De kwetsbare groepen studenten gingen in 2015 minder vaak naar het hoger onderwijs, als gevolg van het leenstelsel. Dat concludeert ScienceGuide naar aanleiding van een concept van een evaluatierapport van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).
Spoken bestaan
Het ministerie van OCW onderzocht de instroom van studenten in het hoger onderwijs van 2015. Hieruit bleek dat de grootste daling bij de instroom naar het hoger onderwijs plaatsvindt bij vier kwetsbare groepen; jongeren uit gezinnen met lage inkomens, eerste generatiestudenten, niet-westerse allochtonen en jongeren uit kwetsbare milieus.
Minister van OCW Jet Bussemaker deed de vrees op deze resultaten eerder af als ‘spookverhalen’. De analyse telt 193 pagina’s en zou al weken heen en weer circuleren tussen ‘het departement, koepels en studentenvakbonden’. Dit concludeert ScienceGuide na het spreken van ‘een aantal lezers’ van het rapport. Naar aanleiding van het rapport gaat Jasper van Dijk, Tweede Kamerlid namens de SP, Kamervragen stellen aan minister Bussemaker.
Pijnlijke cijfers
Frans van Heest, redacteur bij ScienceGuide, spreekt in een reactie over ‘pijnlijke cijfers, die politiek heel gevoelig liggen. Het was vorig jaar al bekend dat de instroom in het hoger onderwijs lager was, maar het was nog onduidelijk welke groepen die vermindering betrof. Dankzij dit rapport weten we dat het om die vier kwetsbare groepen gaat.’ Het onderzoek is volgens Van Heest uitgevoerd door de onafhankelijke onderzoeksgroep ResearchNed, dat in het onderzoek gegevens over instromers in het hbo en wo meenam, samen met cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Vier partijen mochten het rapport van het ministerie van OCW inzien: ISO, de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb), de Vereniging Hogescholen en de Vereniging van Universiteiten. Omdat deze vier partijen een geheimhouding hebben getekend, heeft ScienceGuide het rapport zelf niet gelezen. Van Heest is desondanks overtuigd van de juistheid van de resultaten van het rapport, omdat hij van meerderen van de betrokken partijen informatie erover heeft ontvangen.
Over de gevolgen van het rapport kan hij nog niet veel zeggen, maar hij denkt dat het wel flink wat stof zal doen opwaaien. ‘Bussemaker heeft altijd ontkend dat deze groepen minder gaan studeren, maar nu blijkt toch het tegendeel waar te zijn. Reken maar dat dit rapport een maatschappelijke discussie en een fel politiek debat gaat veroorzaken.’
Reactie LSVb en ISO
Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) waarschuwde in 2015 al dat door de invoering van het leenstelsel de drempel voor de kwetsbare groepen studenten te hoog wordt. Het ISO laat in een reactie op de studievoorschotmonitor weten de resultaten als eerste signaal te zien dat het leenstelsel kwetsbare studenten extra hard treft en vraagt zich af wat de minister gaat doen om het hoger onderwijs toegankelijk te houden.
De LSVb laat weten dat uit het onderzoek blijkt dat de gehele instroom van studenten in het hoger onderwijs fors is gedaald en dat die het grootst is voor studenten met een functiebeperking. Sinds de invoering van het leenstelsel is de instroom bij universiteiten gedaald met 5 procent en bij hogescholen met 8 procent. Samen met Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs en Expertisecentrum Handicap + Studie roept de vakbond op om ‘belemmeringen zoals het leenstelsel weg te nemen zodat het hoger onderwijs voor iedereen toegankelijk wordt’. Voorzitter van de LSVb Stefan Wirken roept de minister van OCW op om nu in te grijpen.