Door de eeuwen heen heeft het eigenzinnige Nijmegen veel verzet gekend. Van de Bataafse Opstand rond het jaar nul, tot de Studentenopstand in de jaren 70. Deze reis door het verleden is tot en met 25 oktober te bezichtigen in een pop-up museum in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis.
Tekst: Camee Camperen
Foto’s: Irene Wilde
Een klein stukje geschiedenis
De kermis bij Lux staat met haar vele licht, kleur en muziek duidelijk in contrast met de serene rust in de Mariënburgkapel. Achter de balie aan het begin van de tentoonstelling zitten drie uiterst behulpzame medewerkers. Zij laten weten dat ze overal iets over kunnen vertellen en dat ze zelfs enkele tentoongestelde gebeurtenissen hebben meegemaakt. De Mariënburgkapel is, met haar mooie ornamenten en prachtige lichtinval, een goede plek voor een tentoonstelling als deze. Deze kapel, een rijksmonument gebouwd in 1431, is een klein stukje geschiedenis midden op het moderne plein van de Lux en de bibliotheek. De met daglicht overgoten ruimte is ingedeeld met schotten die bekleed zijn met posters waarop van alles te lezen is. Iedere opstand heeft zijn eigen verhaal, geïllustreerd met een aantal afbeeldingen en enkele attributen. Echter bestaat de tentoonstelling wel voornamelijk uit teksten. Deze zijn heel interessant, maar het zien van meer attributen had een nog beter impressie van de tijdsgeest en sfeer kunnen geven.
Een drankje te veel 
Tussen alle verhalen en foto’s valt het verhaal over Jan Haritz toch wel het meeste op. Hij was een protestantse opstandeling, walmeester en bewoner van de Nijmeegse stadsmuur. Haritz leefde tijdens de Tachtigjarige Oorlog en hij steunde het verzet tegen Spanje. Er kwam echter spoedig een einde aan het leven van Jan Haritz en zijn zoon. Hij praatte zijn mond voorbij toen hij op een avond te veel had gedronken en heeft zo de plannen van het verzet verraden. Op 31 oktober 1585 werden Jan Haritz en zijn zoon geëxecuteerd en gevierendeeld. Het anderhalf meter hoge zwaard waarmee dit gebeurde is ook tentoongesteld, dit maakte het verhaal nog wat spectaculairder.
Verzet van nul tot nu
Wat deze tentoonstelling heel interessant maakt, is dat ze een grote tijdsspanne betreft. Je loopt langs verhalen over de Bataven, de Tweede Wereldoorlog en de bezetting van de Honig. De tentoonstelling heeft wel duidelijk één lijn doordat iedere gebeurtenis zich in Nijmegen heeft afgespeeld. Dit biedt veel momenten van herkenning in de teksten en de foto’s. Het verschil in tijdsgeest is duidelijk terug te zien in de attributen. Er is een replica van een Romeins oorlogsmasker te zien, maar ook de oma-fietsen die gebruikt werden om de verzetskranten te verspreiden in de Tweede Wereldoorlog staan tentoongesteld.
Studie in dienst van het volk
Achter in de kapel springt een verhaal over de Radboud Universiteit in het oog door een foto van het Erasmusgebouw, waarvan de ramen zijn volgeklad met leuzen. Dit was tijdens de studentenopstand van 1968. Een van de leuzen op het gebouw is: STUDIE IN DIENST VAN HET VOLK! Deze leus komt voort uit de kritiek van de studenten op de universiteit. Ze wilden dat de universiteit kritisch denkende wetenschappers opleidt en zich inzet om gelijkheid te creëren in onze samenleving.
Al met al is De opstandige Nijmegenaar een interessante en leerzame tentoonstelling. Hoewel het leuk zou zijn om wat meer attributen te zien, maakten de mooie verhalen en de prachtige locatie, de Mariënburgkapel, veel goed. Een klein stukje rust midden in het centrum van het opstandige Nijmegen.
