Voor wie goed luistert, biedt Radiohead een ontsnapping aan de eentonige werkelijkheid. Ook in hun nieuwe album A Moon Shaped Pool kun je eindeloos verdwalen.
Tekst: Tijs Sikma
Jezelf verliezen
Diegene die zich voor het eerst wegwijs maakt in het dissonante, onvoorspelbare landschap van Radiohead schrikt terug voor de vreemde klanken en onbegrijpelijke ritmes die deze in overvloed bevolken. De ijle stem van zanger Thom Yorke verontrust en beangstigt, maar toch blijf je het grillige muzikale pad volgen waarover deze voortzweeft. Zijn verwarde klaagzang lokt je steeds weer terug. Hij is een meelijwekkende Sirene van een andere wereld. Waar lijdt hij toe? Gestaag zet je de tocht voort. Je wil het onbekende weten.
Terug in de werkelijkheid blijft het geheimzinnige landschap door je hoofd spoken. Het fascineert je. Je wilt er naar teruggaan. Een hereniging met het pad is onvermijdelijk. Opnieuw maak je haar reis. En opnieuw. En opnieuw.
Een buitenaardse schoonheid
Tijdens je reizen door het landschap ontdek je dat in de vreemde klanken en onbegrijpelijk ritmes een buitenaardse schoonheid schuilt. Je merkt dat je er steeds vaker naar terugkeert en dat de wandelingen steeds langer duren. Want hoewel je steeds hetzelfde pad volgt, verdwaal je steeds meer. De tijd transformeert het pad. Hoe vaker je terugkomt, hoe meer het overwoekert raakt door raadsels. Hoe langer je de omgeving bestudeert, hoe meer je opgaat in de details en het reliëf waar zij rijk aan is:
Wilde elektronische wezentjes knetteren en kraken tussen lotusbloemen. Dreigende wolven loeren onder zacht maanlicht en rijen huizen staan verlaten in de verte. Vreemde vissen zwemmen in duizend kleuren. Monsterlijke gitaren ontvonken in donder en bliksem.
Het gehele landschap gaat echter altijd gebukt onder een deken van melancholie. Want steeds is daar weer de smartelijke stem van Yorke die voor je uit dwaalt. Hoe kan het dat in een prachtige omgeving als deze, zoveel verdriet meeklinkt? Heeft hij iets dierbaars verloren?, vraag je jezelf af.
Na vele tochten ontdek je dat het mysterieuze pad zijn oorsprong vindt in talloze andere paden. Ook deze wegen volg je. Voor je het weet sjok je tussen de donkere stegen van Joy Division, race je over de krankzinnige snelwegen van de Pixies en probeer je de onvoorspelbare weggetjes van de jazz te volgen. Alle wegen leiden echter uiteindelijke weer naar het landschap van Radiohead.
A Moon Shaped Pool
Op een dag zie je dat het weggetje een nieuwe afslag heeft genomen. Het pad is inmiddels een geliefde van je geworden. Je kent haar omgeving nu beter dan de wereld die je steeds weer voor haar achterlaat. Vol vertrouwen volg je de wonderen die haar tonen tonen. Een kabbelende piano stroomt langs. Een hoge en een lage viool zweven voorbij. Elektrische insecten knetteren en brommen heimelijk in het struikgewas. En ook hier weergalmt weer die droevige stem:
‘Dreamers
They never learn
Beyond the point
Of no return’
Het pad komt uit bij een vijver die de vorm heeft van de maan. Je lichaam trilt van verwachting. Vastberaden benader je het water. Je buigt voorover. Je kijkt de diepte in. Op vertrouwelijke toon zingt Yorke: ‘True love waits’. De vijver blijkt al je voorgaande tochten te weerspiegelen in de meest heldere kleuren.
Stapje voor stapje treed je de vijver binnen, die zich geduldig om je heen sluit. Langzaam maar zeker vloei je het water in. ‘In you I’m lost. In you I’m lost,’ echoot het, terwijl je steeds verder het onbekende in duikt.
Je verdiept je in de zwierige planten en de wonderlijk wezens die sereen om je heen drijven. ‘Just don’t leave. Don’t leave.’ Jammert de stem. Wie zou deze prachtige plek ooit willen verlaten?
Plotseling begrijp je waarom de stem al die jaren zo droef was. Hij rouwt niet om zichzelf. Hij rouwt om jou. Hij weet dat je gedoemd bent altijd weer terug te keren naar de eentonige werkelijkheid.