Iedereen wil een prei lieve woorden influisteren, denkt Willie Darktrousers. Samen met Joost Oomen speelt hij in november op het Wintertuinfestival de voorstelling O ratelslang geil beest. Met dit interactieve stuk proberen ze het publiek los te krijgen van vastgeroeste denkpatronen. ‘Het is heel aandoenlijk om te kijken naar iemand die voor het eerst in lange tijd iets nutteloos doet.’
Tekst: Simone Bregonje
Foto’s: Julia Mars
Dit artikel verscheen eerder in de tweede editie van ANS.
Onder een doek bezaaid met vreemde symbolen steken nog net twee voeten uit. Daarnaast staat een priester op een ladder met grote armgebaren een gedicht voor te lezen. Een man laat een speelgoedhond uit, terwijl enkele vrouwen valse noten uit een blokfluit toveren. ‘O ratelslang geil beest’, roept de priester, ‘o ratelslang geil beest’, herhalen de toeschouwers. Het doek dat over het lijk ligt, begint te bewegen. Langzaam keert de overledene terug vanuit de geestenwereld. Hij staat op, pakt zijn gitaar en begint aan een lang lied. Ondertussen danst het publiek om hem heen in een spirituele polonaise, schijnbaar onaangedaan door wat ze net hebben gezien.
Joost Oomen glundert als hij dit beeld van de voorstelling O ratelslang geil beest schetst. Samen met zijn compagnon Willie Darktrousers zit hij in de kleedkamer van poppodium Simplon in Groningen. De combinatie van het vlassige snorretje en vintage Adidasshirt zorgt ervoor dat Oomen een alternatieve indruk maakt. Darktrousers doet niet voor hem onder met zijn lange haren, afgebladderde zwarte nagellak en broek met mystieke symbolen. Tijdens het interview wordt niet duidelijk of de twee high of gewoon zichzelf zijn, want het verhaal van de kunstenaars is bij vlagen onnavolgbaar. Hier zitten duidelijk geen doorsnee mensen
Ook in hun werk zijn Oomen en Darktrousers niet bepaald alledaags en hebben ze grootse ideeën over de achterliggende gedachte van hun kunst. Naast theatermaker is Oomen dichter, Darktrousers maakt ook muziek. Dit jaar maakten ze deel uit van het straattheater van het culturele festival Oerol met de voorstelling O ratelslang geil beest. De show ontstond twee jaar daarvoor noodgedwongen toen het duo onverwachts de kans kreeg om op Oerol op te treden.
‘Toeschouwers moeten mijn voeten wassen en mijn gezicht aaien met een prei.’
Kracht van het publiek
Dat O ratelslang geil beest geen standaard toneelstuk is, blijkt al gauw. Tijdens het optreden speelt Oomen een hoge priester en doet Darktrousers alsof hij dood is. Ondertussen moet het publiek met allerlei rituelen helpen om Darktrousers weer tot leven te wekken. Zo moeten toeschouwers Darktrousers voeten wassen en zijn gezicht aaien met een prei. Wie verwacht rustig naar de voorstelling te kunnen kijken, komt dus bedrogen uit. ‘Willie heeft ook wel eens gezegd: “Joost, als het publiek het niet goed doet, dan word ik gewoon niet wakker”‘, vertelt Oomen. ‘Mijn rol als priester is dus bloedserieus.’
Het duo wil met deze voorstelling breken met de vorm van het klassieke theater. ‘Daarin is alles netjes opgeruimd en gecategoriseerd, maar dat vinden wij niet interessant als theatermakers’, legt Oomen uit. Waar in een conventioneel theaterstuk een duidelijke scheidslijn is tussen het publiek en de artiest, wil het duo met deze grens spelen. De mannen vertellen dat ze op een gegeven moment een heel klein publiek hadden bij de voorstelling. ‘Iedereen deed mee. Voor voorbijgangers leek het zelfs alsof er geen publiek meer was’, vertelt Darktrousers. ‘De input van het publiek is erg belangrijk voor de voorstelling. Een deel van de rituelen verzin ik ter plekke, dus die zijn afhankelijk van de reactie van het publiek’, vult Oomen aan.
