Het nieuwe academische jaar van de Radboud Universiteit (RU) is maandagmiddag officieel geopend met een evenement in de Vereeniging waarbij verschillende sprekers hun kijk deelden op het centrale thema van dit jaar: geluk. Met meer dan 1.100 aanmeldingen was het een van de drukst bezochte openingsceremonies ooit, aldus Han van Krieken. Onder de sprekers waren schrijfster Hanna Bervoets en demissionair minister van Onderwijs Jet Bussemaker. Na afloop werden zelfs gelukskoekjes uitgedeeld met daarin inspirerende citaten over het thema.
Rector bijt het spits af
De middag begon met een openingsrede door rector magnificus Han van Krieken, waarin hij sprak over de belangrijkste kwesties waar de RU de komende jaren en ook dit jaar mee te maken zal krijgen, zowel op lokaal als op nationaal en internationaal niveau. Uiteraard waren de thema’s geluk en welzijn hierbij van centraal belang. ‘We gaan er niet alleen over nadenken, we gaan er ook echt mee aan de slag.’ Hierbij zijn vooral de geluksminor en activiteiten die georganiseerd gaan worden naar aanleiding van de welzijnsenquête belangrijke actiepunten om de situatie voor studenten en medewerkers te verbeteren. Andere punten die Van Krieken aansneed waren digitalisering, duurzaamheid en de positie van Nijmegen als onderwijsstad aankomend jaar. Ook het naderende lustrum in 2018 werd genoemd, waarbij reflectie op al deze thema’s eveneens van belang zal zijn.
Geluk in vele vormen
Als tweede sprak Maren Klein, studente Internationaal en Europees Recht en Honoursstudente. Ze vertelde onder meer over haar eigen ervaringen als vrijwillger in Peru en haar werk bij vluchtelingenkamp Heumensoord om het belang duidelijk te maken van een nieuw perspectief op geluk en leed. Haar belangrijkste boodschap was dan ook dat we moeten kijken naar overeenkomsten tussen mensen in plaats van naar verschillen. Zo komen mensen makkelijker tot elkaar, sprak Klein.
Schrijfster Hanna Bervoets keek in haar toespraak naar een heel ander aspect van geluk en richtte zich op de relatie tussen mens en robot, een kwestie die de komende jaren vaker zal gaan spelen. Hierbij gaf ze een overzicht van de manier waarop dergelijke relaties in fictie zijn weergegeven en het taboe dat er in het westen rust op relaties tussen mens en robot. ‘De mens is echt, de mens deugt. De robot is niet echt, dus de robot deugt niet.’ Dit is een beeld dat volgens Bervoets moet veranderen, willen we robots in ons leven verwelkomen. Op die manier kan nieuw geluk onstaan uit dergelijke relaties.
Tussen de lezingen door werden de universitaire studieprijs, onderwijsprijs en internationaliseringsprijs uitgereikt, waarbij de winnaars telkens werden geïntroduceerd aan de hand van knullige green screen filmpjes over hun bijdrage. Ook was er een muzikaal intermezzo door de Nijmeegse zangeres Linde Schöne, die enkele nummers ten gehore bracht.
De bieb van Bussemaker
Demissionair minister van Onderwijs Bussemaker had het in haar toespraak vooral over de relatie tussen geluk en prestatie, waarbij het belangrijk is een goede balans te vinden tussen deze twee. Het moet in het hoger onderwijs niet alleen gaan om ranglijsten en rendement, ook aan het bredere geluk in de maatschappij moet worden gewerkt. ‘Onderwijs speelt zich af in een gemeenschap van studenten en docenten waar je je kunt ontplooien, maar waar ook maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef wordt meegenomen. Een plek waar je kennis en vaardigheden opdoet, gericht op het verwerven van een hoogwaardige plaats in de samenleving en niet alleen een goede baan’, aldus Bussemaker. Verder haalde ze herinneringen op aan haar eigen studententijd en het geluk dat ze haalde uit bezoekjes aan de universiteitsbibliotheek. Ze prees de RU ten slotte voor de manier waarop men hier omgaat met welzijn, evenals de grote emancipatie, getuige een hoog aantal vrouwelijke hoogleraren.
Protest
Bij de ingang en in het foyer van de Vereeniging vond vooraf een protest plaats, georganiseerd door de Vakbond voor de wetenschap, in samenwerking met Promovendi Netwerk Nederland en PostdocNL, de landelijke organisaties die opkomen voor de belangen van respectievelijk promovendi en postdocs. Met een ludieke actie, waarbij torens van dozen waren neergezet om aan te geven hoe de werkdruk zich opstapelt, werd aandacht gevraagd voor de toenemende druk die onderzoekers ervaren. De actie trok de aandacht en ook Han van Krieken verwees ernaar in zijn openingsrede. Ook studentenvakbond AKKU was zoals vantevoren aangekondigd present met een Kop van Jet. Zelfs de rector magnificus deelde een paar rake klappen uit. Voor degenen die deze stunt gemist hadden omdat ze langs de andere ingang het terrein opkwamen, deelden de protesterende studenten naast rake steken aan het adres van de minister ook flyers uit.