Om studenten te laten begrijpen hoe leeftijdsgenoten tijdens de Tweede Wereldoorlog voor zware morele keuzes hebben gestaan, opent de Radboud Universiteit (RU) op Bevrijdingsdag de educatieve escaperoom ‘Universiteit in verzet’ in Museum Het Valkhof. Hierbij staat een uniek stukje Nijmeegse geschiedenis centraal, namelijk het vrijwillig sluiten van de RU door de toenmalige rector magnificus Bernard Hermesdorf.
Vergeten verleden
In april 1943 moesten studenten aan alle Nederlandse universiteiten een loyaliteitsverklaring tekenen, waarin de studenten beloofden dat ‘zij zich zouden onthouden van iedere tegen het Duitse Rijk (…) gerichte handeling’. Als enige rector in Nederland weigerde Hermesdorf om deze verklaring voor te leggen aan zijn studenten. Gesteund door de overige hoogleraren sloot Hermesdorf eigenhandig de Nijmeegse universiteit per 11 april 1943.
‘Een van de hoofddoelen van de educatieve escaperoom is om jongeren zich te laten realiseren wat voor morele dilemma’s de studenten van toen voor hun kiezen kregen’, vertelt fondsenwerver Eelco Keij, die het idee samen met historici van de universiteit bedacht. ‘Binnen korte tijd moesten studenten beslissen of ze zich zouden melden aan de bezetters voor de Arbeitseinsatz, of zouden onderduiken met als risico dat naasten of familie hiervoor zouden moeten opdraaien.’ Aan het eind van de educatieve escaperoom komt een expositie, die ook een link legt naar het heden. ‘Wij willen het besef meegeven dat voor ons de oorlog en deze morele dilemma’s ver weg zijn, maar dat er op andere plekken op de wereld nog steeds mensen zijn die dagelijks zware morele keuzes moeten maken die soms zelfs het verschil tussen leven en dood kunnen betekenen.’
Aandacht voor de geschiedenis
Een van die studenten was preses van het Nijmeegse Studentencorps Carolus Magnus, Jozef van Hövell van Wezeveld en Westerflier. Met de aanvaarding van het voorzitterschap zette hij veel op het spel, want de vereniging was destijds door de bezetter verboden. Door middel van het oplossen van puzzels en vragen laat de educatieve escaperoom deelnemers in de huid kruipen van de vrienden van Van Hövell. Van Hövell van Wezeveld en Westerflier was een belangrijke schakel in het studentenverzet en nam regelmatig deel aan verzetsacties. Op 28 maart 1944 werd hij gearresteerd en bijna een jaar later overleed hij in concentratiekamp Neuengamme door uitputting.
Om een zo groot mogelijke doelgroep aan te spreken, zal de educatieve escape room in het Nederlands, het Engels en het Duits gespeeld kunnen worden. Tickets zullen online verkrijgbaar zijn vanaf 11 april, precies 75 jaar na de sluiting van de universiteit in 1943. Deelnemers tot 25 krijgen korting op de toegangsprijs.