Na bijna vier jaar trouwe dienst in het Maria Montessorigebouw is deze maand het kunstwerk The Spirit Machine van de muur gehaald. Een mooi moment om stil te staan bij de veelal verwarrende, quasi-inspirerende quotes waarmee het beestje de bezoekers van het gebouw al die tijd verwelkomde. We nemen afscheid.
‘The person who is lonely, can never be good’: niet bepaald een positieve noot om de ochtend mee te beginnen. Voor wie het Maria Montessori binnenliep was The Spirit Machine niet te missen. Op dit bord verscheen afgelopen jaren om de circa veertig seconden een quote die werd gegenereerd door kunstmatige intelligentie (KI). Afgelopen jaar besteedde ANS uitgebreid aandacht aan het kunstwerk door haar volgers op vrijdag een quote voor te leggen en ze te vragen of deze door het kunstwerk of door een beroemdheid bedacht was. Daaruit bleek dat de Radboud student het nog knap lastig vindt om KI van Andrew Tate, Oprah en José Sanders te onderscheiden. Ondertussen is het altijd-dynamische kunstwerk vervangen door een statische foto van het Maria Montessori gebouw, het is daarmee hoog tijd voor serieuze reflectie. Waren de quotes daadwerkelijk inspirerend?
‘The art is actually a computer’
The Spirit Machine is gemaakt door kunstenaar Jeroen van der Most. Het idee achter het werk is dat het mensen de spirit geeft om te leren, onderwijzen of onderzoeken. Dat deed dit werk met quotes die worden gegenereerd door GPT-3, de voorloper van GPT-4 en Chat GPT. De quotes op het bord werden gegenereerd met twee handvatten: het werk zocht de onderwerpen van haar quotes in de onderzoeksbasis van de Radboud en daarnaast werden de quotes op inspirerende wijze geschreven in de stijl van Italiaanse arts en pedagoog Maria Montessori.
Het systeem GPT-3 waarop het bord draaide is niet bepaald ethisch verantwoord. Zo is niet duidelijk welke bedrijven achter de KI projecten schuilen en is het niet transparant over het energieverbruik van hun systemen. Wat wel bekend is, is dat het trainen van het systeem GPT-3 in totaal 700.000 liter water heeft gekost en 502 ton CO2 heeft geproduceerd. De vraag blijft dan toch: is The Spirit Machine al deze lasten waard?
‘This message was generated by AI’
ANS onderzocht de formulering en inhoud van de quotes om een idee te krijgen van de waarde en indruk die ze maken. Gedurende zeventig minuten vertoonde het werk negentig quotes waarvan er twee dubbel waren. Het grootste deel ging over kinderen en het leerproces van de mens. Andere thema’s waren geschiedenis, de aarde en technologie. Van de quotes klopte zo’n 20% grammaticaal gezien niet.
Uit een inhoudelijke analyse bleek dat verreweg het grootste deel van de quotes een hoog what-the-fuck-gehalte hebben. Neem bijvoorbeeld ‘Beauty is not the end of life, but it makes a happy life’ of ‘The child who is not loved remains a stranger to the world.’ Een andere hersenkraker is het statement: ‘The child does not begin to walk by deciding one fine morning to walk. They begin to run, and then they walks.’ Soms was het bord ook ronduit dystopisch: ‘We are not born to rule, but to serve.’ Of het bord nu hintte op de overheersing van KI over mensen is echter net zo onduidelijk als de quotes zelf .
Dat het bord een absolute drama queen was, werd al snel duidelijk met uitspraken zoals ‘There is no evil in ignorance but is much good to be found in it. It contains the germs of all knowledge’. Maar dat neemt niet weg dat studenten de verwarring die de quotes veroorzaken op de vroege ochtend veelal zullen missen. Rest in Peace, The Spirit Machine. Je zal nooit worden vergeten.
1 Reactie
Wat mij betreft zat de kunstfactor in het scherm+GPT-systeem niet zozeer in de _inhoud_ van de berichten, maar vooral in het merkwaardige contrast van trainingsdata (het werk van MM), de soms verwarde gegenereerde ‘citaten’ en de academische omgeving van het werk zelf. Het werk confronteerde bezoekers direct met de beperkingen van AI-taalmodellen, al enkele jaren voordat die zo in de publieke belangstelling kwamen.