De donkere wolken in de vorm van bezuinigingen die boven universiteiten en studenten hangen, raken ook de idealen en plannen van USR-leden. Ondanks deze onheilspellende verwachtingen, gaan de zes USR-commissies toch gemotiveerd en kritisch aan de slag met het universitaire beleid van komend jaar.
Vandaag presenteert de Universitaire Studentenraad (USR) zijn speerpunten voor komend jaar. De zes commissies (Interne herziening, Campus & sustainability, Education & ICT, Active student, Visibility & relations en Wellbeing & inclusion) hebben elk een aantal overkoepelende idealen en doelen opgesteld, waarmee zij de positie van de student op de universiteit willen verbeteren. De voorzitters van de commissies vertellen over hun plannen en ambities.
Nieuwe en bekende thema’s
USR-voorzitter Sven Braster (V.O.S.) bijt de spits af. De commissie Interne herziening die hij voorzit, is de nieuwe aanwinst van de USR. Volgens Braster is de interne organisatie van de Universitaire Studentenraad namelijk aan vernieuwing toe: ‘We werken bijvoorbeeld met een reglement van orde uit 2017. Dat volgt niemand meer. We willen het daarom herzien.’ Een ander belangrijk punt voor Braster en zijn commissie is de werklast van de USR. Hij stelt dat deze de afgelopen jaren alleen maar is toegenomen: ‘Vanuit de universiteit wordt er wat betreft studentenzaken heel veel naar ons gekeken en we zeggen altijd ja. Het werk stapelt daarom behoorlijk op.’ Gevraagd naar mogelijke oplossingen is Braster terughoudend: ‘We zijn de werklast nu nog voornamelijk in kaart aan het brengen. Dat is echt stap één, daarna kunnen we gaan kijken naar concrete veranderingen.’ Een mogelijke optie is volgens Braster om ook externe studenten in klankbordgroepen toe te laten, maar het zal nog wel even duren voordat dat soort stappen kunnen worden genomen. Een dergelijke maatregel sluit aan bij de wens van Braster en de raad om het studentenpanel meer bij de medezeggenschap te betrekken. Volgens de leden zal de mening van studenten duidelijker naar voren komen als ze direct benaderd worden via het panel dan als de raadsleden zelf overal uitspraak over moeten doen.
De andere commissies richten zich voornamelijk op externe zaken. Hierbij spelen de aangekondigde bezuinigingen in de academische sfeer vanzelfsprekend een grote rol. Dat merkt ook vicevoorzitter van de USR Isabelle Scholte (V.O.S.), die de portefeuille Campus & sustainability onder haar hoede heeft. Een prangende discussie binnen haar domein heeft betrekking op de vernieuwing van het campusplan, dat voorziet in de bouwplannen van de RU. Deze moest noodzakelijk vernieuwd worden door de aankomende bezuinigingen en wordt begin 2025 opnieuw aan de USR voorgelegd. Scholte geeft aan dat het voor de commissie vooral belangrijk is dat de mogelijkheden tot culturele uiting op de campus niet verdwijnen. Verder wil ze zich met haar commissie richten op het beschermen van het recht op demonstratie en een klimaatneutrale en levendige campus. Met name op dat eerste punt zijn de ambities van de commissie groter dan die van de universiteit. Vorig jaar is door de universiteit besloten om de doelstelling aan te passen van een klimaatneutrale universiteit in 2030 naar een energieneutrale universiteit in 2030. De ambities van de raad zijn hier dus groter dan die van de universiteit. ‘Als medezeggenschap zijn we er om kritisch te zijn op staand beleid’, aldus Scholte. Gezien hun pleidooi voor een levendige campus is het niet gek dat de commissie in het kader van het campusplan dus ook pleit voor het behoud van het Cultuurcafé.
‘Als medezeggenschap zijn we er om kritisch te zijn op staand beleid’
Hoge nood voor de individuele student
Maar ook de individuele student krijgt grote aandacht van de USR. Sebastiaan Ram (V.O.S.), voorzitter van de commissie Active student, vertelt over het beeld van de ‘actieve student’ die zij willen beschermen komend jaar: ‘De actieve student is heel uitgebreid en divers. Het is niet alleen iemand die zich inzet via bestuursjaren, maar ook iemand die zich buiten het curriculum persoonlijk ontwikkelt, bijvoorbeeld via het honoursprogramma of de cultuurkoepel.’ Ram voegt enthousiast toe: ‘Daarom is de actieve student juist zo belangrijk, want het biedt leermogelijkheden om je te ontplooien buiten jouw studie om.’ Toch zal de taak van deze commissie niet gemakkelijk zijn. ‘Het studentenleven staat onder druk door de aankomende bezuinigingen en de werkdruk van de studie zelf.’ De voorzitters zijn het er dan ook unaniem over eens dat de langstudeerboete moet worden voorkomen. Ze zijn van mening dat de universiteit deze niet mag doorrekenen aan studenten. Deze werkgroep gaat dus, ondanks de aankomende bezuinigingen, aan de slag voor studenten om ze meer ruimte te bieden zodat ze ook buiten het vaste curriculum activiteiten kunnen ondernemen’, aldus Ram. Hij vult aan: ‘Denk hier aan het verschaffen van bestuursmaanden, flexibel studeren en trainingen voor alle bestuursposities.’ De commissie besteedt ook aandacht aan de dynamiek van curricula. Het moet volgens de USR mogelijk blijven om studies te combineren in een interdisciplinaire vorm. Scholte voegt hieraan toe: ‘De rector vindt dit ook heel belangrijk, en ziet daarom de bezuinigingen als een kans om meer interdisciplinair te gaan werken.’
