Ooit begonnen als een liefdadigheidsproject, mag SSH& zich nu dé studentenhuisvester van Nijmegen noemen. De gemeente ziet een belangrijke rol weggelegd voor de stichting om de wooncrisis op te lossen. Met containerwoningen en Amerikaanse dorms probeert ze haar eigen ambitieuze doelen te halen. Is dat realistisch of bouwt de huisvester alleen maar luchtkastelen?
Volgend jaar is het 75 jaar geleden dat in Nijmegen de Stichting Universiteitshuis werd opgericht door pater Bernard van Ogtrop. Menig student uit de grote boomergolf had niet de financiële middelen om aan een woning te komen. Dat ging deze pater aan het hart en dus besloot hij om die groep te ondersteunen met zijn stichting.
Inmiddels heeft de opvolger van Stichting Universiteitshuis, SSH&, al heel wat successen behaald. Niet alleen staan er door de hele stad complexen van de stichting, die we inmiddels met recht een woongigant kunnen noemen, ook werd Nijmegen over het jaar 2022 uitgeroepen tot de beste studentenkamerstad van Nederland. Nu staat SSH& voor misschien wel de grootste uitdaging van haar geschiedenis. Tot 2030 zijn er in Nijmegen naar verwachting tweeduizend nieuwe studentenwoningen nodig. Historisch gezien een enorm aantal. SSH& heeft met de gemeente afgesproken om er duizend – de helft van dat aantal – voor 2030 te bouwen. Dat lijkt een grote ambitie voor de ooit uit liefdadigheid opgerichte stichting. Is SSH& in staat deze grote rol in het oplossen van de Nijmeegse woningproblematiek succesvol te vervullen?
Nieuwbouw
Om die duizend woningen te realiseren heeft SSH& een aantal grote projecten opgezet. De stichting heeft op het moment zicht op drie nieuwe locaties. Ze verkondigt trots dat ze op de plek van de GGD aan de Groenewoudseweg komt te zitten, alsook bij de Nijmeegse Hezelpoort en aan de Spoorstraat in Lent. Deze projecten moeten samen voor circa 540 woningen zorgen. Met alleen deze grote en permanente nieuwbouw haalt SSH& haar doelstelling niet. Daarom richt de studentenhuisvester zich meer op creatieve vormen van woningbouw. De nieuwste complexen, Nemea, op het Toernooiveld, en Urban in de voormalige buurt Winkelsteeg zijn namelijk tijdelijk. In het geval van Nemea komt dat sterk naar voren: het complex bestaat uit een grote stapel containers. Ze staan er voor zo’n vijftien jaar, daarna worden ze afgebroken en ‘elders heropgebouwd’. Waar dat is, is vooralsnog onbekend.
In tijden van grote tekorten die nog wel even zullen voortduren, is de tijdelijke aard op zijn zachtst gezegd opvallend. Dat beaamt Kiki Altena, voorzitter van Stichting Platform Huurdersbelangen (SPH), de stichting die de belangen van de Nijmeegse huurders bij SSH& behartigt. ‘Dit is voor nu een goede oplossing, hoewel onze voorkeur uitgaat naar permanente woningen. Over vijftien jaar is alles wat je nu bouwt natuurlijk nog nodig.’ SSH& wil dat beeld graag nuanceren: ‘Omdat reguliere woningbouw veel tijd vergt om te realiseren, zoeken we ook creatieve oplossingen om op korte termijn wat te doen aan het kamertekort.’ De gemeente steunt SSH& in deze kwestie: ‘Het is niet zo dat er gekozen wordt voor tijdelijke gebouwen boven permanente gebouwen. We doen allebei tegelijkertijd.’
Nieuwe vormen
Naast nieuwe projecten experimenteert SSH& de afgelopen tijd met nieuwe woonvormen. Zo was er aan het begin van het studiejaar een proef met twee studenten op één kamer, zoals in de Amerikaanse dorms. Ook is Urban vorige maand geopend, waar groepjes vrienden zich mochten aanmelden. Die moeten wel iets willen bijdragen aan de nieuwe buurt, zo valt te lezen op de website van SSH&: ‘We willen vanaf het begin werken aan een gemeenschap. Je moet bereid zijn contact te maken met medebewoners in je gebouw, maar ook in de wijk.’
