Het is weer zover: Stephen King heeft een nieuwe roman, The Outsider. Boekenliefhebbers kunnen er na een halve eeuw nog altijd de klok op gelijk zetten dat King met minstens een nieuw boek per jaar verschijnt. King is tegenwoordig druk met het vullen van zijn sociale media met cynische opmerkingen over de Amerikaanse president en foto’s van zijn hond Molly, maar schrijft ondertussen stevig door. Minstens even bewonderenswaardig als Kings productiviteit is de kwaliteit van zijn boeken. Ook in The Outsider laat hij zien dat hij lezers nog altijd weet te overrompelen met wat op het eerste gezicht een vrij doorsnee verhaal lijkt te zijn.
Twee druppels water
Politiedetective Ralph Anderson lijkt een makkelijke klus te hebben aan het oplossen van de gruwelijke moord op de jonge Frank Peterson. Meerdere ooggetuigen, tientallen vingerafdrukken en het nodige DNA-bewijs lijken te bevestigen dat maar een iemand de dader kan zijn. Wanneer middelbare schooldocent en baseballcoach Terry Maitland wordt opgepakt, blijkt echter dat hij het niet kan hebben gedaan. Hij was op de bewuste dag heel ergens anders en ook hiervoor is onomstotelijk bewijs. Toch is iedereen ervan overtuigd dat Maitland het gedaan moet hebben. Al snel wordt echter duidelijk dat er sprake moet zijn van een dubbelganger en komt de hele zaak in een ander licht te staan. De situatie wordt nog vreemder wanneer Anderson een tweede zaak ontdekt die verrassende overeenkomsten vertoont.
Onverwachte wendingen
Opvallend genoeg speelt The Outsider zich voor de verandering eens niet af in Maine of ergens anders aan de oostkust van de Verenigde Staten. Toch vertoont het overduidelijk kenmerken van een typische Stephen King roman. Van de vlijmscherpe schrijfstijl tot de intertekstuele verwijzingen naar Edgar Allan Poe en Dracula. Het is zelfs zo kenmerkend dat het de eerste honderd pagina’s allemaal wat voorspelbaar aanvoelt. Het is namelijk weer een misdaadverhaal met bovennatuurlijke elementen, zoals in The Green Mile of The Shawshank Redemption. Gelukkig is King een meester in zijn vak en gooit hij het roer al snel radicaal om, waardoor de verwachtingen plotseling moeten worden bijgesteld.
Personages die niet zomaar aannemen dat er meer is tussen hemel en aarde, zijn vaak ver te zoeken in romans als deze. Daarom is ook de manier waarop King hoofdrolspeler Anderson laat worstelen met het feit dat het antwoord misschien bovennatuurlijk van aard is, een welkome afwisseling. Ook al levert dit vooral oppervlakkige filosofische beslommeringen op, het is fijn dat personages het voor de verandering eens een keer niet vanzelfsprekend vinden dat hun leven wordt bedreigd door monsters.
‘He could not believe in any explanation that transgressed the rules of the natural world, not just as a police detective, but as a man.’
Oude bekende
Een andere onverwachte keuze die King maakt, is zijn besluit om halverwege de roman een personage uit een eerder werk te herintroduceren. Aan de ene kant is het een feest van herkenning en een mooie gelegenheid om te zien hoe het een paar jaar later met Holly uit Mr. Mercedes (2014) gaat, maar het is niet zonder nadelen. Personages uit eerder werk terug laten komen voor een kleine gastrol gebeurt in principe wel vaker, maar het blijft hier niet bij een easter egg. Het personage speelt een cruciale rol in de tweede helft van het boek, wat vooral jammer is omdat het ten koste gaat van de karakters uit dit boek. Terwijl King de personages in het begin met zorg opbouwt en regelmatig van perspectief wisselt, moeten sommige van deze personages later plaats maken voor iemand van buiten het verhaal. Dit doet denken aan de filmindustrie, waar alles tegenwoordig draait om steeds groter wordende filmuniversums met tientallen aan elkaar gelinkte films. Op zichzelf staande films sukkelen steeds vaker achter een eindeloze rij vervolgen en spin-offs aan. Hetzelfde probleem ontstaat hier, want wat voor ingewijden misschien een leuke connectie is met de rest van Kings universum, zal voor nieuwe lezers eerder verwarrend overkomen.
The Outsider is een interessante combinatie van oud en nieuw. King maakt handig gebruik van de bekende schrijfformules, maar is niet bang nieuwe richtingen in te slaan. Het resultaat is een boek dat lekker weg leest en de lezer regelmatig naar het puntje van zijn stoel drijft met ijzingwekkende scènes. King is zijn kunsten duidelijk nog niet verleerd.