer het DNA van al het levende wat het betreedt in een blender te gooien. Zo zien teamleden hun vingerafdrukken veranderen, lijken planten menselijke vormen aan te nemen en vice versa. Het verklaart de mate waarin vorige expedities vermoedelijk hun toerekeningsvatbaarheid verloren om vervolgens nooit meer terug te keren.
Deze verklaring opent niet alleen een deur voor de filmmakers om hun fantasie op de vrije loop te laten, maar het stelt ook een diepere vraag. Teamleden worden stukje bij beetje anders, zowel fysiek als mentaal. In het begin van te film is al te zien dat Lena de expeditie overleeft, ze wordt immers in een van de allereerste shots ondervraagd over alle gebeurtenissen die tijdens haar tocht hebben plaatsgevonden. Toch zie je per scène dat ze een stuk anders uit The Shimmer gekomen is. Het is alsof het verhaal je hiermee bijna toejuicht om in een existentiële crisis te belanden wanneer Lena niet meer volmondig kan zeggen dat ze daadwerkelijk Lena is. Aan welke eigenschappen en kenmerken ontleen je je identiteit als alles constant verandert? Als kijker houdt de film je door deze vraag nog langdurig in zijn greep.
Desalniettemin is het makkelijk om Annihilation te ervaren als vaag en onbegrijpelijk als je niet je concentratie erbij houdt. Wellicht dat dat heeft geleid tot de tegenvallende bioscoopbezoeken in de Verenigde Staten, Canada en China. Toch is de film een verademing voor liefhebbers van het sci-fi horrorgenre omdat het zonder goedkope trucjes eng is. Complexer staat niet gelijk aan beter, maar Alex Garland en Natalie Portman kunnen nog weleens het tegenbewijs zijn voor dat statement.
