In ‘Goed verhaal, lekker kort’ krijgen studentikoze taalverschijnselen hun welverdiende portie aandacht in een goed, maar lekker kort verhaal. Deze keer: Keep Calm, Nederlands zal niet verdwijnen.
Tekst: Noor de Kort
Workaholic, hell no, holy shit balls, soulmate, shoppen, oh my god; het aantal Engelse woorden in de Nederlandse taal is huge en vaak heeft men niet eens meer door dat het leenwoorden zijn. In The Voice of Holland zijn er blind auditions, knockouts en Jamai staat niet in de Rode Kamer, maar in de Red Room. Ook op Facebook wordt er gestrooid met Engelse termen om jou naar dat vette feestje te krijgen. De ene keer is het een blacklight edition, dan weer is er voor de early birds een shotje. Taalpuristen zijn bang het Nederlands door de overload aan anglicismen zal verdwijnen, maar deze fear is niet nodig.
Goed gejat
Pas na de Tweede Wereldoorlog kreeg de Engelse taal een grote invloed op het Nederlands. Voor de oorlog kende het Nederlands zelfs minder Engelse woorden dan Franse en Duitse. Uit dankbaarheid voor de bevrijding werden steeds meer termen van de Canadezen, Amerikanen en Engelsen overgenomen en in de periode na de oorlog werd de zogenaamde American way of life een voorbeeld voor de rest van de wereld. Dit leidde ook tot veel ontlening. Engelse productnamen zoals hotdog en eyeliner vonden hun weg naar het Nederlands.
‘De zogenaamde American way of life een voorbeeld voor de rest van de wereld.’
Deze producten waren voorheen onbekend in Nederland en behielden hun oorspronkelijke naam. Naast de gedwongen ontlening worden Engelse termen vaak ook overgenomen om imago-redenen vertelt Margit Rem, docent historische taalkunde bij de afdeling Nederlands aan de Radboud Universiteit. ‘Nederlanders vinden Engels bijzonder en gebruiken woorden uit die taal, omdat we onszelf daarmee ook belangrijker of interessanter kunnen voordoen.’
Beetje afraid
Angst voor een vreemde taal in ‘ons’ Nederlands is niet iets nieuws. Het Genootschap Onze Taal werd bijvoorbeeld in de jaren 30 opgericht om de Nederlandse taal te beschermen tegen Duitse invloeden. Germanismen kent het Nederlands zeker, maar toch is het Nederlands nog steeds duidelijk een aparte taal. Een gemütlich gesprek over de oostelijke grens kost mij in ieder geval nog steeds moeite.
‘Zelfs het oer-Hollandse product kaas dankt zijn naam bijvoorbeeld aan het Latijnse cāseus.’
Rem vertelt dat er al eeuwenlang wordt gejat uit andere talen en dat het Nederlands toch nog steeds bestaat. ‘Heel veel woorden zijn ontleend aan het Frans of Latijn en deze zijn vervolgens keurig ingepast in de eigen taal’, zegt ze. Zelfs het oer-Hollandse product kaas dankt zijn naam bijvoorbeeld aan het Latijnse cāseus. Ook ontleningen aan het Engels passen volgens Rem prima in de Nederlandse taal. ‘Als er Engelse werkwoorden in de Nederlandse taal terecht komen, gaan ze direct in het Nederlandse vervoegsysteem. Het zijn daarna gewoon weer Nederlandse werkwoorden.’
Riskant
Wij leven in een periode waarin Amerika grote invloed heeft en daarmee de Engelse taal. Leefden we tijdens de Renaissance, dan waren we nu aan het chillen en fixen op z’n Latijn en misschien maken we ons over honderd jaar wel druk over Chinese ontleningen. Angst voor het verdwijnen van het Nederlands is niet nodig, maar we zouden best een beetje trotser op onze taal mogen zijn. Laat die Engelse termen eens achterwege en roep eens ‘Dat feestje was echt zó riskant!’. Aangemoedigd door het motto van de Radboud Universiteit moet het helemaal goedkomen; change perspective: Nederlands is krankzinnig vet!