Net als vroeger
Het betrekken van het publiek is niet het enige doel voor Oomen en Darktrousers bij de voorstelling. Ook proberen ze het publiek aan het spelen te krijgen. Mensen moeten het ravotten dat ze vroeger als kind deden, niet verleren als ze ouder worden, vinden de kunstenaars. ‘De rituelen die de mensen moeten uitvoeren zijn eigenlijk een excuus om de mensen te laten spelen’, vertelt Darktrousers. Oomen en Darktrousers erkennen dat dit niet per se nuttig is, maar dat is juist de bedoeling. ‘We willen dat mensen het idee dat alles een doel moet hebben, loslaten’, legt Oomen uit. ‘In de westerse samenleving moet alles maar nuttig zijn. In de voorstelling laten we het publiek juist iets doen waarvan het doel niet duidelijk is.’
Als voorbeeld noemt Oomen dat hij tijdens een optreden iemand stukjes vermicelli heeft laten tellen. Hij gniffelt als hij terugdenkt aan deze opdracht. ‘Dat is natuurlijk niet per se nuttig, maar soms moet je ook gewoon iets doen omdat het leuk is.’ Het nut ontbreekt ook bij de andere rituelen die het publiek moet uitvoeren, maar de toneelspelers hebben er duidelijk schik in. Zo laten Oomen en Darktrousers de toeschouwers sporen maken van bouillonblokjes. ‘Ik vind dat spoor van bouillonblokjes vanuit esthetisch oogpunt mooi’, zegt Oomen gepassioneerd.
Lieve courgette
‘Mensen moeten wel een drempel over om dit soort dingen te doen, maar het is een kwestie van volhouden en oefenen’, denkt Darktrousers. Het duo vindt het leuk als mensen die in het begin wat terughoudend zijn, uiteindelijk enthousiast meedoen met de voorstelling. ‘Het is heel aandoenlijk om te zien dat iemand voor het eerst sinds lange tijd iets geks doet’, vindt Oomen. Om dat te verduidelijken vertelt hij dat ze het publiek tijdens de voorstelling lieve dingen tegen een courgette laten zeggen. ‘Je moet je voorstellen dat een man van middel-bare leeftijd tegen een courgette zegt “jij bent een lieve courgette” en hem dan snel weer doorgeeft.’
‘De bezoekers kunnen na de voorstelling uit hun rol stappen, maar doen dat niet.’
Het allermooist vindt Darktrousers het wanneer iemand volledig opgaat in de voorstelling. Oomen knikt. ‘Het is wel eens gebeurd dat een man van een jaar of zestig een geit na moest doen.’ Oomen stopt even, glimlacht bij de herinnering en hervat zijn verhaal. ‘Even later kwam zijn vrouw langs. Hij stopte haar wat geld in haar hand. “Ga jij maar even een visje halen, ik ben nog wel even bezig”, zei hij. Ik vond het prachtig dat hij zo opging in het spel.’ Darktrousers vertelt dat hij achteraf vaak te horen krijgt dat mensen heel erg hebben gelachen. Oomen onderbreekt hem. ‘De bezoekers kunnen na de voorstelling uit hun rol stappen, maar doen dat niet. Ze komen juist met een grote lach op hun gezicht vertellen dat ze Willies voeten zo goed hebben gewassen. Dat is wat we willen’, zegt Oomen, die trots is op de toeschouwers die in hun rol blijven.
Na het straattheater van Oerol, staat het duo in november op het Wintertuinfestival in Doornroosje. ‘Ik denk dat mensen in Nijmegen ook behoefte hebben aan een voorstelling als de onze’, zegt Oomen. ‘Dat geldt zeker voor studenten, die mogen wel wat vaker nutteloze dingen doen.’ Darktrousers knikt instemmend. ‘Iedereen wil graag complimentjes geven aan een prei.’