Zijn deze nieuwe varianten de toekomst van wonen? Zowel SSH& als SPH zien geen reden om te stoppen met het Amerikaanse experiment: ‘We hebben zelfs de ambitie dit uit te breiden met tien kamers.’ Altena voegt daaraan toe: ‘We horen dat er veel interesse voor is, want het is natuurlijk ook gezellig.’ Urban is pas net geopend, daar moet SSH& nog de eerste woonervaringen opdoen. De focus op het buurtgevoel bij dit tijdelijke complex is opmerkelijk. Het doel van de nieuwe woonwijk is namelijk een community opbouwen, maar tegen de tijd dat er een langdurig hechte buurtgemeenschap is gevormd, wordt de hele boel weer afgebroken.
Haalbaar
Aan grootse plannen geen gebrek, maar zijn hun ambities ook haalbaar? Wil SSH& haar doelstelling van duizend wooneenheden voor 2030 halen, dan moet alles meezitten. De stichting laat weten dat ze meerdere kleine projecten heeft uitgevoerd, zoals het ombouwen van beheerderskantoortjes naar woonruimtes. Een druppel op een gloeiende plaat, daarom is grootschalige nieuwbouw nodig. Hoewel tijdelijk, bieden Nemea en Urban onderdak aan ongeveer 230 studenten. Dat is bijna een kwart van het aantal dat is afgesproken met de gemeente. Tel dat op bij de andere grote projecten en de ambitie kan zomaar eens werkelijkheid worden. SPH is voorzichtig hoopvol, vertelt Altena: ‘We denken dat het een zeer ambitieus plan is, maar we denken ook dat het haalbaar is.’ Toch is het nog niet zo eenvoudig als het lijkt. Bij dit soort grote projecten kan er een hoop misgaan. Daar is ook de gemeente zich van bewust: ‘Sommige projecten hebben wel te maken met vertraging, maar dat gebeurt vaker bij grote projectontwikkelingen – doordat het lange, complexe processen zijn.’
De meest recente projecten hadden bijvoorbeeld een half jaar vertraging. Een voorbeeld van een project dat flink zou kunnen uitlopen is de beoogde woontoren naast de Nieuwe Hezelpoort, DUET. Toen projectontwikkelaar Van Wonen bekendmaakte het pand te mogen realiseren, werd aangekondigd dat de bouw eind 2024 zou beginnen. Inmiddels is dat opgeschoven naar eind 2025. Ook het project aan de Spoorstraat in Lent is een risicogeval. Een einddatum is nog niet eens genoemd. Daarnaast blijkt uit raadsstukken dat de gemeente nog bezig is met het opkopen van huizen van bewoners, die pas in april volgend jaar hun huis definitief moeten verlaten. Als dan pas kan worden begonnen met het bouwen van vier woontorens, kan de stichting zomaar in tijdnood komen. Dit soort tegenslagen kunnen de ambities van SSH& behoorlijk in de weg zitten. Wanneer alle projecten op tijd worden opgeleverd, zal het haar lukken om de duizend woningen in 2030 aan te tikken. Maar mochten er ergens bijzondere vleermuizen wonen, dan wordt het erg spannend.
Het mag al met al opvallend heten hoe een liefdadigheidsproject van een pater is uitgegroeid tot een organisatie van de omvang die SSH& vandaag de dag is. Daarbij is het bijzonder dat SSH& die oorspronkelijke liefdadigheidsidealen heeft behouden. Niettemin zijn de uitdagingen waarmee woningorganisaties vandaag de dag worden geconfronteerd groot. SSH& heeft degelijke projecten op de rol staan en als het ze lukt om alle projecten op tijd gerealiseerd te krijgen, zullen zij hun doel behalen. Een kleine tegenslag in de uitvoering van de nieuwe projecten kan echter al voor een stok tussen de oranje spaken zorgen. Tenslotte heeft SSH& al eerder bouwvertraging meegemaakt. Zo blijft het onzeker of de ooit zo kleine en schattige stichting vol van idealen het magische getal van duizend wooneenheden in 2030 zal weten te bereiken.
SSH& Keuzestress?
De keuze is reuze bij SSH& als het gaat om woningcomplexen. Best begrijpelijk als je door alle bomen het bos niet meer ziet. Deze beslisboom geeft graag advies, zodat jij je jezelf kan inloten bij je droomcomplex.
Dit artikel verscheen eerder in ANS-Krant 7.