Afgelopen maand verscheen de verhalenbundel ´De ogen van Fadil´, geschreven en samengesteld door Mohammed Benzakour. Eerder lagen het met de E. du Perronprijs bekroonde werk ‘Yemma’ en het Marokkaans spreekwoordenboek ‘Tien op een ezel’ van Benzakour al in de boekhandel. Nu heeft hij wederom een nieuwe vorm gekozen, namelijk de verhalenbundel.
In De ogen van Fadil krijgt de lezer te maken met korte verhalen die zich vrijwel allemaal in Marokko af lijken te spelen, hoewel de locatie en tijd vaak ook in het midden worden gelaten. Het tijdloze karakter, de geheimzinnigheid van de thematiek en de beschrijvende pen van de auteur vormen samen een stilistische air die al gauw onmiskenbaar doet denken aan de oosterse sprookjes. Benzakour beheerst het genre goed: de zinnen dwarrelen en vloeien, maar houden wel de simpliciteit die noodzakelijk zijn om het mysterieuze te ondersteunen.
Een piek in de bergen
Sprookjes, fabels en oosterse taferelen neigen wel snel tot het stereotypische, zo bewijst Benzakour met zijn laatste uitgave. We kennen de duizend-en-een-nachtverhaaltjes en hebben een sterk gevoel ontwikkeld voor het vinden van een moraal in een verhaal. Vaak zit Benzakour zo dicht op de oude vorm, dat er van vernieuwing nauwelijks sprake is. Af en toe weet Benzakour de aandacht te trekken met verhalen als ‘De meloenenkoning’ waarin de balans tussen lengte en diepgang van het verhaal ideaal is. Dit is heel anders dan bijvoorbeeld het verhaal Zoubida Bogart, waarin zo veel wordt verteld, dat er haast een hele roman over zou kunnen worden geschreven.
Je vraagt je haast af hoe origineel zo’n verhaal is.
Een dal in de vallei
Er zijn ook hoofdstukken waar na de eerste pagina al duidelijk wordt hoe het zal verlopen. Zo is ‘De ezel en de puntmutsgeest’ duidelijk naar analogie van De Japanse Steenhouwer. Helaas is dit niet erg innovatief gedaan. De karakters zijn slechts verwisseld voor andere dieren en in het verloop zijn minuscule wijzigingen gemaakt. Ook in titelverhaal ‘De ogen van Fadil’ ligt een verwijzing naar het verhaal van Narcissus uit de Griekse mythologie er wel erg dik op. Zo dik, dat je je haast afvraagt hoe origineel zo’n verhaal is. Naast deze verwijzing, wordt de navolging slechts aangevuld met een simpel en stereotiep verhaal over een rokkenjager. Niet echt om naar huis te schrijven.
De bundel kent dus pieken en dalen en komt zeker niet helemaal lekker uit de verf. Wat meer diepgang en vernieuwing zou geen overbodige luxe zijn. Los daarvan is het wel degelijk een goed samengesteld geheel. Op een paar uitzonderingen na past de inhoud van de afzonderlijke hoofdstukken goed onder een titel. De gemene deler mag er dus zijn, de noemer blijft nog wat achter.