Ook Louise Stevens (AKKU) besteedt samen met Linda Ruijs (AKKU) veel aandacht aan de individuele student. Zij zijn gezamenlijk voorzitter van de werkgroep Wellbeing & Inclusion, een belangrijke commissie gezien de huidige kritische nieuwsberichten over de sociale veiligheid op de Radboud Universiteit. ‘Er zijn veel klachten vanuit medewerkers en studenten, dus onze eerste focus is dat iedereen met een veilig gevoel over de campus kan lopen en weet waar die terecht kan als er wel wat is’, zegt Stevens. De nieuwe opzet van de Radboud Universiteit: Prevent, Care and Cure biedt mogelijkheden hiervoor. ‘Wij zijn ook betrokken bij het opzetten van een gedragscode voor studenten, die op dit moment nog niet bestaat. Ook is het belangrijk dat de regie ligt bij de student, dus dat de persoon die de klacht indient, bepaalt wat er gebeurt.’ Daarnaast is de commissie ook druk bezig met het in kaart brengen van de problemen omtrent studentondersteuning. Stevens licht toe: ‘Er zijn op dit moment lange wachtrijen voor studentenpsychologen. Soms lopen deze wel op tot elf weken in plaats van de nagestreefde vier weken.’ Toch kan Stevens niet anders dan haar begrip te uiten voor de onmacht van het universiteitsbestuur op dit gebied: ‘Het probleem ligt ook grotendeels bij de overheid en de universiteit heeft zeker al wel stappen gezet. Maar zij hebben wel de verantwoordelijkheid om het studentenwelzijn te bewaken, zeker als de problematiek zijn oorsprong vindt binnen de muren van de universiteit.’ Ze voegt toe: ‘Bij echt hoge nood kun je als student altijd bij een psycholoog terecht, maar het is een super grote stap om dit aan te kaarten.’
De onzichtbare betrokkenheid van de student
Stevens is naast haar werk in de Wellbeingcommissie ook voorzitter van de werkgroep die zich bezighoudt met de zichtbaarheid en relaties (Visibility & relations) van de USR. ‘Een groot probleem waar de USR tegenaan loopt is dat de zichtbaarheid van de raad onder studenten te wensen overlaat. Dit is voornamelijk te merken bij het opkomstpercentage van de USR-verkiezingen. Slechts 21% kwam de afgelopen keer stemmen.’ Ze vermoedt dat dit niet komt doordat de student geen mening heeft, maar omdat veel studenten niet duidelijk voor ogen hebben waar ze terecht kunnen met hun ideeën. ‘Concreet gaan wij ons daarom richten op meer interactie met studenten door meer Instagram posts te plaatsen, een nieuwsbrief te verspreiden, de media op te zoeken en samenwerkingen aan te gaan met andere studentenorganisaties.’
De commissie Education & ICT maakt zich hard voor alles wat met onderwijs te maken heeft, in het bijzonder de wisselwerking van het onderwijs met de computersystemen van de universiteit. Op dit beleidsterrein speelt de opkomst van kunstmatige intelligentie (A.I.) uiteraard een grote rol. De commissie vindt dat er future proofonderwijs moet komen, met een realistisch A.I.-beleid. Commissievoorzitter Paula Heupel (V.O.S.) vertelt: ‘Twee commissieleden, die ook A.I. studeren, gaan bij een werkgroep van het Teaching and Learning Centre. Zo kunnen we meewerken aan het ontwikkelen van A.I.-beleid.’ Daarbij wordt er ook vanuit deze commissie veel waarde toegedicht aan het faciliteren van de actieve student. Er moet toegankelijker onderwijs komen: ‘Iedereen die dat wil moet kunnen studeren, ook als je bijvoorbeeld veel tijd kwijt bent aan topsport.’ In dat kader moet het flexibel studeren volgens Heupel meer worden gestimuleerd. Daarnaast ziet Heupel ook hier veel waarde voor de inspraak van studenten. ‘We willen iets doen aan de lege plekken in de OLC’s’, zegt ze. ‘Studenten moeten weten dat er opties zijn om mee te kunnen praten.’
Geldproblematiek
Wat overblijft na deze uitgebreide gesprekken met de voorzitters van de diverse USR-commissies zijn de thema’s waar de raad geen speciale commissies voor heeft, zoals financiën. Gezamenlijk stellen de leden dat de keuzes voor commissie-onderwerpen zijn gemaakt op basis van de kerndoelen van de USR. De andere onderwerpen zijn niet onbelangrijk, maar volgens de voorzitters moeten er keuzes worden gemaakt. ‘Financiën behandelen we in een medezeggenschapscommissie met de ondernemingsraad.’
Het is natuurlijk niet onlogisch dat de studentenmedezeggenschap door hun beperkte capaciteit keuzes maakt in waar ze zich op richten. Wel is de vraag gerechtvaardigd hoe haalbaar de ambities van de USR zijn, gezien de grootte van de op handen zijnde bezuinigingen in het hoger onderwijs. De voorzitters erkennen dat het een grote uitdaging zal zijn om al hun punten te realiseren, maar zeggen er alles aan te zullen doen om beperkende factoren als de aangekondigde langstudeermaatregel – die de universiteit in hun ogen niet mag doorrekenen aan studenten – tegen te houden.