Op een dubbelzinnige manier zijn veel Nederlanders Amerikanofiel: vaak veroordelen we hun internationale machtsvertoon, fastfood en bijkomende dikheid. Tegelijkertijd wekken de Verenigde Staten ook onze interesse, een beetje ontzag en misschien zelfs compassie. Gedeeltelijk verklaart dat de ietwat obsessieve liefde van sommigen voor House of Cards en alle inbegrepen sluwheden. Gek genoeg blijft het relatief stil rond Turn: Washington’s Spies, een serie die laat zien dat de nationale geboorte van de Amerikanen eveneens gepaard ging met heimelijke plannen smeden. Zodoende wordt bewezen dat we in een serie best zonder de snelheid van mobiele telefoons en kogelwerende auto’s kunnen. Bootjes in een vroeg-moderne, maritieme samenleving, rudimentaire vuurwapens en koloniaal ‘klootjesvolk’ zijn even goed in staat een intrigerend drama neer te zetten, zo niet beter: de primitieve setting maakt dat Turn rauw aandoet, hetgeen goed samenvalt met de echtheid van de hoog oplopende emoties.
De beste oorlog is een verre oorlog
Setauket, op Long Island bij New York, vormt de achtergrond van Turn. In de gedachtes van de dorpelingen van dit plaatsje lijkt de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog aanvankelijk een tweederangs plaats te hebben. Hoogstens hebben sommigen stille sympathieën voor ofwel de rebellen, ofwel de Britse koning. Anderen proberen de vrede te bewaren, terwijl boer Abraham Woodhull (Jamie Bell) vooral denkt aan zijn slaoogst: met de opbrengst daarvan zal zijn familie schulden afbetalen en de winter moeten overleven. Naarmate het eerste seizoen vordert, zal blijken dat eventuele honger plaatsmaakt voor veel dreigender gevaar.
Langzaam, iets te langzaam, maar zeker komen Abraham, zijn familie, jeugdvrienden en buren in conflict met het koninklijk gezag, en met name ook met elkaar: veelal buiten hun schuld om. Zijn vader Richard (Kevin McNally) en vrouw Mary (Meegan Warner) zijn loyalist genoeg om de Britse aanwezigheid te gedogen. Van lieverlee blijkt Richard zelfs vrienden te worden met de plaatselijke commandant Edmund Hewlett (Burn Gorman). Beide heren en de dame zijn eigenlijk hele lieve mensen, wat het voor de kijker moeilijk maakt om kant te kiezen – net als voor veel personages. Wat politiek of ethisch gezien het juiste is om te doen, en of dat niet je eigen leven of dat van je naasten in gevaar brengt, zijn vraagstukken waarop Abraham daadwerkelijk een oplossing moet vinden. Door illegaal te handelen met de patriotten, slaat Abraham toch nog een slaatje uit zijn oogst. Echter legt jeugdvriend Ben Tallmadge (Seth Numridge) zo opnieuw contact met hem en probeert van hem een patriot te maken.
Tussen vriend en vijand
Ondanks het zeer amiabel vertolkte hoofd van Britse inlichtingen, John André (JJ Feild), komen zij die loyaal zijn aan de koning er slechter van af dan de patriotten. Vooral John Simcoe (Samuel Roukin), die een ongemakkelijk eng stemmetje heeft, wordt neergezet als van nature kwaadaardig. Een even psychopathisch, Amerikaans equivalent is er helaas niet: ‘slechte’ beslissingen die patriotten als Anna Strong (Heather Lind) en Caleb Brewster (Daniel Henshall) nemen, zijn respectievelijk uit liefde voor een ander, of nodig voor de goede zaak. Als loopjongen voor Washington, doet Caleb zich bijvoorbeeld voor als loyalist. In die hoedanigheid steekt hij een schuur in brand, om neutrale mensen te overtuigen van de slechtheid van de Britten.
Tussen het spioneren, samenzweren en ruziën door, worden jeugdvrienden Abraham, Ben, Anna en Caleb voorgesteld als van een ietwat lage sociale achtergrond: Abraham en Anna moeten hard werken om financieel het hoofd boven water te houden, terwijl ze allevier spreken met een accent dat neigt naar Iers. In tegenstelling tot de meeste loyalisten krijgen de vrienden zodoende een volks karakter. ‘Normal people on the ground’ zijn de woorden die producent Craig Silverstein zelf gebruikt. Tegelijkertijd heeft Abraham kennelijk genoeg middelen om een klein aantal slaven te hebben. Daarnaast is Richard Woodhull de lokale magistraat, terwijl zowel Abraham als Ben de kans hebben gekregen om hoger onderwijs te genieten. Op die manier wordt de illusie gewekt dat de vrienden Jantjes Modaal zijn, terwijl ze ook eigenschappen vertonen van de middenklasse. De serie worstelt met enerzijds de wil om de revolutie te tonen als een breedgedragen beweging, en anderzijds met de historische werkelijkheid: de echte Abraham had al voordat de oorlog begon hooggeplaatste contacten, en zelf zelfs een leidende rol vervuld.
Dit maakt onze ‘helden’ verre van perfect: hun beslissingen zijn soms dubieus, en hun voorkomens inconsistent. Toch, door ze volks te laten lijken, krijg je een idee van de manier waarop de meeste van ons een oorlog zou ervaren. Al met al heelt Turn een wond die de film The Patriot achterliet. Daarin worden de Britten louter afgebeeld als ietwat dommig op z’n best, en als SS light op z’n ergst. De ambiguïteit van de Amerikaanse onafhankelijkheidsstrijd krijgt zo een enigszins rechtmatige plek in film- en serieland.
Een menselijke oorlog
De personages van House of Cards zijn bovenal machtswellusteling, terwijl ze maar zo nu en dan een spasme in de richting van ethiek of oprechte emoties vertonen. Het gros van de populatie in Turn komt veel gevoeliger en emotioneler over. Door de kwetsbare karakters en posities van veel personages wordt de serie spannender en het verhaal menselijker, zeker als we het vergelijken met dat van hun fictieve nazaten zoals het echtpaar Underwood.
Begrijp het niet verkeerd. House of Cards kijkt best lekker weg. Maar ook al speelt Turn zich af in een tijd die ons vreemd is, de serie vertelt hoe ingewikkeld de meeste van ons politieke conflicten zouden ervaren: niet dat we allemaal spionnen zijn, maar waarschijnlijk willen we allemaal aan de goede (oftewel de winnende) kant staan als de kruitdampen optrekken. Als je graag kijkt naar hoe ‘doorsnee’ mensen een haast onmogelijke strijd toch moeten winnen, geef dan Turn een kans. De aanvankelijke traagheid, inconsistenties en lichte, politieke gekleurdheid leggen het af tegen wat de serie wel biedt: gevoelige huis-tuin-en-keuken spionnen die tegelijkertijd proberen een onafhankelijkheidsoorlog te overleven, voor het goede te vechten en vrienden te behouden.